Viêm phổi không điển hình ở người lớn: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm phổi không điển hình ở người lớn thường khởi phát âm thầm, dễ nhầm lẫn với cảm cúm thông thường. Bài viết cung cấp thông tin y khoa về nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, điều trị và cách phòng ngừa.

Viêm phổi không điển hình ở người lớn là gì?

Viêm phổi không điển hình ở người lớn là tình trạng nhiễm trùng phổi gây ra bởi các vi sinh vật không phổ biến như Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophila pneumoniae hoặc Legionella pneumophila. Khác với viêm phổi điển hình, bệnh thường khởi phát từ từ, triệu chứng nhẹ, dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với cảm cúm.

Người bệnh có thể chỉ thấy mệt mỏi, ho khan, sốt nhẹ kéo dài mà không xuất hiện những biểu hiện rầm rộ như viêm phổi thông thường. Chính vì vậy, việc nhận diện và chẩn đoán sớm có vai trò rất quan trọng.

Viêm phổi không điển hình là loại bệnh tiến triển âm thầm, triệu chứng nhẹ hơn viêm phổi điển hình nên dễ bị bỏ qua. Hiểu đúng về bệnh sẽ giúp người lớn chủ động phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Viêm phổi không điển hình và viêm phổi điển hình có gì khác nhau?

Hai dạng viêm phổi này khác biệt chủ yếu ở nguyên nhân, triệu chứng và cách biểu hiện lâm sàng.

• Viêm phổi điển hình thường do vi khuẩn Streptococcus pneumoniae gây ra, khởi phát đột ngột với sốt cao, ho có đờm và đau ngực.
• Viêm phổi không điển hình ở người lớn lại tiến triển chậm, triệu chứng mờ nhạt, thường chỉ ho khan, đau đầu, mệt mỏi, sốt nhẹ.
• Hình ảnh X-quang ngực của viêm phổi không điển hình cũng thường không rõ ràng, khiến bác sĩ cần thêm xét nghiệm chuyên sâu để chẩn đoán.

Việc phân biệt hai dạng viêm phổi rất quan trọng để chọn phương pháp điều trị chính xác. Nếu chỉ dựa vào triệu chứng, người bệnh có thể nhầm lẫn, do đó thăm khám và chẩn đoán y khoa là cần thiết.

Ai có nguy cơ mắc viêm phổi không điển hình ở người lớn?

Một số đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh hơn, bao gồm:

• Người sống hoặc làm việc trong môi trường đông đúc: Dễ lây nhiễm bệnh đường hô hấp.
• Người có hệ miễn dịch suy giảm như bệnh nhân ung thư, HIV/AIDS, người ghép tạng.
• Người mắc bệnh mạn tính như tiểu đường, bệnh tim, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).
• Người cao tuổi vốn có sức đề kháng yếu.
• Người hút thuốc lá hoặc thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc.

Người cao tuổi, người có bệnh nền hoặc hệ miễn dịch suy yếu là nhóm dễ bị viêm phổi không điển hình nhất. Nhận diện nguy cơ giúp phòng bệnh và bảo vệ sức khỏe tốt hơn.

Nguyên nhân gây viêm phổi không điển hình ở người lớn

Bệnh chủ yếu do một số loại vi khuẩn không điển hình gây ra:

• Mycoplasma pneumoniae: Nguyên nhân phổ biến nhất, thường gây triệu chứng nhẹ.
• Chlamydophila pneumoniae: Dễ lây lan trong cộng đồng, đặc biệt ở môi trường học tập, làm việc tập trung.
• Legionella pneumophila: Gây bệnh nặng, lây qua nguồn nước nhiễm khuẩn (hệ thống điều hòa, tháp giải nhiệt).

Ngoài ra, một số virus đường hô hấp cũng có thể gây viêm phổi không điển hình ở người lớn.

Có nhiều loại vi khuẩn, virus gây viêm phổi không điển hình, trong đó Mycoplasma pneumoniae là nguyên nhân thường gặp nhất. Nắm rõ căn nguyên giúp bác sĩ chọn thuốc điều trị phù hợp.

Triệu chứng bệnh viêm phổi không điển hình

Các triệu chứng thường âm thầm và dễ nhầm với cảm cúm:

• Ho khan kéo dài.
• Sốt nhẹ, đôi khi không sốt.
• Mệt mỏi, đau đầu, đau cơ.
• Đau ngực nhẹ, khó thở khi gắng sức.
• Ở một số trường hợp có thể kèm viêm họng, khàn tiếng

Chính vì biểu hiện kín đáo, người bệnh thường đến viện muộn khi bệnh đã tiến triển nặng.

Chẩn đoán bệnh viêm phổi không điển hình ở người lớn

Bác sĩ thường kết hợp nhiều phương pháp:

• Khai thác bệnh sử: Xác định được triệu chứng khởi phát âm thầm, kéo dài.
• Khám lâm sàng: Nghe phổi bằng ống nghe có thể phát hiện tiếng ran nổ hoặc ran rít.
• X-quang ngực: Hình ảnh mờ, rải rác, không rõ ràng.
• Xét nghiệm máu và PCR: Giúp tìm ra tác nhân gây bệnh.
• CT scan ngực: Trong trường hợp khó chẩn đoán bằng X-quang.

Nhờ các phương pháp chuẩn đoán trên, bác sĩ có thể đưa ra phác đồ điều trị đúng đắn, hạn chế biến chứng.

Điều trị bệnh viêm phổi không điển hình ở người lớn

Phác đồ điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ bệnh.

• Kháng sinh đặc hiệu: Nhóm macrolid (azithromycin, clarithromycin) hoặc fluoroquinolone, tetracycline (doxycycline).
• Điều trị triệu chứng: Hạ sốt, giảm đau, thuốc ho nếu cần.
• Nghỉ ngơi và dinh dưỡng: Uống đủ nước, ăn đủ chất, bổ sung vitamin và khoáng chất.
• Điều trị tại bệnh viện: Với các ca bệnh nặng, người bệnh cần thở oxy hoặc hỗ trợ hô hấp.

Điều trị sớm và tuân thủ chỉ định của bác sĩ giúp bệnh nhanh khỏi, hạn chế biến chứng. Người bệnh tuyệt đối không tự ý mua thuốc kháng sinh khi chưa có chẩn đoán y tế.

Biến chứng có thể gặp

Dù triệu chứng ban đầu nhẹ, bệnh vẫn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng:

• Suy hô hấp cấp tính.
• Tràn dịch màng phổi.
• Nhiễm khuẩn huyết.
• Viêm não, viêm màng não hoặc viêm cơ tim (hiếm nhưng rất nặng).

Dù không quá nặng nề trong giai đoạn đầu, viêm phổi không điển hình vẫn có thể gây biến chứng nguy hiểm như suy hô hấp hoặc tổn thương đa cơ quan nếu không được điều trị kịp thời.

Phòng tránh bệnh viêm phổi không điển hình

Viêm phổi không điển hình ở người lớn dù biểu hiện nhẹ nhưng có thể tiến triển nặng nếu bị bội nhiễm hoặc không được chăm sóc đúng cách. Vì thế, tiêm ngừa là biện pháp hiệu quả giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và ngăn ngừa biến chứng. Các loại vắc xin phòng ngừa viêm phổi đang có trên thị trường: 

• Vắc xin phế cầu: PCV15 (Vaxneuvance), PCV20 và PPSV23 (Pneumovax 23) là các vắc xin giúp phòng nhiều chủng vi khuẩn phế cầu, tác nhân chính gây viêm phổi điển hình và bội nhiễm trong viêm phổi không điển hình, đặc biệt cần thiết cho người ≥ 65 tuổi hoặc có bệnh mạn tính.
• Vắc xin cúm hàng năm: Tuy không ngăn ngừa viêm phổi trực tiếp, nhưng giúp giảm nguy cơ bội nhiễm và viêm phổi do cúm. 

Giữ lối sống lành mạnh, tăng cường miễn dịch và tiêm ngừa vắc xin là chìa khóa để phòng tránh bệnh. Chủ động phòng bệnh sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ nhập viện và bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu, hiện đang cung cấp đầy đủ các loại vắc xin phòng viêm phổi nói trên, bao gồm vắc xin phế cầu liên hợp và phế cầu polysaccharide, cùng các dịch vụ tiêm vắc xin cúm chất lượng. Đội ngũ chuyên gia luôn sẵn sàng tư vấn vắc xin phù hợp với tình trạng sức khỏe và độ tuổi của bạn, giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe hô hấp toàn diện.

Viêm phổi không điển hình ở người lớn thường có triệu chứng nhẹ, dễ nhầm lẫn với cảm cúm thông thường nhưng nếu chủ quan có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm. Việc nhận biết sớm triệu chứng, thăm khám khi có dấu hiệu bất thường và chủ động tiêm ngừa vắc xin là những bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe hô hấp.