Tuyến tiền liệt là gì? Những thông tin nam giới cần biết

Nhiều nam giới chỉ nghe đến tên tuyến tiền liệt khi gặp vấn đề về sức khỏe, đặc biệt là tiểu khó, tiểu nhiều lần hoặc suy giảm sinh lý. Tuy nhiên, hiểu rõ tuyến tiền liệt là gì và tuyến tiền liệt ở đâu sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc phòng ngừa và điều trị sớm các bệnh lý liên quan. Tuyến tiền liệt là một phần quan trọng trong hệ sinh sản nam, tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất tinh dịch, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và chất lượng cuộc sống.

Tuyến tiền liệt là gì?

Tuyến tiền liệt được bao bọc bởi một lớp bao xơ mỏng. Ngay bên dưới lớp bao này là các sợi cơ trơn dạng vòng kết hợp với mô sợi collagen, ôm quanh niệu đạo. Sâu hơn là phần nhu mô tuyến, gồm mô liên kết, mô đàn hồi và các sợi cơ trơn, xen kẽ với các tuyến thượng bì. Các tuyến này dẫn lưu qua những ống tiết chính, mở ra chủ yếu tại sàn niệu đạo, ụ núi và cổ bàng quang. Ngoài ra, còn có các tuyến quanh niệu đạo nằm ngay bên dưới lớp biểu mô thượng bì của tuyến tiền liệt.

Ở nam giới trưởng thành, tuyến tiền liệt nặng khoảng 15 – 25 gram, có hình giống quả lê nhỏ, chắc khi sờ. Kích thước trung bình: Rộng khoảng 4 cm, cao 3 cm và dày 2,5 cm. Sau tuổi 45, kích thước tuyến thường tăng lên.

Tuyến tiền liệt nhận máu từ các nhánh động mạch xuất phát từ động mạch bàng quang, động mạch thẹn trong và động mạch trực tràng giữa. Máu tĩnh mạch được dẫn lưu về đám rối tĩnh mạch bao quanh tuyến tiền liệt.

Tuyến tiền liệt ở đâu?

Tuyến tiền liệt nằm ngay dưới bàng quang, bao quanh đoạn đầu của niệu đạo ở vị trí niệu đạo sau. Bác sĩ có thể kiểm tra trực tiếp thông qua thăm khám. Ở phía trước, tuyến được cố định bởi dây chằng mu tiền liệt, phía dưới được nâng đỡ bởi cơ hoành niệu dục. Phía sau tuyến, hai ống phóng tinh đi chéo qua niệu đạo tiền liệt, nằm gần cơ thắt vân ngoài của niệu đạo.

Vì tuyến tiền liệt nằm tại vị trí giao nhau giữa hệ tiết niệu và hệ sinh dục, nên các bệnh lý hoặc phương pháp điều trị liên quan đến tuyến này đều có khả năng tác động đến cả hai cơ quan. Chẳng hạn, khi tuyến tiền liệt phì đại, nó có thể ép lên niệu đạo và gây khó khăn cho việc tiểu tiện. Hoặc trong trường hợp xạ trị ung thư tuyến tiền liệt, bàng quang và trực tràng có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến rối loạn tiểu tiện.

Chức năng và tầm quan trọng của tuyến tiền liệt đối với nam giới

Tuyến tiền liệt gồm các nang tuyến và mô liên kết chứa nhiều sợi cơ trơn. Khi quá trình xuất tinh diễn ra, các sợi cơ này co bóp mạnh, đẩy chất lỏng từ tuyến tiền liệt vào niệu đạo. Lúc này, dịch tiết từ tuyến tiền liệt sẽ hòa quyện với tinh trùng và chất lỏng từ các tuyến khác để tạo nên tinh dịch.

Bảo vệ ống dẫn tinh khi đi tiểu

Khi tiểu tiện, các cơ ở trung tâm tuyến tiền liệt sẽ đóng lại, ngăn nước tiểu chảy vào ống dẫn tinh, giúp bảo vệ môi trường của tinh trùng.

Chuyển đổi hormone nam

Tuyến tiền liệt còn đảm nhận việc chuyển hóa testosterone thành dihydrotestosterone (DHT), là một dạng hormone có hoạt tính sinh học mạnh, đóng vai trò trong sự phát triển và duy trì đặc tính sinh dục nam.

Tham gia hình thành tinh dịch

Một phần tinh dịch được tạo ra nhờ dịch tiết của tuyến tiền liệt. Thành phần này kết hợp cùng tinh trùng từ tinh hoàn, dịch từ túi tinh và tuyến hành niệu đạo (tuyến nhỏ như hạt đậu nằm dưới tuyến tiền liệt) để hình thành tinh dịch hoàn chỉnh.

Dịch tuyến tiền liệt đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe tinh trùng và khả năng sinh sản. Đây là chất lỏng màu trắng đục, chứa nhiều enzyme, đặc biệt là kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA) giúp tinh dịch trở nên loãng hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho tinh trùng di chuyển.

Ngăn tinh dịch chảy ngược vào bàng quang

Trong lúc xuất tinh, tuyến tiền liệt phối hợp cùng cơ vòng bàng quang đóng kín niệu đạo, đảm bảo tinh dịch không đi vào bàng quang.

Các bệnh thường gặp ở tuyến tiền liệt

Song song việc tìm hiểu “tuyến tiền liệt là gì?” và “tuyến tiền liệt ở đâu?”, bạn cũng nên biết rằng khi tuyến tiền liệt phải làm việc quá sức, sức đề kháng của cơ thể sẽ suy giảm. Nếu cộng thêm việc không giữ vệ sinh cá nhân, nguy cơ viêm nhiễm và mắc các bệnh lý liên quan đến tuyến tiền liệt sẽ tăng cao, bao gồm:

Tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt (BPH)

Tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt là tình trạng tuyến tiền liệt tăng kích thước nhưng không phải ung thư, thường xuất hiện ở nam giới lớn tuổi. Khi tuyến tiền liệt phì đại, niệu đạo bị chèn ép và đáy bàng quang chịu áp lực, gây cản trở dòng chảy của nước tiểu.

Triệu chứng thường gặp:

• Tiểu nhiều lần, đặc biệt về đêm;
• Tiểu gấp, đôi khi không kiểm soát được;
• Dòng tiểu yếu, ngắt quãng;
• Nước tiểu nhỏ giọt khi kết thúc;
• Cảm giác tiểu chưa hết dù vừa đi tiểu xong.

Triệu chứng ít gặp hơn:

• Tiểu buốt, bí tiểu;
• Đau khi đi tiểu;
• Nước tiểu có lẫn máu.

Nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể gây biến chứng:

• Bí tiểu cấp: Bàng quang chứa nhiều nước tiểu nhưng không thể thoát ra, cần đặt ống thông khẩn cấp.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI): Nước tiểu tồn đọng tạo môi trường cho vi khuẩn phát triển.
• Sỏi bàng quang: Gây viêm, tiểu ra máu và tắc nghẽn.
• Tổn thương bàng quang: Thành bàng quang dày, hình thành cột hoặc hõm.
• Tổn thương thận: Do áp lực bàng quang tăng, nhiễm khuẩn ngược dòng, dẫn tới suy giảm chức năng thận.

Viêm tuyến tiền liệt

Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi nam giới, phổ biến nhất từ 30 – 50 tuổi. Gồm hai dạng chính:

• Viêm tuyến tiền liệt do vi khuẩn: Có thể cấp tính hoặc mãn tính, đáp ứng tốt với kháng sinh.
• Viêm tuyến tiền liệt không do vi khuẩn (CPPS): Còn gọi là hội chứng đau vùng chậu mãn tính, khó chẩn đoán và điều trị.

Nguyên nhân CPPS chưa rõ ràng, nhưng có thể liên quan đến:

• Tiền sử viêm tuyến tiền liệt do vi khuẩn;
• Kích ứng hóa chất;
• Tổn thương thần kinh vùng tiết niệu;
• Rối loạn cơ sàn chậu;
• Sang chấn tâm lý, lạm dụng tình dục, lo âu mạn tính.

Điều trị tùy nguyên nhân và dạng bệnh:

• Thuốc giãn cơ cổ bàng quang, thuốc giãn cơ bàng quang, hoặc kháng sinh nếu do vi khuẩn.
• Kiểm soát căng thẳng để giảm lo âu, trầm cảm.
• Tập luyện cơ sàn chậu để hạn chế co thắt và cải thiện triệu chứng.

Ung thư tuyến tiền liệt

Nồng độ PSA trong máu tăng thường cho thấy sự bất thường ở tuyến tiền liệt, bao gồm phì đại hoặc ung thư. Đây là loại ung thư đứng thứ hai ở nam giới trên 50 tuổi. Ở giai đoạn sớm, tế bào ung thư chỉ khu trú trong tuyến tiền liệt. Nếu phát hiện muộn, chúng có thể lan ra mô xung quanh, xâm lấn và di căn qua mạch máu, bạch huyết.

Hiểu rõ tuyến tiền liệt là gì và tuyến tiền liệt ở đâu sẽ giúp nam giới chủ động bảo vệ sức khỏe sinh sản và tiết niệu. Tuyến tiền liệt tuy nhỏ nhưng giữ vai trò thiết yếu, bất kỳ rối loạn nào cũng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống. Vì vậy, hãy chú ý thói quen sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng, đồng thời khám định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề bất thường.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín, được trang bị cơ sở vật chất hiện đại cùng đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, sẵn sàng đồng hành bảo vệ sức khỏe cho bạn và gia đình. Việc tiêm chủng đầy đủ giúp phòng ngừa nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, góp phần duy trì sức khỏe tổng thể. Long Châu luôn cam kết mang đến dịch vụ an toàn, nhanh chóng, tư vấn tận tình và theo dõi sau tiêm chu đáo. Hãy chủ động đặt lịch tiêm để được bảo vệ tối ưu và an tâm hơn trong cuộc sống.