Tại sao phải xét nghiệm máu lắng? Xét nghiệm máu lắng thực hiện như thế nào?

Xét nghiệm tốc độ lắng hồng cầu, thường được gọi là xét nghiệm máu lắng, là một phương pháp hỗ trợ trong đánh giá tình trạng sức khỏe tổng quát. Mặc dù không có khả năng xác định chính xác một bệnh lý cụ thể, nhưng xét nghiệm này lại đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện dấu hiệu viêm tiềm ẩn bên trong cơ thể. Khi chỉ số máu lắng tăng cao, đó có thể là biểu hiện của nhiều tình trạng viêm nhiễm, rối loạn miễn dịch hoặc bệnh lý mạn tính cần được theo dõi và kiểm tra kỹ lưỡng hơn.

Tại sao phải xét nghiệm máu lắng?

Xét nghiệm máu lắng còn được gọi là đo tốc độ lắng hồng cầu, là một kỹ thuật cận lâm sàng giúp bác sĩ đánh giá phản ứng viêm trong cơ thể. Mặc dù không phải là công cụ chẩn đoán chuyên biệt cho bất kỳ bệnh lý nào, nhưng xét nghiệm này lại đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện xem cơ thể có đang trải qua tình trạng viêm hay không. Khi có phản ứng viêm xảy ra, các tế bào hồng cầu có xu hướng kết dính lại thành từng cụm, khiến tốc độ lắng của chúng trong ống nghiệm thay đổi. Cụ thể, tốc độ lắng tăng nhanh hơn bình thường đồng nghĩa với khả năng viêm đang hiện diện trong cơ thể.

Về bản chất, xét nghiệm này giúp đánh giá mức độ viêm một cách tương đối nhưng không chỉ ra nguyên nhân cụ thể gây ra phản ứng đó. Do vậy, nó hiếm khi được sử dụng một cách độc lập, mà thường đi kèm với các xét nghiệm chuyên sâu khác nhằm hỗ trợ chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh.

Các bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm máu lắng trong nhiều trường hợp nghi ngờ có viêm như: Bệnh tự miễn, các loại ung thư, tình trạng nhiễm trùng, viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống, đau đa cơ dạng thấp, viêm các mô liên kết hoặc các bệnh lý viêm đường tiêu hóa,... Việc sử dụng kết hợp xét nghiệm này giúp theo dõi hiệu quả điều trị và phát hiện sớm các rối loạn tiềm ẩn trong cơ thể.

Cách thực hiện xét nghiệm máu lắng

Xét nghiệm máu lắng được thực hiện khá đơn giản, chỉ cần lấy khoảng 2ml máu tĩnh mạch và bảo quản trong ống nghiệm chứa chất chống đông EDTA. Mẫu máu sau đó được chuyển đến phòng xét nghiệm, rót vào một ống thủy tinh nhỏ, dài và để yên trong tư thế thẳng đứng trong vòng 1 giờ để các thành phần trong máu tự phân tầng dưới tác động của trọng lực.

Trong quá trình viêm, cơ thể sản sinh ra một số loại protein bất thường trong huyết tương, khiến các tế bào hồng cầu dễ kết tụ lại thành từng cụm nhỏ. Chính hiện tượng kết dính này khiến hồng cầu nặng hơn và lắng xuống nhanh hơn trong ống nghiệm. Kỹ thuật viên sẽ đo khoảng cách mà các tế bào hồng cầu đã lắng xuống sau 1 giờ đây chính là chỉ số máu lắng.

Thông thường, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm máu lắng kết hợp với xét nghiệm CRP (C-reactive protein) để tăng độ chính xác trong việc đánh giá tình trạng viêm. CRP không chỉ phản ánh mức độ viêm mà còn giúp phát hiện sớm nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch như mạch vành hay viêm nội tâm mạc.

Phương pháp đo máu lắng được áp dụng phổ biến hiện nay là kỹ thuật Westergren. Trong đó, mẫu máu được cho vào ống Westergren-Katz đến mức 200mm và để đứng yên ở nhiệt độ phòng trong 1 giờ. Kết quả được ghi nhận là chiều dài (tính bằng milimet) từ phần trên của cột huyết tương đến ranh giới của khối hồng cầu đã lắng xuống.

Chỉ số máu lắng bình thường có thể thay đổi theo độ tuổi và giới tính:

• Nữ dưới 50 tuổi: 0-20 mm/h;
• Nam dưới 50 tuổi: 0-15 mm/h;
• Nữ từ 50 tuổi trở lên: 0-30 mm/h;
• Nam từ 50 tuổi trở lên: 0-20 mm/h;
• Trẻ em: 0-10 mm/h.

Chỉ số càng cao cho thấy phản ứng viêm càng rõ rệt, từ đó hỗ trợ bác sĩ định hướng kiểm tra thêm các nguyên nhân tiềm ẩn bên trong cơ thể.

Phân tích về giá trị bất thường của máu lắng

Kết quả tốc độ máu lắng bất thường không thể xác định cụ thể bạn đang mắc bệnh gì, mà chỉ cho thấy cơ thể có thể đang có phản ứng viêm. Chỉ số này chủ yếu đóng vai trò định hướng, giúp bác sĩ xác định xem có cần thực hiện thêm các xét nghiệm chuyên sâu khác hay không.

Tuy nhiên, không phải lúc nào xét nghiệm máu lắng cũng mang giá trị chẩn đoán cao. Một số yếu tố sinh lý như tuổi cao, sử dụng thuốc hoặc đang mang thai cũng có thể làm thay đổi kết quả, khiến chỉ số lệch khỏi ngưỡng bình thường.

Mặc dù có những nguyên nhân nghiêm trọng gây bất thường tốc độ máu lắng, phần lớn các trường hợp không quá đáng lo. Do đó, bạn không nên quá căng thẳng khi thấy kết quả bất thường. Điều quan trọng là phối hợp với bác sĩ để kiểm tra thêm, nhất là khi có triệu chứng rõ ràng. Một số nguyên nhân khiến máu lắng tăng cao gồm: Tuổi già, béo phì, thiếu máu, bệnh thận, suy giáp, ung thư (đa u tủy, u lympho), các bệnh tự miễn (lupus, viêm khớp dạng thấp, viêm mạch máu), hoặc nhiễm trùng (lao, viêm nội tâm mạc, nhiễm trùng da,…).

Ngược lại, máu lắng thấp có thể do suy tim, giảm fibrinogen, giảm protein máu, tăng hồng cầu hay bạch cầu. Dù cao hay thấp, chỉ số này chỉ là gợi ý ban đầu và cần xét nghiệm bổ sung để có chẩn đoán chính xác hơn.

Xét nghiệm máu lắng tuy đơn giản nhưng lại là công cụ hữu ích trong việc phát hiện sớm các phản ứng viêm hoặc bất thường đang âm thầm diễn ra trong cơ thể. Dù không giúp chẩn đoán cụ thể bệnh lý, nhưng nó đóng vai trò quan trọng trong quá trình theo dõi và định hướng điều trị. Nếu bạn được chỉ định thực hiện xét nghiệm này, đừng quá lo lắng mà hãy chủ động phối hợp với bác sĩ để hiểu rõ hơn về tình trạng sức khỏe của mình và có hướng xử lý kịp thời khi cần thiết.

Tiêm vắc xin là biện pháp hiệu quả giúp phòng ngừa các bệnh nhiễm khuẩn, đây là nguyên nhân thường gặp gây tăng chỉ số máu lắng trong xét nghiệm. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu, thuộc hệ thống FPT Long Châu tự hào là địa chỉ uy tín được nhiều người tin chọn. Tại đây, khách hàng được khám sàng lọc, tư vấn kỹ lưỡng và tiêm chủng an toàn dưới sự theo dõi của đội ngũ bác sĩ giàu chuyên môn. Trung tâm còn có nhiều ưu điểm như lưu trữ sổ tiêm điện tử, nhắc lịch tự động, vắc xin bảo quản đạt chuẩn GSP và luôn sẵn có với giá ổn định. Liên hệ ngay hotline miễn phí 1800 6928 để đặt lịch hẹn.