Thói quen cắn móng tay: Nguyên nhân và tác hại mà bạn cần biết

Bàn tay tiếp xúc với vô số bề mặt mỗi ngày, mang theo nhiều loại vi khuẩn, virus và ký sinh trùng mà mắt thường không thể nhìn thấy. Khi cắn móng tay, những tác nhân này dễ dàng xâm nhập vào cơ thể, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm và gây hại cho nhiều cơ quan. Bên cạnh yếu tố vệ sinh, thói quen này còn liên quan đến tâm lý và có thể ảnh hưởng lâu dài đến thẩm mỹ, sức khỏe thể chất cũng như tinh thần. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết để bạn hiểu rõ hơn về những rủi ro tiềm ẩn và gợi ý những cách giúp bạn dừng thói quen cắn móng tay.

Nguyên nhân hình thành thói quen cắn móng tay

Cắn móng tay không phải lúc nào cũng xuất phát từ một lý do đơn lẻ. Hành vi này thường hình thành từ nhỏ và có thể tiếp diễn đến tuổi trưởng thành.

Chán nản hoặc căng thẳng

Khi cảm thấy lo âu, căng thẳng hoặc buồn chán, một số người tìm đến hành động cắn móng tay như một cách giải tỏa cảm xúc. Đây là phản xạ vô thức giúp họ tạm quên đi cảm giác khó chịu, nhưng lại vô tình tạo thành thói quen khó bỏ.

Rối loạn ám ảnh cưỡng bức (OCD)

Ở một số trường hợp, cắn móng tay là hành vi lặp đi lặp lại liên quan đến rối loạn ám ảnh cưỡng bức. Người mắc OCD thường cảm thấy thôi thúc phải thực hiện một số hành động nhất định để giảm căng thẳng. Cắn móng tay trở thành cách họ tìm kiếm sự dễ chịu tức thời, dù biết điều đó có hại.

Ảnh hưởng từ môi trường và hành vi bắt chước

Trẻ em có thể bắt đầu cắn móng tay khi quan sát và bắt chước hành vi của người xung quanh, đặc biệt là cha mẹ, anh chị hoặc bạn bè. Ở lứa tuổi này, trẻ thường học hỏi thông qua việc quan sát và lặp lại những hành động thấy quen thuộc, mà chưa nhận thức được tác hại. Khi môi trường sống thiếu các hoạt động lành mạnh để tiêu hao năng lượng, hoặc trẻ ít có cơ hội bày tỏ và giải tỏa cảm xúc một cách tích cực, thói quen cắn móng tay sẽ càng dễ hình thành và duy trì. Nếu không được can thiệp và hướng dẫn kịp thời, thói quen này có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành và khó thay đổi hơn.

Tác hại của việc cắn móng tay

Hành vi cắn móng tay không chỉ gây ảnh hưởng tại chỗ mà còn tác động đến nhiều cơ quan khác nhau trong cơ thể.

Lây truyền bệnh qua đường miệng

Móng tay và vùng da xung quanh là nơi trú ẩn của nhiều loại vi khuẩn và virus, kể cả khi tay đã được rửa sạch. Một số vi khuẩn nguy hiểm như E.coli hoặc Salmonella có thể tồn tại lâu dưới móng tay. Khi cắn móng, các vi khuẩn này theo đường miệng xâm nhập vào hệ tiêu hóa, gây ra các bệnh như tiêu chảy cấp, viêm ruột hoặc ngộ độc thực phẩm. Ngoài ra, nguy cơ lây truyền các bệnh truyền nhiễm khác như cảm cúm, tay chân miệng, thậm chí COVID-19 cũng gia tăng.

Nhiễm trùng móng tay và mô mềm quanh móng

Cắn móng tay thường khiến vùng da quanh móng bị trầy xước, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây viêm quanh móng. Tình trạng này có thể dẫn đến sưng, đỏ, đau và tích tụ mủ. Trong nhiều trường hợp, người bệnh cần thực hiện thủ thuật rạch dẫn lưu mủ kết hợp điều trị bằng kháng sinh hoặc thuốc kháng nấm. Nếu không được xử lý kịp thời, nhiễm trùng có thể lan rộng và gây biến chứng.

Biến dạng móng tay

Thói quen cắn móng tay kéo dài có thể làm thay đổi vĩnh viễn hình dạng và cấu trúc móng. Móng tay trở nên ngắn bất thường, gồ ghề hoặc xuất hiện các vết hằn sâu. Điều này ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ của bàn tay và gây mất tự tin trong giao tiếp.

Ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng

Cắn móng tay tạo áp lực không cần thiết lên răng cửa, làm mòn men răng, gây nứt hoặc sứt mẻ răng. Lợi cũng có thể bị tổn thương, dẫn đến viêm lợi hoặc tụt lợi. Việc đưa tay lên miệng còn mang vi khuẩn vào khoang miệng, góp phần gây viêm họng và hôi miệng, ngay cả khi bạn đã vệ sinh răng miệng thường xuyên.

Nguy cơ biến chứng mô mềm quanh móng

Trong một số trường hợp hiếm gặp, nhiễm trùng quanh móng tay (paronychia) nếu không được điều trị kịp thời có thể lan vào mô mềm, gây viêm mô tế bào (cellulitis). Trường hợp nặng có thể hình thành áp xe hoặc ảnh hưởng đến các cấu trúc sâu hơn như gân và bao gân. Khi đó, người bệnh có thể cần can thiệp ngoại khoa như rạch dẫn lưu hoặc phẫu thuật để kiểm soát nhiễm trùng và phục hồi chức năng vận động.

Biện pháp giúp từ bỏ thói quen cắn móng tay

Việc bỏ cắn móng tay không thể thực hiện ngay lập tức trong thời gian ngắn, đặc biệt nếu đây là thói quen đã hình thành lâu năm. Tuy nhiên, với sự kiên trì và các biện pháp phù hợp, bạn hoàn toàn có thể loại bỏ hành vi này.

• Thay thế hành vi: Chuẩn bị các vật dụng nhỏ như bóng bóp tay, bút hoặc kẹo cao su để sử dụng khi cảm thấy muốn cắn móng tay. Việc tạo ra một hành động thay thế sẽ giúp não dần quên đi phản xạ cũ.
• Chăm sóc móng tay thường xuyên: Giữ móng tay ngắn, sạch sẽ và gọn gàng sẽ hạn chế tình trạng móng bị xước hoặc gãy, từ đó giảm nhu cầu đưa tay lên miệng.
• Sử dụng sản phẩm hỗ trợ: Một số loại sơn móng tay có vị đắng, an toàn cho sức khỏe, có thể giúp ngăn cản hành động cắn móng tay.
• Duy trì vệ sinh tay: Rửa tay thường xuyên không chỉ giúp loại bỏ vi khuẩn mà còn khiến bạn nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của việc giữ bàn tay sạch sẽ, từ đó giảm khả năng đưa tay lên miệng.
• Giải tỏa căng thẳng bằng hoạt động lành mạnh: Tập thể dục, đọc sách, nghe nhạc hoặc thiền định là những cách hữu hiệu để giảm căng thẳng và kiểm soát các hành vi vô thức.
• Hỗ trợ y tế nếu cần: Nếu thói quen cắn móng tay liên quan đến các vấn đề tâm lý hoặc gây tổn thương nghiêm trọng, hãy tìm đến sự hỗ trợ của bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý để được hướng dẫn phương pháp điều trị phù hợp.

Cắn móng tay là thói quen tưởng chừng vô hại nhưng lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe. Việc duy trì hành vi này có thể dẫn đến hàng loạt vấn đề từ nhiễm trùng, biến dạng móng, ảnh hưởng răng miệng đến các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Bằng cách hiểu rõ nguyên nhân, nhận diện tác hại và áp dụng các biện pháp thay thế, bạn hoàn toàn có thể từ bỏ thói quen này. Chủ động bảo vệ sức khỏe ngay từ những hành động nhỏ sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho bản thân và gia đình.