Viêm tuyến tiền liệt ở nam là gì? Những vấn đề cần biết về viêm tuyến tiền liệt ở nam

Viêm tuyến tiền liệt ở nam là gì? 

Tuyến tiền liệt là một tuyến nhỏ nằm dưới bàng quang ở nam giới. Tuyến tiền liệt bao quanh niệu đạo ngay tại cổ bàng quang có chức năng chính là sản xuất chất dịch trong tinh dịch, chuyển hóa hormone sinh dục nam, rất cần thiết cho khả năng sinh sản của nam giới. Viêm tuyến tiền liệt là bệnh lý viêm tại tuyến tiền liệt do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra như vi khuẩn, virus,... Có bốn loại viêm tuyến tiền liệt gồm:

Viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn (Acute bacterial prostatitis): Đây là một tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng do vi khuẩn xảy ra đột ngột và kéo dài trong thời gian ngắn. Vi khuẩn từ đường tiết niệu có thể xâm nhập vào tuyến tiền liệt gây nhiễm trùng và tình trạng này cần được chăm sóc y tế khẩn cấp.

Viêm tuyến tiền liệt mãn tính do vi khuẩn (Chronic bacterial prostatitis): Đây là một dạng nhiễm trùng do vi khuẩn nhẹ hơn có thể kéo dài trong nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm. Nó phổ biến hơn nếu bạn đã từng bị viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn với các triệu chứng tương tự như loại cấp tính nhưng ít nghiêm trọng hơn.

Hội chứng đau vùng chậu mãn tính (Chronic pelvic pain syndrome - CPPS): Đây là loại viêm tuyến tiền liệt phổ biến nhất không phải do nhiễm trùng vi khuẩn gây ra. Triệu chứng chính là đau kéo dài hơn 3 tháng ở ít nhất một vùng trên cơ thể thuộc vùng chậu. Tình trạng này có thể xảy ra ở nam giới ở mọi lứa tuổi và ảnh hưởng đến 10 đến 15 phần trăm nam giới Hoa Kỳ.

Viêm tuyến tiền liệt viêm không triệu chứng (Asymptomatic inflammatory prostatitis): Nam giới mắc loại này có tuyến tiền liệt bị viêm nhưng không có triệu chứng. Bạn có thể chỉ biết mình mắc bệnh này khi bác sĩ thực hiện xét nghiệm máu kiểm tra sức khỏe tuyến tiền liệt hoặc khi kiểm tra các rối loạn đường tiết niệu hoặc sinh sản khác.

Những triệu chứng của viêm tuyến tiền liệt ở nam

Các triệu chứng viêm tuyến tiền liệt khác nhau tùy thuộc vào loại bệnh và nguyên nhân gây bệnh. Người mắc viêm tuyến tiền liệt không do vi khuẩn có thể không có bất kỳ triệu chứng nào. Ba loại viêm tuyến tiền liệt còn lại có các triệu chứng chung, chẳng hạn như:

• Đau ở vùng bụng dưới, bộ phận sinh dục hoặc tầng sinh môn;
• Cơn đau có thể lan ra lưng dưới;
• Đau, có thể cảm thấy như nóng rát hoặc châm chích khi đi tiểu;
• Đau khi xuất tinh;
• Đau khi quan hệ tình dục hoặc đau khi cương dương;
• Khó đi tiểu, tiểu phải rặn;
• Cần đi tiểu thường xuyên hơn bình thường;
• Cần đi tiểu gấp;
• Dòng nước tiểu yếu hoặc bị ngắt quãng;
• Tiểu đêm;
• Nước tiểu đục;
• Máu trong nước tiểu hoặc tinh dịch;
• Rối loạn cương dương.

Các triệu chứng đặc trưng theo từng loại bệnh biểu hiện như sau:

Viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn: Triệu chứng xảy ra đột ngột và nghiêm trọng gồm sốt cao, ớn lạnh, đau nhức cơ thể, buồn nôn và nôn, có thể có dấu hiệu nhiễm trùng đường tiết niệu như tiểu gắt, tiểu buốt, tiểu máu,...

Viêm tuyến tiền liệt mãn tính do vi khuẩn: Triệu chứng tương tự như loại cấp tính nhưng không nghiêm trọng bằng. Triệu chứng có thể xuất hiện dần dần, kéo dài 3 tháng trở lên. Các triệu chứng có thể đến rồi đi theo từng đợt hoặc có thể biểu hiện mức độ nhẹ trong suốt một thời gian dài.

Hội chứng đau vùng chậu mãn tính (CPPS): Triệu chứng chính là đau kéo dài hơn 3 tháng ở ít nhất một trong các bộ phận như dương vật (thường ở đầu), bìu, giữa bìu và trực tràng (tầng sinh môn), bụng dưới.

Tác động của viêm tuyến tiền liệt ở nam với sức khỏe 

Viêm tuyến tiền liệt là một tình trạng phổ biến gây ra các triệu chứng khó chịu và đau đớn, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Mặc dù thường không nghiêm trọng, nhưng hội chứng đau vùng chậu mạn tính (CPPS) có thể gây đau mạn tính kéo dài hàng tháng hoặc hàng năm.

Biến chứng có thể gặp viêm tuyến tiền liệt ở nam

Khi viêm tuyến tiền liệt không được điều trị có thể dẫn đến các biến chứng như:

• Nhiễm trùng huyết;
• Áp xe tuyến tiền liệt hoặc hình thành khoang chứa mủ trong tuyến tiền liệt;
• Các vấn đề liên quan đến sức khỏe tình dục;
• Viêm các cơ quan sinh sản gần tuyến tiền liệt.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn nên gặp bác sĩ nếu bạn có các triệu chứng của viêm tuyến tiền liệt. Đừng ngại ngùng hay lo lắng vì các bác sĩ đã được đào tạo chuyên nghiệp về những vấn đề này. Bạn cũng nên gặp bác sĩ ngay lập tức nếu bạn có các triệu chứng như:

• Không thể đi tiểu hoàn toàn;
• Cần đi tiểu gấp, thường xuyên và đau đớn kèm theo sốt và ớn lạnh;
• Có máu trong nước tiểu hoặc tinh dịch;
• Khó chịu hoặc đau nhiều ở phần bụng dưới và đường tiết niệu.

Nguyên nhân gây viêm tuyến tiền liệt ở nam

Viêm tuyến tiền liệt có những nguyên nhân khác nhau, tùy thuộc vào loại. Đôi khi, nguyên nhân có thể không được biết đến.

Viêm tuyến tiền liệt do vi khuẩn cấp tính và mạn tính: Xảy ra do nhiễm trùng vi khuẩn của tuyến tiền liệt. Nhiễm trùng có thể xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào tuyến tiền liệt từ niệu đạo hoặc khi nước tiểu trào ngược từ niệu đạo và bàng quang, bàng quang vào niệu quản,... Vi khuẩn có thể xâm nhập vào tuyến tiền liệt khi bạn:

• Bị nhiễm trùng bàng quang hoặc sỏi bàng quang;
• Sỏi tuyến tiền liệt;
• Mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI);
• Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI);
• Sử dụng ống thông tiểu;
• Bị chấn thương vùng chậu;
• Đã thực hiện sinh thiết tuyến tiền liệt;
• Bị bí tiểu hoặc tắc nghẽn đường tiểu.

Hội chứng đau vùng chậu mạn tính (CPPS): Loại này không được hiểu rõ. Các nhà nghiên cứu không chắc tại sao nó xảy ra, nhưng họ cho rằng một loại vi sinh vật, ngoài vi khuẩn có thể là nguyên nhân gây nên tình trạng này. Các yếu tố liên quan đến viêm tuyến tiền liệt mạn tính bao gồm:

• Các hóa chất trong nước tiểu;
• Hệ thống miễn dịch phản ứng với nhiễm trùng đường tiết niệu trước đó;
• Tổn thương dây thần kinh ở vùng chậu;
• Tổn thương sàn chậu;
• Căng thẳng;
• Các bệnh tự miễn trong đó hệ thống miễn dịch tấn công nhầm các mô khỏe mạnh.

Viêm tuyến tiền liệt không có triệu chứng: Nguyên nhân của loại này thường không rõ và không liên quan đến nhiễm trùng.

Những ai có nguy cơ mắc phải viêm tuyến tiền liệt ở nam?

Lớn hơn 50 tuổi và có tuyến tiền liệt phì đại dễ mắc bệnh lý này so với những đối tượng khác.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải viêm tuyến tiền liệt ở nam

Bạn có nhiều khả năng mắc viêm tuyến tiền liệt hơn nếu bạn có các yếu tố nguy cơ sau:

• Có tiền sử nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc nhiễm trùng bàng quang thường xuyên.
• Đã từng bị viêm tuyến tiền liệt trước đây.
• Bị chấn thương vùng chậu.
• Sử dụng ống thông tiểu.
• Có bất thường ở đường tiết niệu như sỏi bàng quang.
• Bị tổn thương thần kinh hoặc chấn thương vùng chậu có thể tăng nguy cơ CPPS.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán viêm tuyến tiền liệt ở nam

Trong quá trình khám sức khỏe, bác sĩ có thể tìm kiếm dịch bất thường từ niệu đạo, khám hạch bạch huyết ở háng, khám bìu,... Họ cũng có thể thực hiện khám tuyến tiền liệt để xem tuyến tiền liệt có bất thường không, có thể bị sưng hoặc đau không. Ngoài ra người mắc bệnh cần thực hiện một số xét nghiệm hỗ trợ chẩn đoán như:

Phân tích nước tiểu: Xét nghiệm mẫu nước tiểu để tìm vi khuẩn và nhiễm trùng đường tiết niệu. Phân tích nước tiểu và nuôi cấy nước tiểu có thể giúp chẩn đoán các dạng viêm tuyến tiền liệt do vi khuẩn.

Xét nghiệm máu: Kiểm tra dấu hiệu nhiễm trùng hoặc các vấn đề khác về tuyến tiền liệt chẳng hạn như ung thư tuyến tiền liệt. Xét nghiệm máu đo nồng độ PSA (kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt) với nồng độ cao có thể gợi ý tình trạng viêm tuyến tiền liệt, phì đại lành tính tuyến tiền liệt (BPH) hoặc ung thư tuyến tiền liệt.

Xét nghiệm niệu động học: Kiểm tra khả năng lưu trữ và giải phóng nước tiểu của bàng quang và niệu đạo. Các kỹ thuật liên quan có thể bao gồm đo lưu tốc dòng tiểu và đo lượng nước tiểu còn lại sau khi đi tiểu.

Nội soi bàng quang: Nội soi bàng quang sử dụng ống soi để nhìn vào bên trong niệu đạo và bàng quang với mục đích tìm kiếm các bất thường như hẹp, tắc nghẽn hoặc sỏi trong đường niệu. Tuy nhiên, nội soi bàng quang không có nhiều ý nghĩa chẩn đoán trực tiếp viêm tuyến tiền liệt.

Siêu âm qua trực tràng: Xét nghiệm này có thể cho thấy các bất thường ở tuyến tiền liệt và các cấu trúc xung quanh như áp xe hoặc sỏi. Tuy nhiên, siêu âm qua trực tràng không thể chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt. Nó có thể được chỉ định cho những người bị viêm tuyến tiền liệt cấp tính hoặc mãn tính do vi khuẩn mà không cải thiện với kháng sinh.

Sinh thiết: Trong kỹ thuật này nhân viên y tế lấy một mẫu mô tuyến tiền liệt nhỏ để kiểm tra dưới kính hiển vi để xem xét liệu rằng các tế bào tuyến tiền liệt có bất thường không, có ung thư tuyến tiền liệt hay không.

Phân tích tinh dịch: Mẫu tinh dịch có thể cho thấy máu và dấu hiệu nhiễm trùng, ngoài ra còn có thể kiểm tra số lượng và chất lượng tinh dịch, tinh trùng của nam giới. 

Phương pháp điều trị viêm tuyến tiền liệt ở nam

Điều trị viêm tuyến tiền liệt khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân và loại viêm tuyến tiền liệt. Viêm tuyến tiền liệt không do vi khuẩn hoặc không triệu chứng không cần điều trị. Điều trị chủ yếu nhằm vào kiểm soát các triệu chứng và cơn đau, điều trị nguyên nhân gây bệnh nếu có thể,...

Nội khoa

Kháng sinh: Nếu viêm tuyến tiền liệt do vi khuẩn bác sĩ sẽ kê đơn kháng sinh. Đối với viêm cấp tính, bạn có thể cần dùng kháng sinh trong 2-4 tuần hoặc đến 6-8 tuần. Trường hợp nặng có thể cần nhập viện và dùng kháng sinh qua đường tĩnh mạch (IV) trước khi chuyển sang uống. Đối với viêm mạn tính, điều trị khó khăn hơn và cần thời gian dài hơn, thường được điều từ 4 đến 12 tuần. Nếu triệu chứng tái phát, bác sĩ có thể đề nghị dùng liều kháng sinh liều thấp trong thời gian dài. Kháng sinh tốt nhất phụ thuộc vào loại vi khuẩn và độ nhạy với kháng sinh được xác định qua kháng sinh đồ.

Thuốc giảm đau: Paracetamol hoặc NSAIDs có thể giúp giảm đau. Các loại thuốc khác như thuốc chống trầm cảm hoặc thuốc chống co thắt, thuốc giãn cơ và thuốc điều hòa thần kinh,... có thể được sử dụng để điều trị đau tuyến tiền liệt mạn tính.

Thuốc chẹn Alpha: Tamsulosin và alfuzosin là những thuốc giúp thư giãn cơ quanh tuyến tiền liệt và bàng quang để cải thiện dòng nước tiểu.

Ống thông tiểu: Nếu bạn không thể đi tiểu, đặt ống thông để dẫn lưu nước tiểu khỏi bàng quang.

Vật lý trị liệu: Các bài tập vật lý đặc biệt là cho cơ sàn chậu như bài tập Kegel giúp hỗ trợ hoạt động bàng quang, ruột và chức năng tình dục. Các bài tập vật lý trị liệu có thể giúp cải thiện sức mạnh các cơ vùng chậu cũng như giảm thiểu các tư thế, các thói quen gây tổn thương sàn chậu.

Ngoại khoa

Các thủ thuật ngoại khoa không được xem là phương pháp điều trị cơ bản cho bệnh lý này. Phẫu thuật được xem xét khi cần thiết trong một số ít trường hợp như:

• Phẫu thuật để dẫn lưu áp xe tuyến tiền liệt có thể cần thiết nhưng rất hiếm.
• Phẫu thuật loại bỏ mô sẹo ở niệu đạo có thể cải thiện dòng nước tiểu và giảm bí tiểu do viêm tuyến tiền liệt do vi khuẩn mạn tính.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn nặng của viêm tuyến tiền liệt ở nam

Nếu bạn đã được chẩn đoán mắc viêm tuyến tiền liệt, có một số điều bạn có thể làm để giúp giảm bớt triệu chứng:

Chế độ dinh dưỡng:

Uống nhiều nước: Để tránh mất nước và giúp đi tiểu thường xuyên hơn, tống vi khuẩn ra khỏi đường tiết tiểu.

Chú ý đến chế độ ăn uống: Tránh hoặc giảm các chất kích thích bàng quang như thức ăn cay, đồ uống chứa caffeine và rượu vì chúng có thể làm triệu chứng tồi tệ hơn.

Chế độ sinh hoạt:

Tập thể dục đều đặn không chỉ giảm đau mà còn cải thiện sức khỏe tinh thần.

Phương pháp phòng ngừa viêm tuyến tiền liệt ở nam hiệu quả

Một số phương pháp đơn giản có thể phòng ngừa viêm tuyến tiền liệt như:

Điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) kịp thời: Điều này có thể giúp ngăn nhiễm trùng lây lan đến tuyến tiền liệt.

Thực hành tình dục an toàn: Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục có thể ngăn ngừa viêm tuyến tiền liệt do các bệnh lây truyền qua đường tình dục gây ra.