Tinh trùng yếu là gì? Dấu hiệu nhận biết tinh trùng bị yếu

Tinh trùng yếu là một trong những nguyên nhân phổ biến gây vô sinh hiếm muộn ở nam giới hiện nay. Tình trạng này xảy ra khi số lượng, khả năng di động hoặc hình dạng tinh trùng không đạt tiêu chuẩn, làm giảm khả năng thụ thai tự nhiên. Việc nhận biết sớm và điều chỉnh lối sống, kết hợp điều trị đúng cách sẽ giúp cải thiện chất lượng tinh trùng và tăng cơ hội có con.

Tinh trùng yếu là gì?

Tinh trùng yếu là thuật ngữ chỉ tình trạng chất lượng tinh trùng bị suy giảm. Điều này được xác định khi tỷ lệ tinh trùng di động dưới mức bình thường (dưới 75%), trong đó tỷ lệ tinh trùng di động nhanh dưới 25% và tổng lượng tinh dịch mỗi lần xuất tinh dưới 2ml với số lượng tinh trùng dưới 40 triệu con. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này thường liên quan đến chế độ ăn uống không lành mạnh, căng thẳng kéo dài, thiếu vận động hoặc các thói quen xấu như hút thuốc, uống rượu. Tinh trùng bị yếu có thể khiến khả năng thụ thai giảm và là lý do khiến nhiều cặp đôi gặp khó khăn trong việc sinh con. Vì vậy, nam giới cần quan tâm đến sức khỏe sinh sản và chủ động thăm khám khi có dấu hiệu bất thường.

Nguyên nhân khiến tinh trùng bị yếu

Tinh trùng bị yếu có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, trong đó lối sống, chế độ dinh dưỡng và các bệnh lý tiềm ẩn đóng vai trò quan trọng. Cụ thể:

• Thói quen sinh hoạt sai cách: Những hành vi như thường xuyên tắm nước quá nóng, mặc quần lót bó sát, hay đặt máy tính xách tay lên đùi khi làm việc có thể làm tăng nhiệt độ vùng bìu (môi trường để sản xuất tinh trùng). Nghiên cứu cho thấy khi nhiệt độ bìu đạt khoảng 43 độ C trong 30 phút, số lượng tinh trùng có thể giảm đến 80%.
• Thiếu ngủ, sử dụng chất kích thích: Việc thức khuya kéo dài, sử dụng rượu bia, thuốc lá và các chất gây nghiện có thể làm tổn thương chức năng sinh tinh và làm giảm chất lượng tinh trùng.
• Dinh dưỡng không hợp lý: Chế độ ăn nghèo dinh dưỡng, thiếu hụt vitamin và khoáng chất thiết yếu cũng có thể làm giảm khả năng sinh tinh và ảnh hưởng đến hình thái tinh trùng.
• Các vấn đề về cơ quan sinh dục nam: Các tình trạng như giãn tĩnh mạch tinh, tinh hoàn không xuống bìu đúng chỗ, tổn thương đường dẫn tinh do phẫu thuật hay chấn thương đều có thể cản trở việc sản xuất hoặc vận chuyển tinh trùng. Ngoài ra, nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus cũng có thể dẫn đến teo tinh hoàn, làm suy giảm chất lượng tinh trùng.
• Bệnh lý toàn thân: Một số bệnh như tăng huyết áp, đái tháo đường, viêm loét dạ dày,… khi phải điều trị bằng kháng sinh kéo dài, thuốc chống trầm cảm hoặc các loại thuốc có tác dụng phụ lên hệ sinh sản, đều có thể khiến tinh trùng bị yếu đi.
• Rối loạn nội tiết và di truyền: Sự mất cân bằng hormone sinh dục nam (testosterone) hoặc các bất thường di truyền cũng là nguyên nhân tiềm ẩn khiến tinh trùng kém chất lượng.

Dấu hiệu nhận biết tinh trùng bị yếu

Tinh trùng bị yếu thường không có biểu hiện rõ ràng nên dễ bị bỏ qua. Tuy nhiên, một số dấu hiệu bất thường ở tinh dịch có thể giúp nam giới nhận biết sớm tình trạng này:

• Tinh dịch loãng, ít và thiếu độ nhớt: Nếu tinh dịch sau xuất tinh loãng như nước lã hoặc nước vo gạo, không có độ dính và sánh đặc trưng, có thể là dấu hiệu cảnh báo tinh trùng bị giảm cả về số lượng lẫn chất lượng, ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng thụ thai.
• Tinh dịch có hiện tượng vón cục: Khi tinh dịch chứa những hạt nhỏ trắng như hạt cơm, bóp ra có cảm giác mịn như bột, điều này cho thấy tinh trùng dễ bị chết trong môi trường tinh dịch, từ đó làm giảm khả năng di chuyển và tiếp cận trứng để thụ tinh.
• Tinh dịch đông đặc hoặc khó hóa lỏng: Bình thường, tinh dịch sẽ hóa lỏng sau 15 - 60 phút kể từ khi xuất tinh. Nếu quá trình này không xảy ra hoặc diễn ra không hoàn toàn, tinh dịch sẽ ở trạng thái đặc quánh, khiến tinh trùng khó di chuyển, từ đó ảnh hưởng đến hiệu quả thụ thai.
• Tinh dịch có màu bất thường: Tinh dịch khỏe mạnh thường có màu trắng đục. Nếu thấy tinh dịch có màu vàng hoặc xanh, có thể là dấu hiệu viêm nhiễm ở các cơ quan sinh dục như viêm niệu đạo, viêm tuyến tiền liệt.

Những ai có nguy cơ bị tinh trùng yếu?

Tinh trùng bị yếu thường bắt nguồn từ nhiều thói quen sinh hoạt hằng ngày mà nam giới dễ bỏ qua, bao gồm:

• Hút thuốc lá, uống rượu: Làm giảm khả năng di động, tăng nguy cơ đột biến tinh trùng.
• Mặc quần quá chật, ngồi lâu: Gây nóng vùng kín, ảnh hưởng chất lượng và số lượng tinh trùng.
• Thường xuyên đặt laptop lên đùi hoặc để điện thoại trong túi quần: Nhiệt và bức xạ làm giảm khả năng vận động tinh trùng.
• Béo phì hoặc quá gầy: Cân nặng không phù hợp cũng làm giảm lượng tinh trùng.
• Tập thể dục quá mức, đạp xe nhiều: Giảm testosterone, dễ gây tổn thương tinh hoàn.
• Tiếp xúc hóa chất độc hại: Kim loại nặng, thuốc trừ sâu và chất bảo quản gây hại tinh trùng.
• Ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn: Làm giảm số lượng tinh trùng đáng kể.

Phương pháp điều trị tinh trùng bị yếu

Để điều trị hiệu quả tình trạng tinh trùng bị yếu, bước đầu tiên và quan trọng nhất là xác định chính xác nguyên nhân gây ra bệnh. Tùy vào nguyên nhân cụ thể, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.

Thay đổi lối sống

Trong nhiều trường hợp, tinh trùng bị yếu bắt nguồn từ thói quen sinh hoạt kém lành mạnh như hút thuốc, uống rượu, thiếu ngủ, ăn uống không điều độ,… Khi đó, người bệnh cần chủ động điều chỉnh lại chế độ sinh hoạt, tránh các yếu tố làm tổn hại đến sức khỏe sinh sản.

Điều trị bệnh lý liên quan

Nếu nguyên nhân là do các bệnh lý toàn thân hoặc rối loạn chức năng sinh sản, bác sĩ có thể chỉ định một hoặc kết hợp các phương pháp sau:

• Dùng thuốc kháng sinh: Trong trường hợp tinh hoàn hoặc cơ quan sinh dục bị viêm nhiễm do vi khuẩn, việc sử dụng kháng sinh giúp loại bỏ tác nhân gây bệnh và cải thiện chức năng sinh tinh.
• Liệu pháp hormone và thuốc điều hòa nội tiết: Áp dụng khi có sự mất cân bằng nội tiết tố sinh dục, giúp phục hồi quá trình sản xuất tinh trùng.
• Phẫu thuật: Được cân nhắc nếu bệnh nhân gặp các vấn đề như giãn tĩnh mạch thừng tinh, tắc nghẽn ống dẫn tinh hoặc các bất thường giải phẫu khác cản trở sự di chuyển hoặc sản xuất tinh trùng.

Việc điều trị tinh trùng yếu đòi hỏi thời gian và sự kiên trì, đồng thời nên được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa nam học hoặc hiếm muộn. Điều quan trọng là nam giới cần chủ động khám sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện và can thiệp khi có dấu hiệu bất thường.

Tinh trùng yếu là một vấn đề nam khoa đáng lo ngại vì có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và hạnh phúc gia đình. Nam giới nên đi kiểm tra sức khỏe sinh sản khi nhận thấy những biểu hiện bất thường liên quan đến chuyện chăn gối. Bên cạnh đó, việc duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý cùng thói quen luyện tập thường xuyên cũng góp phần tăng cường sức đề kháng và cải thiện thể trạng.

Tiêm vắc xin là cách đơn giản và hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe, giúp phòng ngừa nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho cả trẻ em và người lớn. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu, thuộc hệ thống Nhà thuốc Long Châu uy tín, cung cấp đa dạng các loại vắc xin chính hãng, được bảo quản đạt tiêu chuẩn GSP. Tại đây, khách hàng được thăm khám, tư vấn kỹ lưỡng, tiêm chủng an toàn với đội ngũ nhân viên y tế giàu kinh nghiệm và không gian hiện đại, sạch sẽ. Trung tâm còn có dịch vụ nhắc lịch tiêm và chăm sóc hậu tiêm chu đáo. Để đặt lịch hẹn tiêm phòng, vui lòng liên hệ Trung tâm Tiêm chủng Long Châu qua số hotline miễn phí 18006928.