Vảy nến thể mủ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Vảy nến thể mủ không chỉ gây tổn thương ngoài da, bệnh còn ảnh hưởng đến toàn thân, đòi hỏi người bệnh phải được chẩn đoán và điều trị đúng phác đồ. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị là chìa khóa để kiểm soát bệnh hiệu quả. Hãy cùng Trung tâm Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu trong bài viết dưới đây. 

Tổng quan về vảy nến thể mủ

Vảy nến thể mủ (Pustular Psoriasis) là một biến thể hiếm gặp nhưng nguy hiểm của bệnh vảy nến, chiếm tỷ lệ thấp so với vảy nến thể mảng, nhưng lại có nguy cơ biến chứng cao hơn. Đặc trưng nổi bật của bệnh là sự xuất hiện của các nốt mụn mủ màu trắng hoặc vàng nhạt, vô khuẩn, chứa đầy bạch cầu. Những mụn mủ này thường nổi trên nền da đỏ viêm, có thể khô lại thành vảy, bong tróc và sau đó tái phát nhiều đợt. 

Khác với vảy nến thể mảng, vảy nến thể mủ thường xuất hiện đột ngột, tiến triển nhanh, đau khi sờ nắn và có nguy cơ gây nhiễm trùng da, đau khớp, rối loạn tâm lý, mất cân bằng điện giải. Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp ở người trưởng thành và có mối liên quan đến yếu tố di truyền, miễn dịch và môi trường.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ của vảy nến thể mủ

Nguyên nhân chính xác của vảy nến thể mủ vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho rằng bệnh liên quan đến sự rối loạn hệ miễn dịch, trong đó hệ miễn dịch hoạt động quá mức khiến tế bào da tăng sinh bất thường và hình thành các ổ mủ vô khuẩn.

Một số yếu tố nguy cơ có thể kích hoạt hoặc làm nặng thêm tình trạng vảy nến thể mủ gồm:

• Yếu tố di truyền: Người có người thân mắc vảy nến dễ bị bệnh hơn.
• Nhiễm trùng: Nhiễm khuẩn đường hô hấp hoặc da có thể khởi phát bệnh.
• Thuốc: Corticoid toàn thân, lithium, thuốc chống sốt rét, thuốc ức chế miễn dịch,… khi dùng hoặc ngừng đột ngột có thể gây bùng phát bệnh.
• Stress: Tinh thần căng thẳng kéo dài là một yếu tố nguy cơ đáng kể.
• Thay đổi nội tiết: Phụ nữ mang thai hoặc sau sinh có nguy cơ cao mắc vảy nến thể mủ.
• Các yếu tố khác: Hút thuốc, uống rượu, tiếp xúc hóa chất độc hại.

Triệu chứng và phân loại lâm sàng

Triệu chứng của vảy nến thể mủ có thể thay đổi tùy theo dạng lâm sàng, mức độ bệnh và cơ địa từng người. Tuy nhiên, đặc điểm chung nhất là sự xuất hiện của mụn mủ vô khuẩn trên nền da đỏ, kèm theo phản ứng viêm mạnh.

Triệu chứng thường gặp

Triệu chứng thường gặp của vảy nến thể mủ bao gồm:

• Mụn mủ: Xuất hiện dưới dạng nốt nhỏ, nông, màu trắng hoặc vàng nhạt, chứa đầy bạch cầu. Mụn mủ có thể mọc rải rác hoặc tập trung thành từng mảng lớn. Khi mụn khô, tạo thành lớp vảy mỏng, bong tróc, để lại nền da đỏ.
• Đỏ da và viêm: Vùng da xung quanh mụn mủ đỏ rực, phù nề, gây cảm giác nóng rát.
• Ngứa và đau: Một số bệnh nhân chỉ ngứa nhẹ, nhưng nhiều trường hợp ghi nhận cảm giác đau rát dữ dội.
• Triệu chứng toàn thân: Ở thể nặng, người bệnh có thể sốt cao, ớn lạnh, mệt mỏi, chán ăn, sụt cân nhanh, thậm chí rối loạn điện giải hoặc suy đa cơ quan.

Các thể lâm sàng chính

Bệnh được chia thành nhiều dạng lâm sàng:

• Vảy nến thể mủ toàn thân: Xuất hiện đột ngột, mụn mủ lan toàn thân, kèm sốt cao, mệt mỏi, nhức đầu. Đây là thể nặng nhất, cần điều trị khẩn cấp.
• Vảy nến thể mủ khu trú: Gồm hai dạng phổ biến:
  • Vảy nến mủ lòng bàn tay, bàn chân: Xuất hiện mụn mủ tái đi tái lại ở lòng bàn tay và bàn chân, gây đau đớn, ảnh hưởng sinh hoạt.
  • Vảy nến mủ quanh móng: Mụn mủ khu trú quanh móng tay, móng chân, có thể dẫn tới loạn dưỡng móng hoặc mất móng.

Ngoài tổn thương da, bệnh nhân có thể gặp triệu chứng toàn thân như sốt cao, ớn lạnh, nhức mỏi cơ, rối loạn điện giải, men gan cao, suy giảm chức năng thận, suy tim,....

Chẩn đoán và phương pháp điều trị

Chẩn đoán

Chẩn đoán chủ yếu dựa vào đặc điểm lâm sàng: Mụn mủ vô khuẩn xuất hiện trên nền da đỏ viêm. Bác sĩ có thể chỉ định thêm xét nghiệm công thức máu, sinh thiết da để loại trừ các bệnh lý khác.

Phương pháp điều trị

Để kiểm soát vảy nến thể mủ, bác sĩ sẽ đánh giá mức độ tổn thương da và tình trạng toàn thân của người bệnh trước khi lựa chọn phác đồ phù hợp. 

• Trường hợp tổn thương nhẹ: Điều trị thường bắt đầu bằng thuốc bôi tại chỗ như corticosteroid, tacrolimus, calcipotriol nhằm giảm viêm, bong vảy và cải thiện tình trạng da. Song song đó, các loại kem dưỡng ẩm sẽ được khuyến nghị để làm mềm da, hạn chế nứt nẻ.

• Bệnh tiến triển nặng hơn: Bác sĩ có thể chỉ định quang trị liệu, tức là chiếu tia cực tím kiểm soát tình trạng viêm và ngăn ngừa bùng phát. 

• Các ca nghiêm trọng: Thuốc uống toàn thân thường được sử dụng, bao gồm methotrexate, cyclosporine, hoặc acitretin, một retinoid tổng hợp có tác dụng ức chế sự tăng sinh bất thường của tế bào da. Do những thuốc này tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ, người bệnh thường cần được thay đổi phác đồ theo từng giai đoạn và theo dõi chặt chẽ.

Ngoài việc dùng thuốc, bác sĩ cũng khuyến cáo người bệnh nên tránh hút thuốc lá, vì đây là yếu tố làm nặng thêm và gây khó khăn trong điều trị. Ở thể toàn thân hoặc thể Von Zumbusch, người bệnh cần nhập viện để được điều trị tích cực nhằm phòng ngừa nhiễm trùng, kiểm soát sốt và giảm viêm da.

Tiên lượng và phòng ngừa tái phát

Vảy nến thể mủ có tiên lượng nặng hơn các thể vảy nến khác. Người bệnh dễ tái phát nhiều lần và cần được theo dõi lâu dài. Để hạn chế tái phát vảy nến thể mủ, người bệnh cần:

• Tuân thủ phác đồ điều trị và không tự ý ngưng thuốc khi chưa có chỉ định. 

• Tái khám đúng lịch giúp bác sĩ kịp thời theo dõi và điều chỉnh thuốc phù hợp. 

• Duy trì lối sống lành mạnh đóng vai trò quan trọng: Ngủ đủ giấc, hạn chế căng thẳng, tránh rượu bia và bỏ thuốc lá. 

• Chế độ ăn nhiều rau xanh, trái cây, cá biển và ít thực phẩm nhiều dầu mỡ, đường tinh luyện sẽ giúp tăng cường sức khỏe tổng thể và hỗ trợ hệ miễn dịch. 

• Chăm sóc da đúng cách, sử dụng kem dưỡng ẩm hằng ngày, không gãi hoặc chà xát vùng da tổn thương và tránh tiếp xúc với hóa chất mạnh. 

• Kiểm soát tốt các bệnh lý nền và trao đổi với bác sĩ về các thuốc đang dùng sẽ giúp hạn chế nguy cơ tái phát.

Vảy nến thể mủ là một dạng bệnh vảy nến hiếm gặp nhưng có mức độ nghiêm trọng cao, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe và chất lượng sống của người bệnh. Việc nhận biết sớm triệu chứng, chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời có vai trò quan trọng trong kiểm soát bệnh, đồng thời ngăn ngừa biến chứng. Nếu xuất hiện dấu hiệu bất thường trên da, người bệnh nên đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa da liễu để được thăm khám và tư vấn phác đồ phù hợp.