Tác dụng phụ của gây tê ngoài màng cứng sau sinh đối với mẹ bầu là gì?

Gây tê ngoài màng cứng là phương pháp phổ biến giúp giảm cơn đau chuyển dạ nhưng phương pháp này cũng tiềm ẩn các tác dụng phụ sau sinh. Việc tìm hiểu kỹ về các tác dụng phụ của gây tê ngoài màng cứng sau sinh và quy trình thực hiện là điều cần thiết đối với mẹ bầu để có sự chuẩn bị tâm lý tốt nhất. Bài viết này của Trung tâm Tiêm chủng Long Châu sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về lợi ích và tác dụng phụ của phương pháp gây tê này.

Ưu điểm của gây tê ngoài màng cứng trong sinh thường

Gây tê ngoài màng cứng là kỹ thuật đưa thuốc tê vào khoang ngoài màng cứng để chi phối cảm giác ở các dây thần kinh tại những vị trí nhất định trong ổ bụng và trên bề mặt da. Đặc biệt vì chỉ làm mất cảm giác ở một số vùng do dây thần kinh có thuốc tê nên so với gây mê toàn thân, kỹ thuật gây tê ngoài màng cứng sẽ có nhiều ưu điểm hơn.

Hạn chế tối đa tác dụng phụ lên hệ hô hấp

Gây tê ngoài màng cứng giúp hạn chế tác dụng phụ của gây mê toàn thân, tác động lên hệ hô hấp, tim mạch. Đặc biệt là giảm thiểu nguy cơ co thắt thanh - khí - phế quản khi gây mê toàn thân và có nguy cơ cao ở người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và hen phế quản.

Giảm thiểu cơn đau sau phẫu thuật

Hiệu quả giảm đau sau phẫu thuật có thể kéo dài khi truyền thuốc tê qua ống thông (catheter) đặt trong khoang ngoài màng cứng, sẽ tạo cảm giác dễ chịu hơn sau khi tỉnh dậy so với gây mê toàn thân.

Tác dụng phụ của gây tê ngoài màng cứng sau sinh 

Kỹ thuật hỗ trợ sinh thường gây tê ngoài màng cứng vốn đã quen thuộc với mọi người khi mang lại nhiều lợi ích đáng kể, điển hình là việc hạn chế tối đa cơn đau chuyển dạ cho người mẹ. Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm đó, phương pháp này vẫn tiềm ẩn một số tác dụng phụ mà mẹ bầu có thể gặp phải như:

Ngứa da và buồn nôn

Khi thực hiện gây tê ngoài màng cứng, sự kết hợp giữa thuốc giảm đau và thuốc gây tê có thể khiến da bị ngứa ở một số sản phụ và buồn nôn cũng là một tác dụng phụ thường gặp. Nhưng cả hai triệu chứng này đều có thể cải thiện bằng thuốc.

Nhiễm trùng

Nếu không sát trùng kỹ, phương pháp gây tê ngoài màng cứng có thể gây nhiễm khuẩn áp xe khoang ngoài màng cứng, gây ra các biến chứng nguy hiểm như viêm màng não, viêm não hoặc chèn ép tủy sống dẫn đến tổn thương thần kinh và liệt chi dưới.

Tụt huyết áp

Tụt huyết áp cũng là tác dụng phụ của gây tê ngoài màng cứng sau sinh mẹ bầu có thể bị ảnh hưởng do tác động đến mạch máu, dẫn đến chóng mặt và choáng váng. Vậy nên trong quá trình chuyển dạ, sản phụ sẽ được theo dõi huyết áp chặt chẽ để duy trì ổn định.

Tê tủy sống toàn bộ

Tê tủy sống là biến chứng hiếm gặp trong các trường hợp áp dụng gây tê ngoài màng cứng, hậu quả sẽ làm huyết áp giảm sâu, ngừng thở, mất ý thức và đồng tử giãn. Do đó để hạn chế tối đa tác dụng phụ này, Để phòng ngừa, bác sĩ thường tiêm liều kiểm tra trước khi tiêm chính thức.

Tụ máu ngoài màng cứng

Mặc dù khả năng xảy ra biến chứng tụ máu và chèn ép tủy sống do tổn thương thành mạch máu khi gây tê ngoài màng cứng khá thấp nhưng vẫn không nên chủ quan vì nếu kéo dài có thể gây tổn thương thần kinh liệt chi dưới.

Mất kiểm soát bàng quang

Thuốc tê sử dụng gây tê ngoài màng cứng sẽ tác động trực tiếp đến các dây thần kinh, làm mất cảm giác buồn tiểu và phải đặt ống thông tiểu để dẫn nước tiểu. Sau khi hết thuốc tê, chức năng kiểm soát bàng quang sẽ trở lại bình thường.

Đau đầu nhiều

Đau đầu là một tác dụng phụ hiếm gặp sau gây tê do thủng màng cứng (tỷ lệ chỉ khoảng 1/100 - 1/500), cơn đau thường tự khỏi nhưng có thể điều trị bằng cách lấy máu của bệnh nhân bơm vào khoang ngoài màng cứng để bịt kín lỗ thủng khi máu đông lại.

Đau lưng

Mặc dù gây tê ngoài màng cứng không làm tăng nguy cơ đau lưng kéo dài, nhưng sau đó nếu nằm ở tư thế lâu trong và sau khi thực hiện gây tê có thể làm tình trạng đau lưng thêm nghiêm trọng. 

Quá trình thực hiện gây tê ngoài màng cứng khi chuyển dạ

Bên cạnh thắc mắc tiêm gây tê màng cứng có ảnh hưởng gì không, quá trình thực hiện tiêm gây tê ngoài màng cứng sau sinh cho các trường hợp được chỉ định cũng nhận nhiều sự quan tâm từ mẹ bầu. Đầu tiên bác sĩ sẽ chờ cổ tử cung giãn ra từ 3 - 4cm, sau đó sẽ bắt đầu thực hiện gây tê với các bước như sau:

• Bước 1: Mẹ bầu nằm nghiêng hoặc ngồi.
• Bước 2: Bác sĩ sẽ sát trùng vùng lưng cho mẹ bầu.
• Bước 3: Bác sĩ tiêm thuốc tê vào vùng thắt lưng.
• Bước 4: Bác sĩ sẽ tiến hành đưa kim vào vùng thắt lưng, xác định đúng khoang ngoài màng cứng bằng cách “kiểm tra mất sức cản". Sau đó, một ống thông nhỏ sẽ được luồn vào khoang này, kim được rút ra và ống thông sẽ được cố định chắc chắn.
• Bước 5: Bác sĩ tiêm thuốc kiểm tra để xác định đúng khoang ngoài màng cứng.
• Bước 6: Bác sĩ đưa thuốc tê vào khoang ngoài màng cứng để giảm đau cho mẹ bầu.
• Bước 7: Trong quá trình chuyển dạ, mẹ bầu sẽ được truyền thuốc vào khoang ngoài màng cứng bằng phương pháp tự điều khiển (PCEA) và được cài đặt sẵn theo phác đồ.
• Bước 8: Sau khi chuyển dạ, bác sĩ rút ống thông nhẹ nhàng không đau.

Ngoài những thông tin về kỹ thuật hỗ trợ trong giai đoạn chuyển dạ, việc chăm sóc sức khỏe toàn diện cho mẹ bầu cả trước và sau thai kỳ cũng đặc biệt quan trọng. Trong đó, mẹ cần lưu ý theo dõi và hoàn thành đầy đủ các mũi tiêm cho bà bầu vì điều này sẽ giúp mẹ có được đề kháng ổn định, đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh cho thai nhi ngay từ trong bụng mẹ. Liên hệ ngay qua hotline 18006928 của Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để nhận tư vấn sớm nhất và đặt lịch trước từ bây giờ. 

Dù gây tê ngoài màng cứng là phương pháp tương đối an toàn nhưng tác dụng phụ sau sinh là điều khó tránh khỏi, với mức độ biểu hiện nặng hay nhẹ tùy thuộc vào cơ địa mỗi mẹ bầu. Vậy nên để biết rõ hơn về câu hỏi gây tê màng cứng có ảnh hưởng sức khỏe không, cách tốt nhất là mẹ nên trao đổi trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa về tình trạng sức khỏe của mình để được tư vấn và lựa chọn phương pháp phù hợp nhất.