Viêm gan B mạn tính có lây không? Giải đáp chi tiết

Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm do virus HBV gây ra, có mặt phổ biến ở Việt Nam với tỷ lệ nhiễm ước tính lên đến 10 - 20% dân số. Khi virus tồn tại trong cơ thể hơn 6 tháng, người bệnh được chẩn đoán mắc viêm gan B mạn tính. Đây là một tình trạng có thể kéo dài nhiều năm và dễ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như xơ gan hoặc ung thư gan. Việc tìm hiểu kỹ viêm gan B mạn tính có lây không là điều quan trọng để giảm nguy cơ lây lan trong cộng đồng và hỗ trợ người bệnh phòng tránh hiệu quả.

Viêm gan B mạn tính có lây không?

Viêm gan B mạn tính có lây không? Câu trả lời là có. Dù người bệnh có thể không biểu hiện triệu chứng ra bên ngoài, virus HBV vẫn tồn tại trong máu và các dịch tiết cơ thể. Điều này đồng nghĩa với việc bệnh vẫn có thể lây truyền nếu không được kiểm soát. Những con đường lây nhiễm phổ biến bao gồm:

Lây từ mẹ sang con

Theo WHO, nếu không có biện pháp phòng ngừa, nguy cơ lây truyền mẹ sang con đạt 70–90%, đặc biệt khi mẹ có tải lượng HBV-DNA cao (≥200.000 IU/mL).

Lây qua máu

Các hành vi như dùng chung kim tiêm, tiếp xúc với thiết bị y tế chưa tiệt trùng (khi xăm, làm răng, châm cứu,...) hoặc truyền máu chưa sàng lọc kỹ đều là nguy cơ cao.

Quan hệ tình dục không an toàn

Virus viêm gan B có mặt trong tinh dịch và dịch âm đạo. Việc không sử dụng bao cao su khi quan hệ có thể tạo điều kiện cho virus lây lan, đặc biệt khi một trong hai người nhiễm bệnh.

Dùng chung đồ dùng cá nhân

Những vật dụng dễ dính máu như bàn chải đánh răng, dao cạo râu hay bấm móng tay cũng tiềm ẩn nguy cơ nếu được dùng chung mà không vệ sinh kỹ.

Không lây qua sinh hoạt hàng ngày

Virus viêm gan B không lây qua tiếp xúc thông thường như ôm, bắt tay hay dùng chung bát đũa. Điều này cần được hiểu đúng để tránh xa lánh hay kỳ thị người bệnh.

Vì sao viêm gan B mạn tính vẫn có khả năng lây?

Một số yếu tố dưới đây cho thấy lý do "Vì sao viêm gan B mạn tính có lây không?” là câu hỏi cần được nhìn nhận đầy đủ.

• Virus tồn tại kéo dài trong cơ thể: Khi bước vào giai đoạn mạn tính, virus HBV vẫn duy trì khả năng nhân bản trong tế bào gan, dù với tốc độ chậm hơn. Virus này tiếp tục hiện diện trong máu, tinh dịch, dịch âm đạo và nước bọt, đây là nguồn lây tiềm ẩn cho người khác.
• Không có triệu chứng vẫn có thể truyền bệnh: Phần lớn người mang virus ở thể mạn tính không biểu hiện triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc họ không thể lây virus sang người khác.
• Virus sống ngoài môi trường trong thời gian dài: HBV có thể tồn tại từ vài giờ đến 7 ngày khi ở trên các bề mặt khô có dính máu, làm tăng khả năng lây nhiễm gián tiếp.
• Tải lượng virus trong cơ thể: Khi tải lượng virus cao, đặc biệt vượt ngưỡng 200.000 IU/mL, nguy cơ lây lan tăng rõ rệt, đặc biệt qua quan hệ tình dục hoặc từ mẹ sang con.

Cách phòng ngừa lây truyền viêm gan B mạn tính hiệu quả

Hiểu rõ việc viêm gan B mạn tính vẫn có thể lây nhiễm là bước đầu tiên để áp dụng các biện pháp phòng ngừa. Dưới đây là những cách hiệu quả để giảm nguy cơ lây truyền:

Tiêm vắc xin viêm gan B

Hiệu quả bảo vệ cao nếu tiêm đủ 3 mũi vắc xin, đặc biệt ở trẻ sơ sinh và người chưa có miễn dịch. Lịch tiêm được khuyến nghị:

• Trẻ sơ sinh: mũi đầu trong vòng 24 giờ sau sinh, tiếp theo là 2 hoặc 3 mũi trong những tháng đầu đời.
• Người lớn: nên kiểm tra HBsAg và kháng thể (anti-HBs) trước khi tiêm, sau đó tiêm 3 mũi theo lịch 0 - 1 - 6 tháng nếu chưa có miễn dịch.
• Những người nên tiêm: Người sống chung với bệnh nhân viêm gan B, nhân viên y tế, người có nhiều bạn tình hoặc tiền sử tiếp xúc với máu không an toàn.

Quản lý thai kỳ đối với phụ nữ nhiễm viêm gan B

Xét nghiệm sớm trong thai kỳ để đánh giá mức độ virus và quyết định có cần điều trị kháng virus hay không.

• Dùng thuốc đúng thời điểm: Với tải lượng virus cao, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng virus an toàn cho thai nhi từ khoảng tuần thai thứ 28 - 32.
• Can thiệp ngay sau sinh: Trẻ sơ sinh nên được tiêm HBIG (Globulin miễn dịch) và vắc xin viêm gan B càng sớm càng tốt, lý tưởng trong 12 giờ đầu đời.

Duy trì quan hệ tình dục an toàn

• Luôn sử dụng bao cao su trong mọi hình thức quan hệ để giảm nguy cơ tiếp xúc với dịch cơ thể chứa virus.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ cho bạn tình và tiêm phòng cho người chưa có miễn dịch là cách bảo vệ hiệu quả cho cả hai.

Hạn chế nguy cơ từ vật dụng cá nhân

• Tuyệt đối không dùng chung các vật dụng dễ dính máu như dao cạo râu, bàn chải đánh răng hay đồ bấm móng tay.
• Vệ sinh môi trường sống: Dùng dung dịch sát khuẩn phù hợp để khử trùng các bề mặt nghi ngờ có máu hoặc dịch cơ thể.

Đảm bảo an toàn khi tiếp xúc y tế hoặc thẩm mỹ

• Lựa chọn cơ sở có uy tín và trang bị vô trùng cho các thủ thuật như xăm, làm răng, châm cứu, phẫu thuật nhỏ,...
• Nhân viên y tế cần tuân thủ nghiêm ngặt quy trình an toàn sinh học để tránh lây chéo cho bệnh nhân và chính mình.

Tầm soát chủ động qua xét nghiệm

• Người tiếp xúc gần: Bạn tình, người thân sống chung với người mắc viêm gan B nên xét nghiệm để xác định nguy cơ nhiễm hoặc miễn dịch.
• Đối tượng nguy cơ cao như nhân viên y tế, thợ xăm, người từng truyền máu hoặc dùng chung kim tiêm nên kiểm tra định kỳ.
• Người đang mang virus: Cần theo dõi tải lượng virus, chức năng gan và tầm soát biến chứng như xơ gan, ung thư gan mỗi 6 - 12 tháng.

Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình bằng cách tiêm vắc xin viêm gan B càng sớm càng tốt. Viêm gan B là bệnh có khả năng lây truyền cao nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa hiệu quả bằng vắc xin. Tại hệ thống Tiêm chủng Long Châu, bạn sẽ được tư vấn và tiêm vắc xin viêm gan B theo đúng phác đồ an toàn, phù hợp với từng độ tuổi.

Viêm gan B mạn tính có lây không? Câu trả lời là có, qua các con đường chính như từ mẹ sang con, đường máu, quan hệ tình dục không an toàn và dùng chung đồ cá nhân. Nguy cơ lây truyền tồn tại, nhưng có thể kiểm soát hiệu quả. Tiêm vắc xin, điều trị kháng virus ở mẹ mang thai, quan hệ tình dục an toàn, tránh dùng chung vật dụng cá nhân và xét nghiệm định kỳ là các biện pháp thiết yếu. Hiểu biết và hành động đúng cách không chỉ bảo vệ chính bản thân và người thân mà còn góp phần giảm lây lan viêm gan B trong cộng đồng.