Bạch cầu trung tính giảm: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bạch cầu trung tính là một phần quan trọng của hệ miễn dịch, có vai trò tiêu diệt vi khuẩn và nấm xâm nhập vào cơ thể. Khi số lượng tế bào này giảm, khả năng chống đỡ bệnh tật suy yếu, khiến người bệnh dễ mắc các nhiễm trùng nguy hiểm. Việc hiểu rõ nguyên nhân và hướng điều trị giúp phòng tránh biến chứng và bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Bạch cầu trung tính giảm là gì?

Bạch cầu trung tính là loại tế bào máu trắng chiếm tỷ lệ lớn nhất trong hệ miễn dịch, giúp tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Khi số lượng của chúng trong máu giảm xuống dưới mức 1.500 tế bào/mm³, tình trạng này được gọi là giảm bạch cầu trung tính.

Hiện tượng này được chia thành các mức độ khác nhau dựa trên số lượng tế bào đo được:

• Mức độ nhẹ: 1.000 - 1.500 tế bào/mm³;
• Mức độ trung bình: 500 - 1.000 tế bào/mm³;
• Mức độ nặng: Dưới 500 tế bào/mm³.

Càng giảm sâu, nguy cơ nhiễm khuẩn càng cao, đặc biệt là nhiễm khuẩn huyết và viêm phổi do vi khuẩn cơ hội. Người bệnh cần được theo dõi và điều trị sớm để tránh biến chứng nguy hiểm.

Nguyên nhân gây giảm bạch cầu trung tính

Giảm bạch cầu trung tính có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ bệnh lý, tác dụng phụ của thuốc cho đến yếu tố di truyền. Dưới đây là hai nhóm nguyên nhân thường gặp:

Do bệnh lý và điều trị

Một số bệnh lý hoặc phương pháp điều trị có thể làm giảm khả năng sản xuất hoặc phá hủy bạch cầu trung tính trong tủy xương, bao gồm:

• Nhiễm virus: Các loại virus như cúm, viêm gan, HIV hoặc COVID-19 có thể làm giảm tạm thời số lượng bạch cầu trung tính.
• Tác dụng phụ của hóa trị hoặc xạ trị: Các phương pháp điều trị ung thư này gây ức chế tủy xương, làm giảm khả năng sinh sản tế bào máu.
• Bệnh lý tủy xương: Như thiếu máu bất sản, leukemia (ung thư máu) hoặc loạn sản tủy, khiến tủy không thể sản xuất đủ tế bào máu khỏe mạnh.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc như kháng sinh nhóm beta-lactam, thuốc chống động kinh hoặc thuốc kháng giáp có thể gây giảm bạch cầu.

Nguyên nhân khác

Bên cạnh bệnh lý, còn có nhiều yếu tố khác góp phần làm giảm số lượng bạch cầu trung tính:

• Thiếu hụt dinh dưỡng: Thiếu vitamin B12, acid folic hoặc đồng khiến quá trình tạo máu bị gián đoạn.
• Bẩm sinh hoặc di truyền: Một số người sinh ra đã có bất thường di truyền khiến tủy xương sản xuất ít bạch cầu trung tính.
• Bệnh tự miễn: Các bệnh như lupus ban đỏ hệ thống có thể khiến hệ miễn dịch tấn công chính các tế bào bạch cầu.

Giảm bạch cầu trung tính thường gặp ở người đang điều trị ung thư hoặc mắc các rối loạn tủy xương. Phát hiện sớm nguyên nhân giúp việc điều trị hiệu quả hơn.

Triệu chứng nhận biết giảm bạch cầu trung tính

Tình trạng giảm bạch cầu trung tính có thể diễn biến âm thầm, nhưng khi mức độ giảm nhiều, cơ thể dễ xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo sau:

• Sốt, ớn lạnh, đổ mồ hôi về đêm: Đây là dấu hiệu phổ biến của nhiễm trùng toàn thân.
• Loét miệng, đau họng, viêm nướu: Nhiễm khuẩn vùng miệng do giảm đề kháng.
• Nhiễm trùng da, mụn mủ, vết thương lâu lành: Bạch cầu trung tính bị giảm khiến cơ thể khó kiểm soát vi khuẩn ngoài da.
• Mệt mỏi, chán ăn, sụt cân: Có thể do nhiễm trùng kéo dài hoặc thiếu hụt dinh dưỡng.

Tuy nhiên, có nhiều trường hợp bệnh nhân không có triệu chứng rõ ràng, chỉ phát hiện khi xét nghiệm máu định kỳ. Vì vậy, nếu cơ thể thường xuyên mệt mỏi hoặc hay bị nhiễm trùng, nên đi kiểm tra sức khỏe sớm.

Cách chẩn đoán và điều trị giảm bạch cầu trung tính

Để xác định nguyên nhân và mức độ giảm bạch cầu trung tính, bác sĩ thường tiến hành các xét nghiệm cụ thể. Việc điều trị cần được cá nhân hóa tùy tình trạng bệnh nhân. Cụ thể: 

Chẩn đoán

Bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm sau:

• Xét nghiệm máu toàn phần (CBC): Đo số lượng bạch cầu và đánh giá tỷ lệ các tế bào máu.
• Kiểm tra tủy xương: Thực hiện khi nghi ngờ rối loạn sản xuất tế bào máu.
• Xét nghiệm vi sinh: Giúp phát hiện sớm các ổ nhiễm trùng nếu bệnh nhân có dấu hiệu nhiễm khuẩn.

Các kết quả xét nghiệm này giúp xác định nguyên nhân chính xác, từ đó lựa chọn hướng điều trị phù hợp.

Điều trị

Việc điều trị tập trung vào nguyên nhân gây bệnh và hỗ trợ phục hồi hệ miễn dịch:

• Điều trị nguyên nhân: Ngừng hoặc thay thế thuốc gây giảm bạch cầu, điều trị các nhiễm trùng đi kèm, bổ sung vitamin và khoáng chất cần thiết.
• Sử dụng thuốc kích thích tủy xương (G-CSF): Giúp tủy xương tăng sản xuất bạch cầu trung tính, thường dùng trong các trường hợp giảm nặng do hóa trị.
• Chăm sóc hỗ trợ: Người bệnh cần giữ vệ sinh cơ thể, ăn chín uống sôi, tránh tiếp xúc với người đang nhiễm bệnh và môi trường ô nhiễm để giảm nguy cơ lây nhiễm.

Điều quan trọng là người bệnh không nên tự ý dùng thuốc hay dừng điều trị mà phải tuân thủ chỉ định của bác sĩ chuyên khoa huyết học.

Phòng ngừa giảm bạch cầu trung tính và biến chứng nguy hiểm

Giảm bạch cầu trung tính có thể phòng ngừa bằng việc duy trì lối sống lành mạnh và thăm khám định kỳ. Dưới đây là các biện pháp khuyến nghị:

• Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng: Bổ sung vitamin B12, acid folic, kẽm và các thực phẩm giúp tăng cường tạo máu.
• Không tự ý dùng thuốc: Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến tủy xương, cần có chỉ định của bác sĩ.
• Khám sức khỏe định kỳ: Đặc biệt quan trọng với người sau điều trị ung thư hoặc có tiền sử bệnh máu.
• Giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống: Rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang nơi công cộng, tránh tiếp xúc nguồn bệnh.

Những thói quen đơn giản này giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng, đặc biệt ở người có hệ miễn dịch yếu.

Bạch cầu trung tính giảm là dấu hiệu cảnh báo hệ miễn dịch suy yếu, khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi vi khuẩn và virus. Phát hiện sớm thông qua xét nghiệm máu và điều trị kịp thời giúp kiểm soát bệnh hiệu quả. Hãy duy trì lối sống lành mạnh, khám sức khỏe định kỳ và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để bảo vệ sức khỏe lâu dài.