Xét nghiệm phân để làm gì? Quy trình thực hiện ra sao?

Xét nghiệm phân đóng vai trò thiết yếu trong việc hỗ trợ phát hiện sớm các rối loạn liên quan đến hệ tiêu hóa. Phương pháp này thường được áp dụng cho trẻ nhỏ nhưng cũng hữu ích với mọi lứa tuổi. Thông qua mẫu phân, bác sĩ có thể phát hiện các vấn đề như nhiễm khuẩn, phản ứng dị ứng hoặc viêm đường ruột. Dù không luôn là lựa chọn đầu tiên trong chẩn đoán, xét nghiệm phân vẫn giữ vị trí quan trọng trong thực hành lâm sàng và chăm sóc sức khỏe.

Xét nghiệm phân để làm gì?

Xét nghiệm phân là một phương pháp hỗ trợ chẩn đoán trong y học, được thực hiện bằng cách phân tích mẫu phân nhằm phát hiện các dấu hiệu bất thường hoặc bệnh lý liên quan đến hệ tiêu hóa. Thông qua xét nghiệm này, bác sĩ có thể phát hiện các vấn đề như viêm ruột, ung thư đại trực tràng, xuất huyết tiêu hóa, nhiễm ký sinh trùng, nứt hậu môn hay bệnh trĩ.

Xét nghiệm phân được chỉ định trong nhiều trường hợp để hỗ trợ quá trình chẩn đoán, cụ thể gồm:

• Đánh giá tình trạng tiêu hóa và chức năng của gan, mật, tụy, đặc biệt thông qua việc kiểm tra một số enzyme như trypsin hoặc elastase, đây là chỉ số phản ánh hoạt động của tuyến tụy.
• Tìm nguyên nhân các triệu chứng tiêu hóa kéo dài, như tiêu chảy mạn tính, tiêu chảy có máu, đầy hơi, buồn nôn, nôn, ăn kém, đau bụng, co thắt bụng và sốt không rõ nguyên nhân.
• Phát hiện sớm nguy cơ ung thư đại tràng, thông qua xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân.
• Xác định sự hiện diện của ký sinh trùng như giun kim, Giardia hoặc các loại giun sán gây bệnh.
• Xác định nguyên nhân nhiễm trùng đường tiêu hóa, bao gồm nhiễm khuẩn, nấm men hoặc virus.
• Đánh giá khả năng hấp thụ dưỡng chất qua hệ tiêu hóa, hỗ trợ trong chẩn đoán các rối loạn hấp thu.

Ở trẻ nhỏ, xét nghiệm phân giúp bác sĩ nhận biết sớm các rối loạn tiêu hóa hoặc nhiễm trùng đường ruột. Qua soi phân, có thể xác định các yếu tố như độ pH, nồng độ vi khuẩn, tinh bột chưa tiêu, sự hiện diện của nấm hay cellulose. Khi cần, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm ký sinh trùng hoặc cấy phân để tìm vi khuẩn gây bệnh và thực hiện kháng sinh đồ, đồng thời xét nghiệm virus như rotavirus nếu nghi ngờ có liên quan.

Quy trình xét nghiệm phân

Để tiến hành xét nghiệm phân, quy trình cơ bản gồm hai bước: Thu thập mẫu và phân tích tại phòng xét nghiệm. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:

• Bạn có thể trải một lớp nilon sạch lên bệ xí và đi tiêu vào đó. Sau đó, dùng dụng cụ lấy khoảng 10-15g phân và cho vào lọ chuyên dụng đã được tiệt trùng sẵn.
• Nếu sử dụng bộ dụng cụ lấy mẫu phân do cơ sở y tế cung cấp, bên trong thường có giấy chuyên biệt giúp bạn dễ dàng thu thập phân.
• Tránh để phân bị lẫn nước, giấy vệ sinh hoặc nước tiểu vì có thể làm sai lệch kết quả xét nghiệm.

Việc lấy mẫu đúng cách đóng vai trò quan trọng nhằm đảm bảo độ chính xác của kết quả.

Đối với trẻ nhỏ còn mặc tã, phụ huynh cần lưu ý:

• Dùng miếng nilon lót bên trong tã để hứng phân.
• Cố định nilon đúng cách để nước tiểu không trộn lẫn vào mẫu phân, nhờ đó giữ được độ tinh khiết cần thiết cho việc phân tích.

Sau khi hoàn tất việc lấy mẫu, cần nhanh chóng chuyển đến phòng xét nghiệm để bác sĩ tiến hành kiểm tra và đưa ra kết quả chính xác nhất.

Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm phân

Kết quả xét nghiệm phân có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau trong quá trình thực hiện tại phòng thí nghiệm. Nếu kết quả trả về là âm tính, điều đó cho thấy trong mẫu phân không phát hiện vi sinh vật gây bệnh, đồng nghĩa với việc bạn không có dấu hiệu nhiễm trùng đường tiêu hóa tại thời điểm xét nghiệm.

Ngược lại, kết quả dương tính phản ánh sự hiện diện của các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, ký sinh trùng hoặc virus trong phân. Đây có thể là nguyên nhân dẫn đến các triệu chứng rối loạn tiêu hóa hoặc những bệnh lý nghiêm trọng hơn liên quan đến hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, trường hợp âm tính giả cũng có thể xảy ra, nghĩa là mầm bệnh vẫn tồn tại nhưng không được phát hiện trong lần xét nghiệm đó. Nếu bạn vẫn tiếp tục gặp các triệu chứng nghi ngờ nhiễm trùng như tiêu chảy, đau bụng, sốt,... Bác sĩ có thể chỉ định làm thêm các xét nghiệm bổ sung để xác định rõ nguyên nhân.

Đối với xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân (FOBT hoặc FIT), thường dùng để tầm soát ung thư đại tràng, kết quả âm tính nghĩa là không phát hiện máu trong mẫu. Tuy vậy, do không phải khối u nào cũng gây chảy máu, bạn có thể cần thực hiện lặp lại xét nghiệm nhiều lần để có kết luận chính xác hơn. Trong trường hợp kết quả dương tính (có máu trong phân), bác sĩ có thể chỉ định thực hiện nội soi đại tràng để xác định vị trí xuất huyết và nguyên nhân gây ra tình trạng này.

Xét nghiệm phân không chỉ giúp phát hiện các rối loạn tiêu hóa mà còn hỗ trợ chẩn đoán sớm nhiều bệnh lý nguy hiểm, từ nhiễm trùng cho đến ung thư đại tràng. Việc hiểu rõ mục đích và quy trình lấy mẫu đúng cách sẽ góp phần đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác, hỗ trợ bác sĩ đưa ra hướng điều trị phù hợp. Vì vậy, khi có các triệu chứng bất thường về tiêu hóa, đừng ngần ngại thực hiện xét nghiệm phân như một bước kiểm tra quan trọng để bảo vệ sức khỏe đường ruột của bạn.

Việc tiêm vắc xin là biện pháp hiệu quả giúp phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm qua đường phân như thương hàn, tả, viêm gan A và B, góp phần bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp đa dạng các loại vắc xin cho cả trẻ em và người lớn, với nguồn vắc xin chính hãng được bảo quản theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt. Khi tiêm chủng tại đây, khách hàng sẽ được đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm trực tiếp tư vấn và thực hiện, hưởng dịch vụ chuyên nghiệp với hệ thống nhắc lịch tiêm tự động và sổ tiêm điện tử tiện lợi, cùng nhiều gói tiêm ưu đãi phù hợp cho từng độ tuổi. Để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình, hãy liên hệ ngay với Tiêm chủng Long Châu qua số hotline miễn phí 1800 6928 để được tư vấn và đặt lịch hẹn.