Thứ tự mọc răng của bé: Bố mẹ cần biết để chăm sóc đúng cách

Quá trình mọc răng đánh dấu một giai đoạn phát triển quan trọng trong những năm đầu đời của trẻ. Không chỉ ảnh hưởng đến việc ăn uống, phát âm, mà còn liên quan đến sự phát triển toàn diện của bé. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh vẫn chưa nắm rõ thứ tự mọc răng của bé, dẫn đến lo lắng khi thấy răng mọc lệch thời điểm hoặc không đều. Bài viết dưới đây của Tiêm chủng Long Châu sẽ giúp bạn giải đáp mọi thắc mắc, từ lịch mọc răng chuẩn đến cách chăm sóc răng miệng đúng cách cho bé trong từng giai đoạn.

Những dấu hiệu cho thấy bé sắp mọc răng

Nhận biết sớm các dấu hiệu mọc răng sẽ giúp cha mẹ kịp thời điều chỉnh cách chăm sóc, giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn trong suốt quá trình này. Một số dấu hiệu phổ biến cho thấy bé sắp mọc răng bao gồm:

• Chảy nước dãi nhiều: Đây là biểu hiện điển hình do tuyến nước bọt của bé bắt đầu hoạt động mạnh hơn. Lượng nước dãi tăng lên đáng kể có thể khiến da quanh miệng, cằm và cổ bị kích ứng, nổi mẩn đỏ nếu không được vệ sinh thường xuyên.
• Bé thường xuyên gặm, cắn đồ vật: Khi nướu bị kích thích bởi răng chuẩn bị nhú, bé sẽ có xu hướng muốn cắn bất cứ thứ gì trong tầm tay để giảm cảm giác khó chịu.
• Quấy khóc, cáu gắt, khó ngủ: Giai đoạn mọc răng khiến bé trở nên nhạy cảm, dễ khó chịu, đặc biệt vào ban đêm. Một số bé có thể thức giấc nhiều lần, khó ngủ sâu giấc do cảm giác đau, tức ở nướu.
• Sốt nhẹ và đi phân lỏng: Sự thay đổi trong hệ miễn dịch có thể khiến bé sốt nhẹ (dưới 38 độ C). Đồng thời, một số bé có thể bị rối loạn tiêu hóa nhẹ (thường gọi là “đi tướt mọc răng”). Tuy nhiên, nếu sốt kéo dài hoặc kèm tiêu chảy nặng, cha mẹ nên đưa bé đến cơ sở y tế để kiểm tra.
• Bé giảm bú, chán ăn: Việc nướu bị đau khiến bé lười bú, ăn uống kém hơn bình thường, thậm chí có thể sụt cân nhẹ nếu kéo dài nhiều ngày.

Các dấu hiệu này thường bắt đầu từ 3 - 5 ngày trước khi răng nhú và sẽ tự hết sau 3 - 7 ngày. Nắm bắt sớm các biểu hiện này sẽ giúp cha mẹ hỗ trợ bé tốt hơn, đồng thời chuẩn bị tâm lý cho giai đoạn đầu tiên của quá trình mọc răng.

Thứ tự mọc răng của bé diễn ra như thế nào?

Thứ tự mọc răng của bé thường bắt đầu từ khoảng tháng thứ 6 và hoàn tất khi trẻ khoảng 2,5 đến 3 tuổi. Tuy quá trình này có thể chênh lệch nhẹ giữa các bé, nhưng nhìn chung, sự phát triển răng sữa vẫn tuân theo một trình tự tương đối cố định. Dưới đây là lịch mọc răng chuẩn cha mẹ nên theo dõi:

Tổng cộng bé sẽ có 20 chiếc răng sữa, gồm 10 răng hàm trên và 10 răng hàm dưới. Thứ tự mọc răng của bé đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ chức năng nhai, phát âm và phát triển khung xương hàm. Bất kỳ sự bất thường nào kéo dài cũng nên được theo dõi và thăm khám nha khoa định kỳ để đảm bảo không ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài của bé.

Mọc răng chậm, lệch thứ tự có đáng lo không?

Thứ tự mọc răng của bé không hoàn toàn giống nhau ở mọi trẻ. Một số bé có thể mọc sớm từ 4 tháng tuổi, trong khi bé khác có thể đến 12 tháng tuổi mới bắt đầu mọc chiếc răng đầu tiên. Điều quan trọng là hiểu nguyên nhân và xác định khi nào cần can thiệp y tế.

Một số nguyên nhân khiến trẻ mọc răng chậm:

• Di truyền: Nếu cha mẹ từng mọc răng muộn thì bé có thể thừa hưởng đặc điểm này.
• Sinh non, nhẹ cân: Những trẻ sinh thiếu tháng thường phát triển chậm hơn, kể cả hệ răng miệng.
• Thiếu dinh dưỡng: Thiếu hụt các khoáng chất quan trọng như canxi, vitamin D, kẽm… có thể ảnh hưởng đến thời điểm răng mọc.
• Bệnh lý: Một số rối loạn chuyển hóa, nội tiết hoặc bệnh lý bẩm sinh có thể làm chậm quá trình mọc răng.

Vậy khi nào ba mẹ nên đưa bé đi khám?

• Sau 13 tháng tuổi mà chưa mọc chiếc răng nào.
• Răng mọc không theo cặp đối xứng (ví dụ: Chỉ mọc một răng cửa trên nhưng chưa có răng cửa dưới).
• Răng mọc chồng chéo, nghiêng lệch rõ rệt.
• Răng bị đổi màu, có vết đen, lỗ nhỏ - dấu hiệu sớm của sâu răng.

Mặc dù thứ tự mọc răng của bé có thể thay đổi nhẹ theo thể trạng từng trẻ, nhưng sự chậm trễ quá lâu hoặc bất thường kéo dài nên được kiểm tra y tế để loại trừ nguyên nhân bệnh lý và có hướng xử trí phù hợp.

Cách chăm sóc răng miệng cho bé theo từng giai đoạn

Việc chăm sóc răng miệng cho bé nên được bắt đầu từ sớm, ngay cả khi bé chưa mọc chiếc răng nào. Sau đây là các bước chăm sóc được phân theo từng giai đoạn phát triển cụ thể của bé:

Giai đoạn 0 - 6 tháng:

• Dùng gạc sạch hoặc khăn mềm thấm nước ấm lau nhẹ nhàng nướu, lưỡi và bên trong khoang miệng sau mỗi lần bú.
• Tránh để trẻ ngủ trong tư thế ngậm bình sữa vì có thể dẫn đến viêm nướu hoặc nhiễm nấm Candida trong miệng.

Giai đoạn 6 - 12 tháng:

• Khi những chiếc răng đầu tiên bắt đầu nhú, tiếp tục duy trì việc vệ sinh khoang miệng bằng gạc sạch hoặc dụng cụ chuyên dụng cho bé.
• Có thể sử dụng thêm nước muối sinh lý để làm sạch hiệu quả và giảm tình trạng viêm nướu.
• Đảm bảo các vật dụng bé ngậm như đồ chơi hay ti giả, luôn được rửa sạch và tiệt trùng thường xuyên.
• Tuyệt đối không dùng mật ong hay các loại thực phẩm ngọt để làm dịu lợi, điều này tiềm ẩn nguy cơ nhiễm khuẩn và sâu răng sớm.

Giai đoạn 1 - 2 tuổi:

• Tập cho bé làm quen với bàn chải răng đầu nhỏ, lông mềm, chuyên dụng cho trẻ nhỏ.
• Nếu bé chưa biết nhổ, chưa nên dùng kem đánh răng chứa fluor.
• Cha mẹ cần trực tiếp chải răng cho bé ít nhất 2 lần/ngày, đặc biệt là sau bữa tối hoặc trước khi đi ngủ.
• Giảm thiểu tối đa việc cho bé ăn đồ ngọt, bánh kẹo hoặc uống nước có đường vào buổi tối để phòng sâu răng.

Giai đoạn 2 - 5 tuổi:

• Trẻ đã có thể tự đánh răng nhưng vẫn cần sự hướng dẫn và giám sát của cha mẹ để đảm bảo thao tác đúng kỹ thuật.
• Lượng kem đánh răng phù hợp là bằng hạt gạo đối với trẻ dưới 3 tuổi và bằng hạt đậu nhỏ với trẻ lớn hơn.
• Thay bàn chải định kỳ mỗi 2 - 3 tháng hoặc sớm hơn nếu lông bàn chải bị tòe, cong.
• Nên đưa trẻ đi khám răng định kỳ mỗi 6 tháng để theo dõi sức khỏe răng miệng, phát hiện sớm các vấn đề như sâu răng, viêm nướu hoặc lệch khớp cắn.

Việc chăm sóc tốt từ sớm không chỉ giúp bé có hàm răng chắc khỏe mà còn tạo nền tảng tốt cho thứ tự mọc răng của bé được diễn ra đều đặn, đúng chuẩn, hạn chế các biến chứng nha khoa về sau.

Hiểu rõ thứ tự mọc răng của bé không chỉ giúp bố mẹ yên tâm hơn trong quá trình chăm sóc, mà còn tạo tiền đề quan trọng cho sức khỏe răng miệng lâu dài của trẻ. Đừng lo lắng nếu răng của bé mọc sớm hoặc chậm hơn vài tuần so với chuẩn, mỗi trẻ có thể có tốc độ phát triển khác nhau. Quan trọng nhất là bố mẹ đồng hành, theo dõi sát sao và có biện pháp chăm sóc phù hợp để bé luôn khỏe mạnh, vui vẻ trong hành trình lớn khôn.