Vì sao chỗ tiêm bị đau? Cách xử lý an toàn sau khi tiêm

Khi tiêm phòng, hầu hết chúng ta đều từng cảm thấy chỗ tiêm bị đau. Điều này dễ gây lo lắng, nhất là với trẻ nhỏ và người cao tuổi. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân gây đau sau tiêm và hướng dẫn cách chăm sóc đúng để giảm khó chịu nhanh chóng, an toàn.

Tại sao chỗ tiêm bị đau?

Đau sau tiêm là điều cực kỳ phổ biến. Đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể trong hầu hết trường hợp. Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp khiến chỗ tiêm bị đau:

• Phản ứng viêm tự nhiên: Kim tiêm tạo tổn thương nhỏ, cơ thể phản ứng, gây sưng và đau nhẹ.
• Thuốc hoặc vắc xin: Một số loại như Tdap, cúm, HPV, COVID-19 hay kháng sinh tiêm có thể kích ứng mô.
• Cơ địa nhạy cảm: Da, cơ, mô mỡ và ngưỡng đau của mỗi người khác nhau.
• Kỹ thuật tiêm: Tiêm nhanh, kim lớn, góc tiêm sai hoặc bơm thuốc quá nhanh đều làm đau lâu hơn.
• Tâm lý căng thẳng: Lo sợ khiến cơ co cứng, tăng cảm giác đau.
• Phản ứng bất thường hoặc dị ứng: Sưng to, đỏ lan, đau tăng hoặc nóng căng cần theo dõi.

Khi nào chỗ tiêm bị đau là dấu hiệu nguy hiểm?

Không phải cơn đau nào sau tiêm cũng an toàn. Hầu hết trường hợp chỗ tiêm bị đau chỉ âm ỉ vài giờ đến 2 ngày là bình thường, nhưng có những dấu hiệu bất thường bạn cần đặc biệt cảnh giác. Nhận biết sớm giúp tránh biến chứng nghiêm trọng và đưa ra quyết định đi khám kịp thời.

Đau tăng dần theo thời gian

Thông thường, cơn đau sau tiêm sẽ giảm dần theo từng giờ hoặc từng ngày. Nếu bạn nhận thấy đau tăng dần, lan ra nhiều hơn, hoặc đau nhói liên tục, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo:

• Nhiễm trùng tại chỗ tiêm: Vi khuẩn xâm nhập khiến cơ thể phản ứng mạnh.
• Áp xe dưới da: Vết tiêm tích tụ mủ, gây đau, sưng căng và đỏ.
• Dị ứng phản vệ nhẹ: Cơ thể phản ứng quá mức với thuốc, có thể kèm phát ban, nóng đỏ.
• Viêm cơ tại chỗ: Cơ bị viêm khiến cử động khó khăn và đau nhói.

Sưng lớn, đỏ lan rộng

Sưng nhẹ 1 - 3 cm là bình thường. Nhưng nếu vùng sưng vượt quá 5 - 10 cm, đỏ đậm, căng bóng và lan nhanh, đó là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm:

• Có thể là viêm nhiễm nặng hoặc áp xe.
• Vùng sưng thường nóng, ấn đau và căng cứng.
• Có thể kèm mẩn đỏ lan ra cả bắp tay, mông hoặc đùi tùy vị trí tiêm.

Sốt cao kéo dài

Một số người có thể sốt nhẹ sau tiêm, thường dưới 38 độ và kéo dài vài giờ. Tuy nhiên, sốt cao trên 38,5 độ kéo dài hơn 24 giờ kèm đau dữ dội ở chỗ tiêm là bất thường. Nguyên nhân có thể do:

• Nhiễm trùng toàn thân hoặc tại chỗ tiêm.
• Phản ứng quá mẫn của cơ thể với thuốc.

Nếu kèm theo mệt mỏi, ớn lạnh, đau đầu hoặc chóng mặt, bạn cần đến cơ sở y tế ngay.

Chảy mủ, bầm tím nặng

Chảy mủ hoặc bầm tím sau tiêm không chỉ gây đau mà còn là dấu hiệu cảnh báo:

• Áp xe hình thành dưới da: Vùng tiêm mềm nhũn, căng, đôi khi xuất hiện mủ vàng hoặc xanh.
• Chảy máu dưới da: Bầm tím to, lan rộng, đổi màu từ đỏ sang tím đậm hoặc xanh đen.

Trong những trường hợp này, tuyệt đối không tự nặn hoặc xoa bóp mạnh, vì sẽ làm tình trạng nặng hơn. Cần gặp bác sĩ để xử lý an toàn.

Biểu hiện dị ứng nghiêm trọng

Mặc dù hiếm gặp, nhưng dị ứng nghiêm trọng hay sốc phản vệ là tình huống nguy hiểm nhất. Biểu hiện bao gồm:

• Khó thở hoặc thở khò khè.
• Sưng môi, lưỡi, mí mắt hoặc mặt.
• Phát ban toàn thân, nổi mẩn đỏ lớn.
• Chóng mặt, hoa mắt, choáng, thậm chí ngất.

Nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào trong số này sau khi tiêm, hãy gọi cấp cứu 115 ngay lập tức. Không chần chừ, vì sốc phản vệ có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Cách giảm đau ở chỗ tiêm hiệu quả

Bạn đang thắc mắc chỗ tiêm bị đau phải làm sao? Nếu bạn bị chỗ tiêm bị đau nhưng các dấu hiệu nguy hiểm không xuất hiện, vẫn có nhiều cách đơn giản để giảm đau hiệu quả tại nhà. Bạn có thể kết hợp các phương pháp sau:

Chườm lạnh trong 24 giờ đầu

Chườm lạnh giúp giảm sưng viêm, gây tê nhẹ để giảm đau nhanh và ngăn ngừa bầm tím lan rộng.

Lưu ý khi chườm lạnh:

• Bọc đá trong khăn mỏng, không chườm trực tiếp lên da.
• Chườm 5 - 10 phút/lần, nghỉ 10 - 15 phút rồi chườm tiếp.
• Không lạm dụng, tránh gây bỏng lạnh.

Chườm ấm sau 24 giờ

Sau 1 ngày, bạn có thể dùng nhiệt ấm để tăng tuần hoàn máu giúp thuốc phân tán đều, giảm căng cơ làm vùng tiêm mềm hơn và hỗ trợ cơ thể phục hồi nhanh.

Cách thực hiện: Dùng khăn ấm hoặc túi chườm ấm, chườm 10 - 15 phút/lần, vài lần mỗi ngày.

Vận động nhẹ nhàng vùng tiêm

Thay vì giữ yên cánh tay hoặc chân, bạn nên xoay vai nhẹ, nâng tay hoặc gập duỗi cẳng tay vài lần mỗi giờ để giúp thuốc phân tán đều hơn, cơ không bị co cứng và giảm đau hiệu quả.

Uống nhiều nước

Việc uống đủ 1,5 - 2 lít nước mỗi ngày, hoặc nhiều hơn khi trời nóng hay vận động, sẽ giúp cơ thể giảm phản ứng viêm, thanh lọc độc tố từ mô tổn thương và hỗ trợ hồi phục nhanh.

Tránh xoa bóp mạnh

Xoa mạnh chỗ tiêm có thể làm bầm tím, tăng viêm và kéo dài đau. Chỉ xoa nhẹ quanh vùng tiêm nếu muốn giảm cảm giác căng tức.

Dùng thuốc giảm đau an toàn

Nếu đau nhiều, bạn có thể dùng thuốc:

• Paracetamol: Giảm đau, hạ sốt.
• Ibuprofen: Giảm đau và viêm (nếu không có chống chỉ định).

Lưu ý: Tránh tự ý dùng corticoid hoặc thuốc giảm đau mạnh mà chưa có hướng dẫn của bác sĩ.

Nghỉ ngơi hợp lý

Cơ thể mệt mỏi sẽ khiến phản ứng viêm kéo dài, vì vậy ngủ đủ 7 - 8 giờ/ngày giúp giảm đau nhanh. Ngủ đủ giấc còn tăng khả năng hồi phục cơ bắp, giúp cơ thể khỏe mạnh hơn. Đồng thời, giấc ngủ chất lượng hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả, bảo vệ cơ thể tốt hơn.

Hạn chế mang vác nặng hoặc tập luyện mạnh

Trong 1 - 2 ngày đầu sau tiêm, bạn nên tránh xách đồ nặng, không tập gym hoặc chơi thể thao cường độ cao và hạn chế cử động mạnh vùng tiêm.

Tình trạng chỗ tiêm bị đau là phản ứng rất phổ biến và phần lớn là hoàn toàn bình thường. Nguyên nhân có thể đến từ phản ứng miễn dịch, tính chất của thuốc, kỹ thuật tiêm hoặc đơn giản là cơ thể bạn nhạy cảm. Nếu bạn biết cách chăm sóc đúng, lần tiêm sau sẽ nhẹ nhàng hơn và không còn lo lắng vì chỗ tiêm bị đau nữa.