Xét nghiệm zona thần kinh bằng phương pháp nào? Cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả

Với sự phát triển của y học hiện đại, ngày nay có nhiều phương pháp xét nghiệm zona thần kinh chính xác, nhanh chóng và an toàn. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn góc nhìn toàn diện – từ khâu xét nghiệm, điều trị đến phòng ngừa bệnh zona thần kinh. Nếu bạn cũng đang quan tâm đến xét nghiệm này thì hãy theo chân chúng tôi tìm hiểu ngay nhé.

Xét nghiệm zona thần kinh là gì và khi nào cần thực hiện?

Xét nghiệm zona thần kinh là quá trình sử dụng các kỹ thuật y khoa để xác định sự hiện diện của virus Varicella Zoster (VZV) – nguyên nhân gây bệnh zona. Mục đích chính của xét nghiệm là xác nhận chẩn đoán, đặc biệt trong các trường hợp triệu chứng không rõ ràng hoặc bệnh nhân thuộc nhóm nguy cơ cao.

Mục đích của xét nghiệm zona thần kinh nhằm:

• Xác định chính xác nguyên nhân: Giúp phân biệt zona thần kinh với các bệnh da liễu khác như viêm da tiếp xúc hay nhiễm trùng da.
• Hỗ trợ điều trị kịp thời: Xác định giai đoạn bệnh để bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
• Ngăn ngừa biến chứng: Đặc biệt quan trọng với bệnh nhân có hệ miễn dịch yếu, giúp giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.

Trên thực tế, không phải mọi trường hợp zona đều cần xét nghiệm nhưng một số đối tượng nên thực hiện để đảm bảo chẩn đoán chính xác:

• Triệu chứng không rõ ràng: Khi phát ban hoặc đau không điển hình, dễ nhầm lẫn với các bệnh khác.
• Bệnh nhân suy giảm miễn dịch: Người nhiễm HIV, đang hóa trị hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch.
• Phụ nữ mang thai: Zona có thể gây nguy hiểm cho thai nhi, cần chẩn đoán sớm để can thiệp kịp thời.
• Người cao tuổi: Nguy cơ biến chứng cao hơn, đặc biệt là đau thần kinh sau zona.

Thời điểm lý tưởng để thực hiện xét nghiệm zona thần kinh là trong vòng 72 giờ đầu kể từ khi xuất hiện triệu chứng. Đây là giai đoạn virus hoạt động mạnh, giúp các xét nghiệm như PCR đạt độ chính xác cao nhất. Việc phát hiện sớm cũng giúp tăng hiệu quả điều trị bằng thuốc kháng virus.

Các phương pháp xét nghiệm zona thần kinh phổ biến hiện nay

Y học hiện đại cung cấp nhiều phương pháp xét nghiệm để chẩn đoán zona thần kinh. Dưới đây là các xét nghiệm zona thần kinh phổ biến, bạn đọc có thể tham khảo:

Xét nghiệm PCR

Cách thực hiện: Lấy mẫu dịch từ mụn nước hoặc tổn thương da sau đó phân tích DNA của virus VZV.

Ưu điểm:

• Độ chính xác cao (>95%).
• Kết quả nhanh, thường trong vòng 24 - 48 giờ.
• Có thể phát hiện virus ngay cả khi tổn thương da ít.

Nhược điểm:

• Chi phí cao hơn so với các phương pháp khác.
• Yêu cầu phòng thí nghiệm hiện đại và kỹ thuật viên có chuyên môn.

Xét nghiệm kháng thể IgM, IgG

Cách thực hiện: Lấy mẫu máu để kiểm tra sự hiện diện của kháng thể IgM (giai đoạn cấp tính) và IgG (giai đoạn phục hồi hoặc miễn dịch trước đó).

Ưu điểm:

• Hữu ích trong việc xác định giai đoạn bệnh.
• Chi phí thấp hơn so với PCR.

Nhược điểm:

• Kết quả có thể bị ảnh hưởng nếu bệnh nhân từng mắc thủy đậu hoặc tiêm vắc xin.
• Không phù hợp nếu cần kết quả ngay lập tức.

Nuôi cấy virus

Cách thực hiện: Lấy mẫu từ tổn thương da và nuôi cấy trong phòng thí nghiệm để xác định virus.

Ưu điểm: Độ đặc hiệu cao, xác định chính xác loại virus.

Nhược điểm: 

• Thời gian chờ kết quả lâu (vài ngày đến vài tuần).
• Ít được sử dụng trong thực hành lâm sàng, chủ yếu phục vụ nghiên cứu

Cách điều trị zona thần kinh hiệu quả hiện nay

Điều trị zona thần kinh cần được thực hiện dưới sự chỉ định của bác sĩ kết hợp thuốc, chăm sóc tại chỗ và nâng cao sức khỏe tổng thể. Một số phương pháp điều trị phổ biến như: 

• Điều trị bằng thuốc kháng virus.
• Thuốc giảm đau, chống viêm.
• Chăm sóc tại chỗ vết thương.
• Điều trị kết hợp nghỉ ngơi, nâng cao miễn dịch.

Phát hiện và điều trị zona trong vòng 72 giờ đầu tiên có thể giảm 50% nguy cơ biến chứng, đặc biệt là đau thần kinh sau zona. Xét nghiệm zona thần kinh sớm giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, tối ưu hóa hiệu quả và rút ngắn thời gian hồi phục.

Cách phòng ngừa zona thần kinh – Chủ động bảo vệ sức khỏe

Phòng ngừa zona thần kinh là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe và tránh các biến chứng nguy hiểm.

Tiêm vắc xin 

Vắc xin Shingrix là giải pháp phòng ngừa zona thần kinh hiệu quả nhất hiện nay. Giúp ngăn ngừa zona và biến chứng với tỉ lệ trên 90%. Một số khuyến cáo khi tiêm vắc xin Shingrix:

• Đối tượng: Người trên 50 tuổi hoặc người có nguy cơ cao (suy giảm miễn dịch).
• Lịch tiêm: 2 liều, cách nhau 2 - 6 tháng.
• Lưu ý: Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tiêm, đặc biệt nếu đang dùng thuốc ức chế miễn dịch.

Tăng cường sức đề kháng

Việc tăng cường sức đề kháng giúp ngăn chặn virus Varicella Zoster tái hoạt động. Để tăng cường sức đề kháng bạn nên: 

• Chế độ ăn uống: Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C (cam, kiwi), kẽm (hải sản, hạt óc chó) và omega-3 (cá hồi).
• Nghỉ ngơi hợp lý: Ngủ 7 - 8 giờ mỗi đêm, tránh làm việc quá sức.
• Tập thể dục: Duy trì thói quen tập luyện 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần.
• Hạn chế căng thẳng: Căng thẳng là yếu tố kích hoạt virus thủy đậu tái hoạt động. Hãy duy trì lối sống cân bằng, lành mạnh thông qua việc tập yoga, thiền. Bên cạnh đó, bạn có thể thường xuyên tham gia các hoạt động thư giãn như đọc sách, nghe nhạc để giảm căng thẳng.

Xét nghiệm zona thần kinh là bước quan trọng để phát hiện bệnh sớm, giúp điều trị đúng cách và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm. Đừng chờ đợi khi có triệu chứng. Thay vào đó, hãy hành động sớm bằng cách thăm khám và thực hiện xét nghiệm tại các cơ sở y tế uy tín đồng thời chủ động tiêm vắc xin Shingrix, duy trì lối sống lành mạnh để phòng bệnh hiệu quả cho chính bạn và những người thân yêu. 

Gọi ngay đến tổng đài 1800 6928 (nhánh 2) của Tiêm chủng Long Châu để được hỗ trợ đăng ký tiêm vắc xin ngừa zona thần kinh bạn nhé. Cảm ơn bạn đã dành thời gian dõi theo các bài viết sức khỏe của Tiêm chủng Long Châu.