Tìm hiểu nguyên nhân ung thư phổi phổ biến hiện nay

Ung thư phổi là một trong những loại ung thư phổ biến và nguy hiểm nhất hiện nay, gây ra hàng trăm nghìn ca tử vong mỗi năm trên toàn thế giới. Hiểu rõ nguyên nhân gây ung thư phổi không chỉ giúp chúng ta chủ động phòng ngừa mà còn nâng cao hiệu quả phát hiện sớm và điều trị bệnh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các nguyên nhân ung thư phổi phổ biến hiện nay

Tìm hiểu các nguyên nhân ung thư phổi phổ biến hiện nay

Theo thống kê từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), có đến gần 90% các trường hợp ung thư phổi có liên quan đến việc sử dụng thuốc lá, dù là chủ động hút hay hít phải khói thuốc từ người khác (hút thuốc thụ động).

Ngoài thuốc lá, việc tiếp xúc với các chất gây ung thư trong môi trường sống và làm việc cũng góp phần quan trọng trong việc hình thành ung thư phổi. Một số chất điển hình được xác định có liên quan đến bệnh gồm:

• Khói thuốc lá: Không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến người hút mà còn gây hại cho những người xung quanh.
• Amiăng: một loại vật liệu xây dựng từng được sử dụng rộng rãi, hiện đã bị hạn chế do độc tính cao.
• Radon: khí phóng xạ tự nhiên, không màu, không mùi, thường tích tụ trong các không gian kín như tầng hầm.

Ban đầu, cơ thể chúng ta có cơ chế tự sửa chữa những tổn thương do các chất độc hại gây ra. Tuy nhiên, nếu tiếp xúc lặp đi lặp lại trong thời gian dài, các tế bào phổi có thể bị tổn thương nghiêm trọng, dẫn đến những thay đổi bất thường trong cách chúng phân chia và hoạt động. Dần dần, các tế bào này phát triển mất kiểm soát và hình thành nên khối u.

Bên cạnh các yếu tố từ môi trường, một số đột biến gen cũng có thể là nguyên nhân khiến các tế bào bình thường trong phổi trở nên ác tính. Những đột biến này thường xảy ra trong quá trình tế bào nhân lên và phân chia, làm mất kiểm soát chu trình sống của tế bào.

Khi độc tố tích tụ trong mô phổi quá mức, khối u có thể hình thành. Có thể là u lành tính không gây nguy hiểm, hoặc u ác tính phát triển nhanh và có khả năng di căn đến các cơ quan khác, đe dọa tính mạng người bệnh.

Việc hiểu rõ nguyên nhân gây ung thư phổi giúp mỗi người chủ động hơn trong việc phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe, đặc biệt là nói không với thuốc lá và hạn chế tiếp xúc với môi trường ô nhiễm.

Các yếu tố nguy cơ khác gây ung thư phổi

Ung thư phổi không chỉ xuất phát từ nguyên nhân chính là hút thuốc lá, mà còn chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố nguy cơ khác. Việc hiểu rõ những yếu tố này sẽ giúp chúng ta chủ động hơn trong việc phòng tránh và theo dõi sức khỏe hô hấp một cách hiệu quả.

Yếu tố di truyền

Nếu trong gia đình có người thân trực hệ như cha mẹ, anh chị em ruột hoặc ông bà từng mắc ung thư phổi, bạn sẽ có nguy cơ cao hơn so với người bình thường. Dù chưa xác định chính xác liệu gen di truyền có trực tiếp gây ung thư hay chỉ khiến cơ thể nhạy cảm hơn với các tác nhân gây hại, đây vẫn là một yếu tố không nên bỏ qua, ngay cả khi bạn không hút thuốc.

Tuổi tác

Nguy cơ ung thư phổi tăng dần theo độ tuổi. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, khoảng hai phần ba bệnh nhân được chẩn đoán khi đã trên 65 tuổi. Càng lớn tuổi, cơ thể càng có thời gian tích lũy các tổn thương do tiếp xúc với chất độc hại, làm tăng khả năng hình thành ung thư. Tuy nhiên, hiện nay bệnh cũng có xu hướng xuất hiện ở người trẻ nhiều hơn do lối sống thiếu lành mạnh và môi trường ô nhiễm.

Tiền sử bệnh phổi

Những người từng mắc các bệnh lý mãn tính về phổi như bệnh lao, viêm phế quản mãn tính, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), hoặc khí phế thũng có thể bị tổn thương mô phổi kéo dài, tạo điều kiện thuận lợi cho các tế bào ác tính phát triển.

Sức đề kháng yếu

Hệ miễn dịch đóng vai trò như “lá chắn” giúp tiêu diệt các tế bào bất thường. Khi sức đề kháng suy giảm, khả năng phát hiện và loại bỏ tế bào tiền ung thư sẽ giảm đi, làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Tiền sử xạ trị vùng ngực

Những người từng điều trị ung thư bằng xạ trị ở vùng ngực – đặc biệt là với ung thư vú hoặc ung thư hạch – sẽ có nguy cơ cao mắc ung thư phổi, đặc biệt nếu họ cũng có thói quen hút thuốc.

Hít phải khói thuốc (hút thuốc thụ động)

Dù không trực tiếp hút thuốc, nhưng việc sống hoặc làm việc trong môi trường có khói thuốc thường xuyên vẫn khiến nguy cơ mắc ung thư phổi tăng đáng kể. CDC ước tính mỗi năm tại Mỹ có khoảng 3.000 ca tử vong do ung thư phổi ở những người chưa từng hút thuốc, nhưng bị phơi nhiễm khói thuốc.

Hút thuốc lá chủ động

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, hút thuốc lá vẫn là yếu tố nguy cơ hàng đầu, chiếm gần 90% các ca ung thư phổi. Khói thuốc chứa hơn 7.000 chất hóa học, trong đó có hàng trăm chất độc và hàng chục chất gây ung thư. Càng hút lâu, tần suất càng cao thì nguy cơ mắc bệnh càng lớn.

Hiểu rõ và nhận diện những yếu tố nguy cơ này chính là bước đầu tiên giúp bạn bảo vệ lá phổi và duy trì sức khỏe toàn diện.

Chế độ ăn uống và môi trường sống có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi

Khi nhắc đến ung thư phổi, nhiều người thường nghĩ ngay đến thói quen hút thuốc. Tuy nhiên, ngoài thuốc lá, còn rất nhiều yếu tố khác trong lối sống và môi trường có thể âm thầm làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh, trong đó có chế độ ăn uống và môi trường làm việc, sinh hoạt hằng ngày.

Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh

Một chế độ dinh dưỡng cân bằng và giàu vitamin, khoáng chất chính là nền tảng quan trọng để bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật, bao gồm cả ung thư phổi. Việc thường xuyên bỏ qua rau xanh, trái cây và các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa sẽ khiến hệ miễn dịch suy yếu, từ đó làm giảm khả năng phòng ngừa và loại bỏ các tế bào bất thường. Ngược lại, nếu duy trì một chế độ ăn nghèo dinh dưỡng, sử dụng nhiều thực phẩm chế biến sẵn, nhiều đường, muối và chất béo bão hòa, bạn có thể đang vô tình tạo điều kiện cho ung thư phát triển.

Ô nhiễm môi trường sống

Một trong những yếu tố môi trường đáng lo ngại là khí radon, một loại khí phóng xạ tự nhiên sinh ra từ sự phân rã của uranium trong đất và đá. Khí radon có thể thấm vào các công trình qua nền móng và tích tụ trong nhà ở hoặc văn phòng. Hít phải radon trong thời gian dài làm tăng đáng kể nguy cơ ung thư phổi, đặc biệt khi kết hợp với hút thuốc.

Bên cạnh đó, amiăng vật liệu từng được sử dụng phổ biến trong xây dựng nhờ tính chống cháy và cách nhiệt cũng là một “kẻ giết người thầm lặng”. Khi các sợi amiăng bị phá vỡ, chúng lơ lửng trong không khí và dễ dàng xâm nhập vào phổi nếu bị hít phải.

Ngoài ra, một loạt hóa chất công nghiệp khác như thạch tín, berili, cadimi, vinyl clorua, hợp chất niken, crom, khí mù tạt, ete clometyl từ khí thải diesel cũng được ghi nhận là các tác nhân có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi nếu tiếp xúc thường xuyên.

Không có cách nào bảo vệ phổi hiệu quả hơn việc chủ động tránh xa các yếu tố nguy cơ đã biết. Hạn chế tiếp xúc với hóa chất độc hại, ăn uống lành mạnh, không hút thuốc và cải thiện chất lượng không khí nơi sinh sống là những bước quan trọng. Ngoài ra, việc tầm soát ung thư phổi bằng CT liều thấp định kỳ, đặc biệt ở những người có yếu tố nguy cơ cao, là cách hữu ích để phát hiện sớm và tăng cơ hội điều trị thành công.

Hy vọng qua nội dung bài viết bạn đã hiểu hơn về nguyên nhân ung thư phổi. Ung thư phổi thường xuất phát từ những thói quen và yếu tố nguy cơ có thể nhận biết và phòng tránh. Từ việc hút thuốc lá, tiếp xúc với hóa chất độc hại, cho đến chế độ ăn uống thiếu lành mạnh hay môi trường sống ô nhiễm, tất cả đều có thể góp phần tạo điều kiện cho bệnh phát triển. Việc hiểu rõ nguyên nhân không chỉ giúp mỗi người tự bảo vệ bản thân, mà còn góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng trong công cuộc đẩy lùi ung thư phổi. Hãy bắt đầu bằng những thay đổi nhỏ mỗi ngày để gìn giữ hơi thở khỏe mạnh cho chính mình và những người thân yêu.