Khi nào trẻ thay răng sữa? Dấu hiệu thay răng ở trẻ

Không phải cha mẹ nào cũng dễ dàng nhận ra khi nào con mình bắt đầu bước vào giai đoạn thay răng sữa. Những biểu hiện như răng lung lay, bé than đau hay khó chịu ở vùng nướu,… là những dấu hiệu đặc trưng. Bài viết sẽ giúp bạn nắm rõ thời điểm thay răng của trẻ, các triệu chứng thường gặp và cách chăm sóc đúng cách trong giai đoạn nhạy cảm này.

Trẻ mấy tuổi thay răng sữa?

Quá trình thay răng sữa ở trẻ thường bắt đầu vào khoảng 6 tuổi, khi những chiếc răng sữa đầu tiên, thường là răng cửa giữa hàm dưới, bắt đầu lung lay và rụng. Đây là giai đoạn sinh lý bình thường, mở đầu cho sự thay thế bằng răng vĩnh viễn. Trong khoảng từ 6 đến 12 tuổi, hầu hết 20 răng sữa sẽ lần lượt rụng theo đúng trình tự đã mọc trước đó, để nhường chỗ cho 32 răng vĩnh viễn hoàn chỉnh.

Răng cửa giữa rụng đầu tiên khi trẻ khoảng 6 tuổi, sau đó là răng cửa bên, răng nanh và răng hàm theo thứ tự. Những răng vĩnh viễn như răng hàm lớn thứ nhất (răng số 6) sẽ mọc phía sau cung hàm mà không thay thế chiếc răng sữa nào. Quá trình này có thể sớm hoặc trễ tùy theo yếu tố di truyền, dinh dưỡng hoặc tình trạng sức khỏe răng miệng của trẻ.

Thông thường, răng vĩnh viễn sẽ mọc trong vòng 3 tháng sau khi răng sữa rụng. Nếu quá trình này bị gián đoạn, cần đưa trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa răng hàm mặt để đánh giá nguy cơ thiếu mầm răng hoặc cản trở mọc răng đúng vị trí.

Trình tự thay răng sữa ở trẻ

Trẻ em có tổng cộng 20 chiếc răng sữa, bao gồm răng cửa, răng nanh và răng hàm. Những răng này bắt đầu lung lay và được thay thế dần bởi răng vĩnh viễn trong độ tuổi từ 5 đến 12 tuổi. Quá trình thay răng diễn ra theo một trình tự nhất định, tương tự như lúc mọc răng sữa, răng nào mọc trước thì sẽ rụng trước.

Khi đến thời điểm thay răng, mầm răng vĩnh viễn phát triển phía dưới, gây áp lực lên chân răng sữa, làm tiêu phần chân răng. Khi chân răng tiêu hết, răng sữa sẽ tự động lung lay và rụng đi, tạo chỗ trống để răng vĩnh viễn mọc lên đúng vị trí.

Dưới đây là thứ tự thay răng sữa phổ biến:

• Răng cửa giữa: Thay từ 5 - 7 tuổi;
• Răng cửa bên: Thay từ 7 - 8 tuổi;
• Răng hàm sữa thứ nhất: Thay từ 9 - 10 tuổi;
• Răng nanh sữa: Thay từ 10 - 11 tuổi;
• Răng hàm sữa thứ hai: Thay từ 11 - 12 tuổi.

Tuy trình tự thay răng có thể chênh lệch đôi chút ở mỗi trẻ, nhưng nếu một chiếc răng chưa rụng sau thời điểm dự kiến quá 12 tháng, cha mẹ nên đưa trẻ đến nha sĩ để kiểm tra và đánh giá sự phát triển răng miệng toàn diện.

Trẻ thay răng sớm hay muộn có sao không?

Thay răng sữa là một quá trình sinh lý bình thường diễn ra ở trẻ trong độ tuổi từ 6 đến 12 tuổi. Tuy nhiên, thời điểm thay răng có thể dao động giữa các bé do ảnh hưởng bởi yếu tố di truyền, dinh dưỡng, tình trạng sức khỏe toàn thân và đặc điểm phát triển răng hàm mặt. Nếu trẻ thay răng quá sớm hoặc quá muộn đều có thể ảnh hưởng đến sự mọc răng vĩnh viễn sau này.

Trẻ thay răng quá sớm có thể khiến răng mọc lệch hoặc chen chúc do chưa đủ chỗ trên cung hàm. Ngược lại, nếu thay răng muộn, răng vĩnh viễn có thể bị mọc lệch hướng, ngầm trong xương hàm hoặc gây sai khớp cắn, ảnh hưởng đến chức năng ăn nhai và thẩm mỹ.

Dấu hiệu trẻ thay răng sữa

Trong giai đoạn thay răng sữa, thường bắt đầu từ 6 tuổi, trẻ có thể xuất hiện một số biểu hiện lâm sàng như sau:

• Nướu sưng đỏ hoặc đau nhẹ: Vùng lợi quanh răng chuẩn bị rụng có thể viêm nhẹ do áp lực từ răng vĩnh viễn đang mọc lên.
• Răng lung lay: Đây là dấu hiệu điển hình, cho thấy chân răng sữa đang tiêu dần để nhường chỗ cho răng vĩnh viễn.
• Chảy nhiều nước bọt: Thường xuất hiện khi nướu bị kích thích, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.
• Trẻ hay cắn, nhai đồ vật: Do cảm giác ngứa hoặc khó chịu ở vùng nướu, trẻ thường tìm cách giảm đau bằng việc gặm đồ.
• Một bên má ửng hồng: Phản ứng viêm nhẹ hoặc sung huyết tại vùng răng đang thay.
• Phát ban quanh miệng: Do nước bọt tiết ra nhiều gây kích ứng da.
• Trẻ hay xoa tai: Dây thần kinh vùng răng và tai có liên kết, nên trẻ có thể cảm nhận cơn đau lan ra tai.
• Biếng ăn, khó ngủ, dễ cáu gắt: Do cảm giác khó chịu kéo dài.

Cách chăm sóc trẻ ở độ tuổi thay răng sữa

Giai đoạn thay răng là một mốc phát triển sinh lý quan trọng, đòi hỏi cha mẹ cần chăm sóc và hỗ trợ đúng cách để đảm bảo trẻ có hàm răng vĩnh viễn khỏe mạnh, đều đẹp về sau. Một số biện pháp chăm sóc cần lưu ý gồm:

• Hướng dẫn vệ sinh răng miệng đúng cách: Trẻ nên được tập thói quen chải răng ít nhất 2 lần/ngày bằng bàn chải lông mềm và kem đánh răng chứa fluor phù hợp lứa tuổi và kết hợp sử dụng chỉ nha khoa để loại bỏ mảng bám ở kẽ răng, phòng ngừa sâu răng và viêm nướu.
• Chế độ ăn uống hợp lý: Hạn chế các loại thực phẩm chứa đường, đồ ngọt, nước ngọt có gas, thực phẩm quá cứng hoặc quá nóng/lạnh, nhằm tránh tổn thương men răng.
• Bỏ các thói quen xấu: Mút tay, cắn móng, đẩy lưỡi hoặc cắn vật cứng có thể ảnh hưởng đến hướng mọc răng. Cha mẹ cần quan sát và nhắc nhở kịp thời để tránh sai lệch khớp cắn.
• Khám răng định kỳ: Nên đưa trẻ đi khám răng 3-6 tháng/lần để bác sĩ theo dõi tiến trình thay răng, phát hiện sớm các bất thường như răng mọc lệch, răng mọc lẫy hoặc thiếu răng.
• Giảm đau đúng cách: Trường hợp trẻ bị đau hoặc sưng lợi, có thể chườm lạnh ngoài má hoặc sử dụng thuốc giảm đau phù hợp theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa răng hàm mặt.

Hy vọng bài viết đã giúp cha mẹ nắm được thời điểm trẻ bắt đầu thay răng sữa cũng như các dấu hiệu nhận biết để chăm sóc con đúng cách. Việc theo dõi sát sao và hỗ trợ kịp thời trong giai đoạn này không chỉ giúp răng vĩnh viễn mọc đúng vị trí, mà còn hạn chế nguy cơ sai lệch khớp cắn, hô móm sau này. Đừng quên duy trì thói quen chăm sóc răng miệng khoa học và đưa trẻ đi khám định kỳ để đảm bảo sức khỏe răng miệng toàn diện cho bé yêu.