Tại sao trẻ uống kháng sinh bị đi ngoài? Xử lý như thế nào khi trẻ bị tiêu chảy do uống kháng sinh?

Trẻ uống kháng sinh bị đi ngoài thường do thuốc gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, làm tăng nguy cơ rối loạn tiêu hóa. Nếu không được xử lý đúng cách, tình trạng trẻ uống kháng sinh bị đi ngoài có thể dẫn đến mất nước, mệt mỏi và ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị bệnh. Bài viết dưới đây sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ nguyên nhân và cách khắc phục an toàn, hiệu quả.

Tại sao trẻ uống kháng sinh bị đi ngoài?

Khi sử dụng kháng sinh để điều trị nhiễm khuẩn, nhiều trẻ gặp phải tình trạng đi ngoài phân lỏng từ 3 lần trở lên mỗi ngày - đây được gọi là tiêu chảy liên quan đến kháng sinh. Hiện tượng này khá phổ biến và xảy ra ở khoảng 20% người dùng kháng sinh, trong đó trẻ em có nguy cơ cao hơn do hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện. Tiêu chảy khi dùng kháng sinh không chỉ gây khó chịu mà còn có thể ảnh hưởng đến quá trình phục hồi nếu không được theo dõi và xử trí đúng cách. Việc trẻ uống kháng sinh bị đi ngoài có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân như rối loạn hệ vi sinh đường ruột do tác dụng của kháng sinh, phản ứng phụ thường gặp khi dùng thuốc kháng sinh, hệ tiêu hóa non yếu của trẻ dễ bị tác động. Cụ thể như:

Rối loạn hệ vi sinh đường ruột do tác dụng của kháng sinh

Nguyên nhân phổ biến khiến trẻ uống kháng sinh bị đi ngoài là do kháng sinh làm rối loạn cân bằng hệ vi sinh trong đường ruột. Hệ tiêu hóa chứa hàng nghìn tỷ vi khuẩn có lợi - đóng vai trò quan trọng trong việc tiêu hóa thức ăn, bảo vệ cơ thể khỏi tác nhân gây bệnh và điều hòa miễn dịch. Tuy nhiên, khi sử dụng kháng sinh, không chỉ vi khuẩn gây bệnh bị tiêu diệt mà các lợi khuẩn cũng bị ảnh hưởng, dẫn đến loạn khuẩn và gây tiêu chảy, đầy hơi, đau bụng.

Phản ứng phụ thường gặp khi dùng thuốc kháng sinh

Tiêu chảy là một trong những tác dụng phụ phổ biến nhất của kháng sinh ở trẻ nhỏ. Khi các lợi khuẩn trong ruột bị tiêu diệt bởi thuốc, chức năng tiêu hóa của bé bị suy giảm. Trẻ có thể đi ngoài nhiều lần trong ngày, phân lỏng và có mùi bất thường. Tuy tình trạng này thường nhẹ và sẽ tự hết sau vài ngày, nhưng cha mẹ vẫn cần theo dõi sát, bổ sung nước và dinh dưỡng hợp lý, đồng thời tham khảo ý kiến bác sĩ nếu tiêu chảy kéo dài hoặc có dấu hiệu mất nước.

Hệ tiêu hóa non yếu của trẻ dễ bị tác động

Trẻ nhỏ có đường ruột chưa phát triển hoàn chỉnh, men tiêu hóa và khả năng hấp thu còn yếu. Khi dùng kháng sinh, sự mất cân bằng vi sinh vật khiến hệ tiêu hóa vốn đã nhạy cảm lại càng dễ bị rối loạn. Ngoài ra, sức đề kháng kém và chế độ ăn chưa phong phú cũng khiến trẻ khó hồi phục hơn so với người lớn nếu bị tiêu chảy do thuốc. Đây là lý do cha mẹ cần chú ý khi cho con dùng kháng sinh và theo dõi sát sao các phản ứng bất thường.

Nhận biết dấu hiệu trẻ bị tiêu chảy do dùng kháng sinh

Tình trạng tiêu chảy do kháng sinh ở trẻ thường xuất hiện trong khoảng từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 8 kể từ khi bắt đầu dùng thuốc, và thời gian kéo dài có thể từ ba, bốn ngày cho đến cả tuần. Một số bé có thể gặp tiêu chảy ngay trong ngày đầu tiên dùng thuốc, thậm chí kéo dài vài tuần sau khi đã ngưng sử dụng. Các biểu hiện tiêu chảy thường nhẹ và dễ bị bỏ qua nếu không được chú ý kỹ.

Các triệu chứng thường gặp gồm có:

• Trẻ vẫn không sốt, dấu hiệu bệnh nhiễm trùng được điều trị bằng kháng sinh đang thuyên giảm.
• Xuất hiện tình trạng đau bụng và đi ngoài nhiều hơn bình thường, thường trên 3 lần mỗi ngày.
• Trẻ có cảm giác khó chịu, phải rặn mạnh khi đi tiêu.
• Phân lỏng, có thể chứa dịch nhầy, bọt, có màu xanh hoặc vàng không đều, đôi khi có vệt máu.
• Da vùng hậu môn bị hăm đỏ do phân có tính axit hoặc trẻ đi ngoài quá nhiều lần.

Trường hợp nặng cần đặc biệt lưu ý: Một số trẻ có thể gặp biến chứng tiêu chảy nặng do kháng sinh như viêm ruột, mất nước trầm trọng hoặc tiêu chảy ra máu, đau bụng kéo dài. Khi thấy trẻ có những dấu hiệu bất thường kể trên, cha mẹ cần nhanh chóng đưa con đến cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị kịp thời, tránh nguy cơ ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe.

Nên làm gì khi trẻ bị tiêu chảy do uống kháng sinh?

Tình trạng trẻ bị tiêu chảy khi dùng kháng sinh là một phản ứng phụ khá phổ biến khiến nhiều phụ huynh lo lắng. Trong trường hợp này, cha mẹ cần bình tĩnh theo dõi tình trạng của trẻ và thực hiện một số biện pháp chăm sóc phù hợp nhằm đảm bảo an toàn cho bé.

Tuân thủ hướng dẫn sử dụng thuốc từ bác sĩ

Ngay khi phát hiện trẻ uống kháng sinh bị tiêu chảy, cha mẹ nên liên hệ với bác sĩ để được tư vấn kịp thời. Nếu triệu chứng nhẹ và không kèm mất nước, bác sĩ có thể khuyên tiếp tục sử dụng thuốc theo đúng liều được kê. Việc tự ý ngưng thuốc có thể làm giảm hiệu quả điều trị và tăng nguy cơ kháng thuốc. Tuy nhiên, nếu trẻ có dấu hiệu tiêu chảy nặng kèm mất nước, cần ngưng kháng sinh và đưa trẻ đến cơ sở y tế để được xử lý.

Bổ sung đủ nước và điện giải

Tiêu chảy có thể khiến trẻ nhanh chóng mất nước và chất điện giải, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Cha mẹ nên bổ sung nước bằng các sản phẩm bù điện giải theo đúng chỉ dẫn. Trẻ bú mẹ hoàn toàn có thể bú nhiều cữ hơn để bù nước tự nhiên. Tránh cho trẻ uống nước ngọt, nước trái cây nguyên chất hoặc nước có ga, vì dễ làm nặng thêm tình trạng tiêu chảy.

Điều chỉnh khẩu phần ăn phù hợp

Khi trẻ uống kháng sinh bị đi ngoài, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp rất quan trọng. Ưu tiên cho bé ăn các món lỏng, dễ tiêu như cháo loãng, súp, khoai nghiền. Một số loại trái cây như chuối chín hoặc cà rốt luộc có thể giúp cải thiện tiêu hóa. Tránh thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ ăn cay hoặc chế biến sẵn. Tốt nhất nên chia nhỏ bữa ăn để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa.

Hỗ trợ đường ruột bằng men vi sinh 

Bổ sung men vi sinh có thể giúp tái lập lại cân bằng hệ vi sinh trong ruột, từ đó hỗ trợ giảm tiêu chảy và tăng cường sức đề kháng. Tuy nhiên, cần lưu ý chọn loại men vi sinh phù hợp với lứa tuổi và thể trạng của trẻ, tốt nhất nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Vệ sinh vùng hậu môn sạch sẽ

Tiêu chảy kéo dài có thể khiến vùng hậu môn của bé bị kích ứng hoặc hăm đỏ. Cha mẹ nên vệ sinh sạch sẽ sau mỗi lần bé đi tiêu bằng nước ấm và khăn mềm, lau khô nhẹ nhàng. Đối với trẻ đang dùng tã, cần thay tã thường xuyên để tránh ẩm ướt gây hại cho da.

Việc chăm sóc đúng cách sẽ giúp bé nhanh chóng vượt qua tình trạng tiêu chảy và phục hồi sức khỏe tốt hơn trong quá trình dùng kháng sinh.

Tình trạng trẻ uống kháng sinh bị đi ngoài không phải là hiếm gặp và thường sẽ cải thiện sau vài ngày nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, cha mẹ tuyệt đối không nên chủ quan mà cần theo dõi sát sao các dấu hiệu bất thường để kịp thời xử lý. Việc tuân thủ hướng dẫn dùng thuốc, bổ sung men vi sinh hợp lý và điều chỉnh chế độ ăn uống khoa học sẽ giúp trẻ nhanh chóng phục hồi và hạn chế những ảnh hưởng không mong muốn đến sức khỏe.

Việc tiêm vắc xin đầy đủ giúp phòng ngừa hiệu quả các bệnh lý gây tiêu chảy ở trẻ nhỏ, đặc biệt là tiêu chảy do Rotavirus - nguyên nhân phổ biến hàng đầu. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ đáng tin cậy được nhiều phụ huynh lựa chọn để bảo vệ sức khỏe cho con. Với đội ngũ nhân viên y tế tận tâm, hệ thống bảo quản vắc xin đạt chuẩn và không gian tiêm chủng thân thiện với trẻ nhỏ, Long Châu cam kết mang đến dịch vụ chất lượng và an toàn. Hãy gọi ngay đến hotline miễn phí 18006928 để được tư vấn và đặt lịch hẹn tiêm chủng cho bé.