Trào ngược dạ dày có mấy cấp độ? Hiểu rõ để điều trị kịp thời

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) có mấy cấp độ là thắc mắc chung của nhiều bệnh nhân khi gặp các triệu chứng như ợ chua, nóng rát thượng vị,... Đây là căn bệnh phổ biến, dễ tái phát và tiềm ẩn biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc phân loại thành từng cấp độ giúp người bệnh hiểu rõ tình trạng sức khỏe và bác sĩ dễ dàng xác định hướng điều trị hiệu quả.

Trào ngược dạ dày có mấy cấp độ?

GERD tiến triển theo từng giai đoạn với mức độ tổn thương khác nhau ở niêm mạc thực quản. Theo y khoa, bệnh được chia thành 5 cấp độ cụ thể như sau:

Cấp độ 0

Là giai đoạn khởi phát, niêm mạc thực quản chưa bị tổn thương rõ rệt. Người bệnh có thể gặp các triệu chứng thoáng qua như ợ hơi, ợ chua, nóng rát vùng ngực nhưng tần suất thấp, dễ nhầm lẫn với rối loạn tiêu hóa thông thường.

Cấp độ A

Viêm thực quản mức độ nhẹ, niêm mạc thực quản bắt đầu xuất hiện tổn thương nhỏ dưới 5mm, dấu hiệu rõ rệt hơn với nóng rát sau xương ức, ợ chua thường xuyên, cảm giác nghẹn nhẹ.

Đây là cấp độ phổ biến nhất, chiếm tới 90% trường hợp phát hiện bệnh. Nếu được điều trị đúng cách, bệnh nhân có thể cải thiện nhanh; nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, dễ dẫn tới viêm mạn tính, gây ho kéo dài hoặc khó thở.

Cấp độ B

Viêm thực quản mức độ trung bình, các tổn thương viêm trợt đã lớn hơn 5mm và phân bố rải rác. Người bệnh thường cảm thấy đau khi nuốt, khó nuốt kể cả thức ăn mềm, kèm đau âm ỉ vùng thượng vị. Niêm mạc thực quản có nguy cơ phù nề, sau khi lành để lại sẹo, dẫn đến hẹp thực quản. Cần can thiệp y khoa sớm để tránh biến chứng.

Cấp độ C

Tổn thương niêm mạc trở nên nghiêm trọng hơn, vết loét tập trung, dễ xuất hiện biến chứng Barrett thực quản - là khi tế bào lót ở đoạn dưới thực quản biến đổi cấu trúc do tiếp xúc lặp đi lặp lại với axit. Người bệnh có thể bị buồn nôn, nôn ra máu, đi ngoài phân đen, đau tức ngực. Nam giới thường có nguy cơ mắc Barrett thực quản cao hơn nữ giới.

Cấp độ D

Đây là giai đoạn nặng nhất, niêm mạc thực quản bị loét sâu, xơ hóa và có thể dẫn tới hẹp thực quản. Người bệnh thường xuyên ợ nóng, ợ chua, buồn nôn, mệt mỏi kéo dài. Đặc biệt, nguy cơ tiến triển thành ung thư thực quản rất cao, đòi hỏi làm xét nghiệm mô bệnh học và có thể phải can thiệp ngoại khoa.

Chẩn đoán và điều trị theo từng cấp độ

Việc chẩn đoán và điều trị trào ngược dạ dày được thực hiện tùy theo mức độ tiến triển của bệnh, nhằm kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng.

Chẩn đoán

Để xác định chính xác cấp độ bệnh, bác sĩ thường dựa trên triệu chứng lâm sàng kết hợp với nội soi tiêu hóa và các xét nghiệm cần thiết:

• Cấp độ 0: Chủ yếu dựa trên triệu chứng lâm sàng, tùy trường hợp bác sĩ có thể chỉ định nội soi để loại trừ bệnh lý khác.
• Cấp độ A: Nội soi thực quản cho thấy các tổn thương nhỏ, phân tán.
• Cấp độ B: Nội soi phát hiện tổn thương lớn hơn 5mm, phân bố rải rác.
• Cấp độ C: Nội soi xác định tổn thương loét lớn, tập trung. Sinh thiết có thể cần thiết để phát hiện Barrett thực quản.
• Cấp độ D: Nội soi cho thấy xơ hóa, hẹp lòng thực quản. Sinh thiết tế bào là cần thiết để loại trừ ung thư.

Điều trị

Việc điều trị phụ thuộc vào mức độ tiến triển của bệnh, từ những thay đổi nhẹ ban đầu đến biến chứng nặng, phác đồ điều trị sẽ được xây dựng phù hợp:

• Cấp độ 0: Chủ yếu thay đổi lối sống như ăn uống khoa học, tránh đồ cay béo, không ăn quá no và hạn chế nằm ngay sau khi ăn. Nếu triệu chứng kéo dài, bác sĩ có thể kê thêm thuốc giảm tiết axit.
• Cấp độ A: Tương tự cấp độ 0, chủ yếu thay đổi lối sống, kết hợp thuốc ức chế tiết axit nếu cần.
• Cấp độ B: Chủ yếu dùng thuốc, đặc biệt là thuốc ức chế bơm proton (PPI) hoặc kháng histamin H2. Trường hợp nặng có thể xem xét phẫu thuật thắt chặt cơ vòng thực quản dưới.
• Cấp độ C: Thường phải dùng thuốc liều cao và can thiệp phẫu thuật nhằm ngăn trào ngược.
• Cấp độ D: Phẫu thuật gần như là phương án chính, có thể phẫu thuật nội soi hoặc tái tạo thực quản tùy tình trạng tổn thương.

Một số lưu ý khi điều trị trào ngược dạ dày thực quản

Việc lựa chọn phương án điều trị phụ thuộc vào thể trạng người bệnh và mức độ tiến triển của bệnh. Người bệnh cần đến cơ sở y tế uy tín để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị. Một số lưu ý quan trọng khi điều trị GERD gồm:

• Tuân thủ điều trị: Uống thuốc theo đơn, không tự ý thay đổi liều lượng hoặc thời gian dùng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
• Chế độ ăn uống: Ưu tiên thực phẩm lành mạnh, dễ tiêu hóa, hạn chế đồ cay, béo, chua, nhiều dầu mỡ, đồ uống có ga, cà phê, rượu bia.
• Chế độ sinh hoạt: Không ăn quá no, tránh nằm ngay sau khi ăn, nên nằm nghiêng bên trái hoặc kê cao gối khi ngủ để giảm triệu chứng trào ngược. Hạn chế mặc quần áo bó sát vùng bụng.
• Duy trì lối sống lành mạnh: Tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc, giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng kéo dài, bỏ thuốc lá.
• Kiểm soát cân nặng: Giảm cân nếu thừa cân hoặc béo phì, vì dễ gây áp lực lên dạ dày làm tình trạng nặng hơn.

Trào ngược dạ dày thực quản khó phát hiện ở giai đoạn sớm nhưng có thể điều trị hiệu quả nếu được chẩn đoán kịp thời, đặc biệt ở cấp độ A. Hiểu rõ trào ngược dạ dày có mấy cấp độ và nắm được những lưu ý khi điều trị sẽ giúp người bệnh chủ động trong việc theo dõi sức khỏe và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.

Để bảo vệ sức khỏe toàn diện, bạn nên thăm khám định kỳ và tiêm phòng các vắc xin quan trọng như vắc xin thương hàn, vắc xin viêm gan B, vắc xin cúm,... là những tác nhân có thể ảnh hưởng gián tiếp đến hệ tiêu hóa và sức khỏe tổng thể. Hãy liên hệ ngay với Tiêm chủng Long Châu để được hỗ trợ tư vấn và đặt lịch tiêm chủng sớm nhất.