Trong suốt quá trình mang thai, cơ thể người mẹ có thể xuất hiện rất nhiều thay đổi, trong đó bà bầu bị đau bụng trên từng cơn là một triệu chứng thường gặp. Tuy nhiên, không phải lúc nào cơn đau cũng vô hại. Việc phân biệt cơn đau là bình thường hay bất thường sẽ giúp mẹ bầu chủ động bảo vệ sức khỏe của mình cũng như thai nhi một cách an toàn và hiệu quả.
Nguyên nhân bà bầu bị đau bụng trên từng cơn
Hiện tượng bà bầu bị đau bụng trên từng cơn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những thay đổi sinh lý bình thường cho đến các bệnh lý cần được theo dõi kỹ lưỡng. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:
Sự thay đổi tự nhiên của cơ thể trong thai kỳ
- Tử cung giãn nở theo sự phát triển của thai nhi: Khi thai lớn dần lên, tử cung phải mở rộng để tạo không gian cho bé. Quá trình giãn cơ và kéo căng dây chằng quanh tử cung có thể khiến mẹ cảm thấy đau bụng trên từng cơn, nhất là khi thay đổi tư thế hoặc vận động mạnh.
- Hormone thai kỳ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa: Lượng hormone progesterone tăng cao trong thai kỳ có tác dụng làm giãn các cơ trơn của cơ thể, bao gồm cả ống tiêu hóa. Điều này có thể khiến nhu động ruột chậm lại, gây cảm giác đầy bụng, khó tiêu và đau âm ỉ vùng bụng trên.

Các vấn đề về tiêu hóa thường gặp
- Trào ngược dạ dày – thực quản: Áp lực từ tử cung đang lớn dần có thể khiến axit dạ dày dễ bị đẩy ngược lên thực quản. Điều này gây cảm giác nóng rát, đau tức vùng bụng trên, đặc biệt sau khi ăn no hoặc nằm ngay sau ăn.
- Táo bón kéo dài: Một số mẹ bầu gặp phải táo bón do ảnh hưởng từ hormone hoặc do tử cung chèn ép lên ruột già. Táo bón không chỉ gây khó chịu mà còn dẫn đến các cơn đau bụng từng cơn kèm theo cảm giác đầy hơi.
Một số bệnh lý nghiêm trọng cần cảnh giác
- Viêm tụy: Đây là một tình trạng nguy hiểm, tuy hiếm gặp nhưng cần được lưu ý. Nếu bà bầu bị đau dữ dội vùng bụng trên, lan ra sau lưng, kèm theo buồn nôn, nôn mửa và sốt thì cần đến bệnh viện kiểm tra ngay để loại trừ nguy cơ viêm tụy cấp.
- Sỏi mật: Thai kỳ có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi mật do sự thay đổi về hormone và chế độ ăn. Những cơn đau quặn ở vùng bụng trên bên phải có thể là dấu hiệu cảnh báo tình trạng này.

Bà bầu nên làm gì khi bị đau bụng trên từng cơn?
Điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt hàng ngày
Mẹ bầu nên lựa chọn các loại thực phẩm dễ tiêu hóa, giàu chất xơ như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày. Tránh ăn quá no, hạn chế đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ vì có thể gây áp lực lên dạ dày và gây đau bụng. Ngoài ra, bổ sung đủ lượng nước sẽ giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru, giảm nguy cơ táo bón. Mẹ bầu nên uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày, đồng thời hạn chế đồ uống có caffeine hoặc gas.
Vận động nhẹ nhàng giúp giảm đau và thư giãn
Những bài tập yoga đơn giản, chậm rãi giúp thư giãn cơ thể, giảm căng cơ bụng và hỗ trợ hô hấp sâu. Việc luyện tập đều đặn còn giúp mẹ bầu cải thiện giấc ngủ và tâm trạng trong thai kỳ. Một vài bước đi bộ nhẹ nhàng sau bữa ăn sẽ giúp tăng cường tuần hoàn máu và hỗ trợ tiêu hóa. Mẹ nên tránh vận động mạnh hoặc đột ngột, thay vào đó hãy chọn không gian thoáng đãng và di chuyển chậm rãi.
Áp dụng các cách giảm đau tự nhiên, an toàn
Một chiếc túi chườm ấm hoặc khăn ấm đặt lên vùng bụng trên khoảng 15 – 20 phút có thể giúp giảm bớt cơn đau. Lưu ý, mẹ bầu không sử dụng nước quá nóng và nên kiểm tra nhiệt độ trước khi chườm để tránh làm bỏng da. Bên cạnh đó, hãy tạo không gian yên tĩnh, nghe nhạc nhẹ hoặc đọc sách giúp cơ thể thư giãn và giảm mức độ căng thẳng, yếu tố có thể khiến cơn đau nặng hơn. Mẹ bầu nên ngủ đủ giấc, tránh làm việc quá sức hay căng thẳng kéo dài.
Nếu đã áp dụng các biện pháp trên nhưng cơn đau không thuyên giảm, thậm chí trở nên dữ dội hoặc kéo dài, mẹ bầu không nên tự ý dùng thuốc giảm đau mà cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn đúng cách. Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến thai nhi nếu sử dụng không đúng chỉ định.

Khi nào bà bầu bị đau bụng trên từng cơn nên gặp bác sĩ?
Có dấu hiệu chảy máu âm đạo
Bất kỳ lượng máu nào xuất hiện trong thai kỳ đều cần được chú ý, nhất là khi đi kèm với đau bụng từng cơn. Đây có thể là biểu hiện của các biến chứng nghiêm trọng như sảy thai, nhau tiền đạo hoặc thậm chí là dấu hiệu vỡ ối sớm. Trong những trường hợp này, việc đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt là điều cần thiết.
Đau bụng kèm theo sốt cao
Khi đau bụng trên từng cơn đi kèm sốt, đây rất có thể đây là dấu hiệu của một tình trạng viêm nhiễm như viêm ruột thừa, viêm tụy hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu. Những tình trạng này không thể tự khỏi và cần được xử lý y tế sớm để tránh biến chứng.

Cơn đau không thuyên giảm dù đã nghỉ ngơi
Thông thường, những cơn đau nhẹ sẽ giảm đi sau khi mẹ bầu nằm nghỉ hoặc thay đổi tư thế. Tuy nhiên, nếu cơn đau vẫn kéo dài, không có dấu hiệu thuyên giảm, thậm chí đau nhiều hơn sau nghỉ ngơi thì đó có thể là biểu hiện của các vấn đề về gan, thận hoặc viêm nhiễm nội tạng.
Triệu chứng bất thường khác
Nếu cơn đau bụng trên đi kèm với cảm giác buồn nôn, nôn mửa liên tục, khó thở hoặc sưng phù tay chân bất thường, mẹ bầu cần đi khám ngay. Đây có thể là dấu hiệu của tiền sản giật – một biến chứng thai kỳ nguy hiểm đòi hỏi được theo dõi và điều trị sớm.
Cơn đau dữ dội, kéo dài liên tục
Những cơn đau quặn bụng kéo dài không dứt, không đáp ứng với các biện pháp cải thiện thì có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề nghiêm trọng. Nếu cơn đau khiến mẹ bầu phải ngừng mọi hoạt động hoặc gây cảm giác lo sợ, hãy nhanh chóng liên hệ với bác sĩ sản khoa.

Tình trạng bà bầu bị đau bụng trên từng cơn không hiếm gặp, tuy nhiên, không nên vì thế mà mẹ bầu chủ quan. Việc lắng nghe cơ thể, phân biệt cơn đau là bình thường hay dấu hiệu cảnh báo giúp mẹ kịp thời xử lý, hạn chế rủi ro ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi. Nếu có bất kỳ biểu hiện bất thường nào, hãy chủ động đến khám bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn cụ thể.
Đừng quên, việc tiêm chủng vắc xin đầy đủ trước và trong thai kỳ là một trong những bước quan trọng để bảo vệ cả mẹ và con khỏi nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Các loại vắc xin như vắc xin phòng cúm, vắc xin bạch hầu - ho gà - uốn ván,... không chỉ giúp mẹ khỏe mạnh trong thai kỳ mà còn tạo hàng rào miễn dịch vững chắc cho bé ngay từ khi còn trong bụng mẹ. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn lịch tiêm chủng phù hợp và an toàn nhất cho từng giai đoạn mang thai.