Ung thư tuyến tiền liệt là gì? Dấu hiệu nhận biết, chẩn đoán và điều trị

Theo thống kê của Tổ chức Ghi nhận Ung thư Toàn cầu (GLOBOCAN) năm 2020, có hơn 1,4 triệu nam giới trên thế giới được chẩn đoán mắc ung thư tuyến tiền liệt và hơn 375 nghìn ca tử vong. Đây là loại ung thư phổ biến thứ hai ở nam giới, chỉ đứng sau ung thư phổi. Vậy ung thư tuyến tiền liệt là gì, dấu hiệu nhận biết, cách chẩn đoán và phương pháp điều trị ra sao?

Ung thư tuyến tiền liệt là gì?

Ung thư tuyến tiền liệt, còn gọi là ung thư tiền liệt tuyến, là bệnh lý chỉ xuất hiện ở nam giới. Tuyến tiền liệt nằm ngay dưới bàng quang, phía trước trực tràng và bao quanh niệu đạo, ống dẫn nước tiểu bên trong dương vật, cho phép nước tiểu và tinh dịch thoát ra ngoài.

Đây là dạng ung thư có mức độ nguy hiểm cao. Bệnh thường tiến triển chậm, vì vậy nhiều trường hợp được phát hiện ở giai đoạn sớm vẫn có thể sống thêm nhiều năm. Tuy nhiên, nếu bệnh bước vào giai đoạn nặng, khối u sẽ nhanh chóng lan rộng và có thể gây tử vong. Ung thư tuyến tiền liệt có thể di căn sang nhiều cơ quan khác, đặc biệt là xương và hạch bạch huyết, gây ra tình trạng đau đớn, khó tiểu, rối loạn chức năng cương và ảnh hưởng tới đời sống tình dục của nam giới.

Dấu hiệu ung thư tuyến tiền liệt

Ở giai đoạn đầu, bệnh thường không biểu hiện triệu chứng rõ rệt. Khi tiến triển nặng hơn, ung thư tuyến tiền liệt có thể gây ra các dấu hiệu sau:

• Tiểu khó: Cảm giác buồn tiểu nhưng không đi được, dòng tiểu bị ngắt quãng, hoặc tiểu nhiều lần hơn bình thường. Do tuyến tiền liệt bao quanh niệu đạo, nên chỉ cần xuất hiện khối u nhỏ cũng có thể gây cản trở khi tiểu hoặc xuất tinh.
• Đau khi đi tiểu: Khối u chèn ép lên niệu đạo khiến việc tiểu tiện gây cảm giác đau buốt. Tuy nhiên, triệu chứng này cũng có thể gặp trong viêm tuyến tiền liệt hoặc phì đại tuyến.
• Nước tiểu lẫn máu: Có thể chỉ là vệt máu hồng nhạt. Một số bệnh lý khác như viêm đường tiết niệu cũng có biểu hiện này, nhưng nếu thấy dấu hiệu trên, cần thăm khám ngay để xác định chính xác có phải ung thư tuyến tiền liệt hay không.
• Khó duy trì cương cứng: Khối u có thể làm giảm lưu lượng máu tới dương vật, khiến khả năng cương bị ảnh hưởng.
• Máu trong tinh dịch: Lượng máu ít, chỉ đủ làm tinh dịch chuyển màu hồng hoặc có vệt máu, nên thường bị bỏ qua.
• Đau vùng lưng, hông hoặc đùi trên: Là dấu hiệu phổ biến của bệnh, có thể liên quan tới di căn xương.
• Tiểu đêm nhiều lần: Nếu phải thức dậy đi tiểu trên hai lần mỗi đêm, nên đi khám tiết niệu.
• Tiểu rắt: Trường hợp rò rỉ nước tiểu không kiểm soát cũng cần lưu ý, dù ít gặp.

Các phương pháp chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt

Ban đầu, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám trực tràng bằng tay để phát hiện bất thường tại tuyến tiền liệt. Tiếp theo, người bệnh sẽ được chỉ định các xét nghiệm chuyên sâu như:

• Xét nghiệm máu PSA: PSA (Prostate Specific Antigen) là kháng nguyên đặc hiệu của tuyến tiền liệt. Xét nghiệm này nhằm định lượng PSA trong máu. Ở người bình thường, PSA dưới 4 ng/mL và tỷ lệ PSA tự do/PSA toàn phần trên 20%. Nếu PSA vượt 4 ng/mL và tỷ lệ này dưới 15%, nguy cơ mắc bệnh cao. Đây là xét nghiệm được đánh giá hiệu quả nhất trong sàng lọc, chẩn đoán và theo dõi điều trị ung thư tuyến tiền liệt.
• Sinh thiết: Khi phát hiện dấu hiệu bất thường, bác sĩ sẽ thực hiện sinh thiết tuyến tiền liệt (thường gây tê tại chỗ) để tìm tế bào ung thư và xác định mức độ ác tính của khối u.
• Chẩn đoán hình ảnh: Nếu đã xác định có khối u ác tính, bệnh nhân cần chụp MRI vùng chậu hoặc xạ hình xương để đánh giá giai đoạn bệnh, đồng thời xác định xem ung thư đã di căn tới hạch bạch huyết hoặc xương hay chưa.

Phòng ngừa ung thư tuyến tiền liệt

Dù không thể loại bỏ hoàn toàn nguy cơ mắc bệnh, nhưng có thể giảm thiểu rủi ro bằng các biện pháp sau:

• Duy trì chế độ ăn uống khoa học, bổ sung nhiều rau củ quả, hạn chế lạm dụng thực phẩm chức năng.
• Luyện tập thể dục thường xuyên để nâng cao sức khỏe và giữ cân nặng hợp lý.
• Thực hiện tầm soát nếu thuộc nhóm nguy cơ cao (người lớn tuổi, gia đình có tiền sử bệnh,…).

Các phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền liệt

Nhìn chung, ung thư tuyến tiền liệt có thể được điều trị bằng các phương pháp sau:

Phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt tận gốc

Phương pháp này được áp dụng cho bệnh nhân ở giai đoạn 1 hoặc 2, khi tiên lượng thời gian sống thêm trên 10 năm. Ở thời điểm này, tế bào ung thư vẫn khu trú trong tuyến và chưa phá vỡ vỏ bao, nên phẫu thuật có thể loại bỏ toàn bộ đến ranh giới an toàn (bờ phẫu thuật không còn tế bào ung thư). Tỷ lệ tái phát sau 5 năm ở nhóm này thường dưới 10%.

Phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt tận gốc có thể tiến hành bằng mổ mở vùng dưới rốn hoặc mổ nội soi. Trong quá trình mổ, bác sĩ sẽ cắt bỏ toàn bộ tuyến tiền liệt, túi tinh và mô xung quanh. Biến chứng thường gặp nhất sau phẫu thuật là tiểu không kiểm soát hoàn toàn (5 – 10%) và rối loạn cương (70%).

Xạ trị ngoài

Xạ trị ngoài sử dụng tia X năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư tại tuyến tiền liệt. Thời gian điều trị thường kéo dài 6 – 7 tuần. Phương pháp này chủ yếu áp dụng cho bệnh nhân ở giai đoạn giai đoạn 3 và 4.

Các tác dụng phụ có thể gặp sau điều trị gồm mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa, tiểu tiện bất thường, rối loạn cương,…

Đốt tuyến tiền liệt bằng siêu âm hội tụ (HIFU)

HIFU là kỹ thuật đưa sóng siêu âm qua đầu dò đặt trong trực tràng để phá hủy tế bào ung thư bằng nhiệt. Phương pháp này phù hợp với bệnh nhân ung thư giai đoạn sớm nhưng muốn tránh các nguy cơ và biến chứng từ phẫu thuật.

Bệnh nhân có chỉ định xạ trị nhưng không đồng ý cũng có thể cân nhắc HIFU như một lựa chọn thử nghiệm. Tuy nhiên, nguy cơ tái phát sẽ cao hơn so với xạ trị ngoài. Biến chứng thường gặp sau HIFU bao gồm hẹp niệu đạo và hẹp cổ bàng quang.

Điều trị nội tiết

Phương pháp này dành cho những trường hợp đã có di căn hạch hoặc di căn xa. Người bệnh có thể chọn phẫu thuật cắt bỏ hai tinh hoàn hoặc tiêm thuốc (mỗi 28 ngày, liên tục trong ít nhất 6 – 12 tháng). Mục tiêu là làm gián đoạn nguồn testosteron, từ đó ngăn tế bào ung thư tiếp tục phát triển.

Sau điều trị phẫu thuật hoặc xạ trị, bệnh nhân cần tái khám thường xuyên để phát hiện sớm di căn. Đồng thời nên kiểm tra sàng lọc các bệnh đái tháo đường, rối loạn mỡ máu,... và bổ sung vitamin D, canxi khi cần thiết.

Ung thư tuyến tiền liệt là bệnh phổ biến ở nam giới, đa phần tiến triển chậm và có thể điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm. Ngay cả với trường hợp bệnh tiến triển nhanh, việc điều trị kịp thời vẫn mang lại nhiều lợi ích. Nếu nhận thấy các dấu hiệu nghi ngờ, nam giới nên đến cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ đáng tin cậy cho bạn và gia đình trong việc bảo vệ sức khỏe chủ động. Với hệ thống cơ sở hiện đại, đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm cùng kho vắc xin đa dạng, chúng tôi cam kết mang đến dịch vụ tiêm chủng an toàn, nhanh chóng và chu đáo. Đặt lịch ngay hôm nay để được tư vấn và chăm sóc tận tình!