Sinh thiết tuyến giáp phát hiện bệnh gì? Các phương pháp thường dùng

Sinh thiết tuyến giáp là kỹ thuật hỗ trợ chẩn đoán nhiều bệnh lý liên quan đến tuyến giáp, điển hình như đánh giá khối u tuyến giáp là lành tính hay ác tính. Vậy trong những trường hợp nào cần thực hiện sinh thiết tuyến giáp? Quy trình tiến hành ra sao? Thủ thuật này có tiềm ẩn nguy hiểm hay không? Và liệu chọc sinh thiết tuyến giáp có gây đau không?

Sinh thiết tuyến giáp là gì?

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết nằm ở phía trước cổ, có hình dạng giống cánh bướm với hai thùy. Tuyến này tiết ra hormone giáp, đóng vai trò điều hòa các chức năng sống cơ bản như nhịp tim, phát triển xương và chuyển hóa cơ thể.

Khi xuất hiện một khối cứng bất thường ở tuyến giáp, gọi là nhân giáp, phổ biến nhất là dạng phình giáp nhân, phần lớn là lành tính và không gây nguy hại. Tuy nhiên, một tỷ lệ nhỏ nhân giáp có thể là ung thư. Vì vậy, khi bác sĩ nhận thấy dấu hiệu bất thường, họ thường chỉ định thực hiện sinh thiết tuyến giáp để xác định chính xác tình trạng khối u.

Sinh thiết tuyến giáp là phương pháp lấy mẫu mô từ tuyến giáp để tiến hành xét nghiệm giải phẫu bệnh, giúp phân biệt khối u là lành tính hay ác tính. Đây được xem như một bằng chứng quan trọng trong chẩn đoán ung thư tuyến giáp.

Sinh thiết tuyến giáp giúp phát hiện những bệnh lý gì?

Hầu hết các bệnh lý ở mô tuyến giáp đều làm tuyến giáp to hơn bình thường. Thông qua thăm khám trực tiếp, bác sĩ có thể xác định nhiều nguyên nhân, nhưng trong một số trường hợp, kết quả sinh thiết là cần thiết để đưa ra chẩn đoán chính xác. Một số tình trạng tuyến giáp thường cần thực hiện sinh thiết bao gồm:

• Nang tuyến giáp: Xuất hiện khối cộm trong tuyến giáp, cấu tạo như túi nhỏ chứa dịch. Dịch này có thể do tế bào bình thường tiết ra hoặc do tế bào ung thư tạo thành. Việc chọc hút nang vừa giúp chẩn đoán vừa có tác dụng giảm áp và điều trị nang giáp.
• Bướu giáp mạch, bệnh Basedow (Graves): Hệ miễn dịch kích thích tuyến giáp hoạt động quá mức, làm tuyến phì đại và sản xuất dư thừa hormone giáp. Thông thường có thể phát hiện qua thăm khám và xét nghiệm máu, nhưng ở giai đoạn sớm, sinh thiết có thể cần thiết để chẩn đoán chính xác.
• Viêm giáp Hashimoto: Tương tự cơ chế bệnh của Basedow nhưng tuyến giáp sản xuất ít hormone hơn bình thường.
• Viêm giáp nhiễm trùng: Khi bị nhiễm trùng, vùng cổ sưng, nóng, đau và có thể có mủ. Sinh thiết tuyến giáp cũng có thể hỗ trợ trong việc chẩn đoán và điều trị.
• Phình giáp hạt lành tính: Còn gọi là bướu cổ hoặc nhân giáp, xuất hiện khối cộm ở mô tuyến giáp. Để xác định tính lành tính của khối, kỹ thuật chọc hút tế bào FNAC là cần thiết.
• Ung thư tuyến giáp: Là loại ung thư tuyến nội tiết phổ biến, chiếm khoảng 1 - 1,5% tổng số ca ung thư mỗi năm tại Mỹ. Chẩn đoán và điều trị sớm giúp tăng khả năng loại bỏ khối u hoàn toàn và cải thiện tiên lượng cho bệnh nhân.

Các loại sinh thiết tuyến giáp

Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNAC)

Đây là phương pháp phổ biến nhất nhờ mức độ xâm lấn thấp. Trong thủ thuật này, bác sĩ sử dụng một kim nhỏ, tương tự kim lấy máu, đưa vào khối u hoặc hạch bạch huyết ở vùng cổ dưới hướng dẫn của siêu âm. Mẫu tế bào thu được sẽ được trải lên lam kính, bảo quản và chuyển đến phòng xét nghiệm giải phẫu bệnh để phân tích.

Sinh thiết kim lõi (Core biopsy)

Giống như FNAC, phương pháp này cũng sử dụng kim chuyên dụng để lấy mẫu mô tuyến giáp, nhưng mũi kim lớn hơn và lấy nhiều mô hơn, thường cỡ bằng một hạt gạo. Việc thu mẫu lớn hơn cho phép các chuyên viên xét nghiệm thực hiện nhiều loại xét nghiệm, mang lại kết quả chính xác hơn so với kỹ thuật chọc hút bằng kim nhỏ.

Quy trình sinh thiết tuyến giáp

Sinh thiết tuyến giáp là một thủ thuật đơn giản, thường không yêu cầu chuẩn bị phức tạp. Các hướng dẫn trước khi thực hiện chủ yếu dựa vào loại thuốc bạn đang dùng và tình trạng bệnh nền, bác sĩ sẽ tư vấn về các rủi ro tiềm ẩn cũng như cách chăm sóc sau thủ thuật.

Trong buổi hẹn thực hiện, vì mô tuyến giáp nằm ở cổ và dễ tiếp cận, bạn thường không cần cởi bỏ quần áo. Trước khi tiến hành thủ thuật, bác sĩ sẽ siêu âm kỹ để đánh giá lại khối nhân giáp.

Cả hai kỹ thuật - chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA) và sinh thiết kim lõi (Core biopsy) - đều không yêu cầu gây mê. Thời gian thực hiện thủ thuật thường kéo dài khoảng 15 - 30 phút. Sau khi lấy mẫu tế bào từ khối u, bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn nghỉ ngơi một chút và hẹn tái khám khi có kết quả xét nghiệm.

Những điểm cần lưu ý khi tiến hành sinh thiết tuyến giáp

Khi người bệnh được chỉ định thực hiện sinh thiết tuyến giáp, cần quan tâm đến một số vấn đề sau:

• Tuân thủ đầy đủ các hướng dẫn chuẩn bị trước thủ thuật từ bác sĩ, bao gồm chế độ ăn uống và nghỉ ngơi.
• Cung cấp cho bác sĩ thông tin y tế chi tiết như tiền sử bệnh, các loại thuốc đang sử dụng, dị ứng, cũng như các vấn đề sức khỏe liên quan.
• Nếu đang mang thai hoặc trong giai đoạn cho con bú, bệnh nhân cần thông báo với bác sĩ để nhận được sự tư vấn phù hợp.
• Sau khi sinh thiết, nên dành thời gian nghỉ ngơi và hạn chế hoạt động mạnh.
• Vệ sinh và chăm sóc vị trí chọc theo chỉ dẫn của bác sĩ nhằm phòng ngừa nhiễm trùng hoặc biến chứng khác.
• Theo dõi sát vị trí sinh thiết, nếu có dấu hiệu bất thường như sưng, đỏ, chảy mủ, sốt… cần thông báo ngay cho bác sĩ.
• Tuân theo lịch hẹn tái khám và kiểm tra để bác sĩ theo dõi kết quả cũng như điều chỉnh phương pháp điều trị khi cần thiết.

Bài viết đã khép lại, hy vọng bạn đọc đã có những thông tin hữu ích về sinh thiết tuyến giáp. Đây là một phương pháp hỗ trợ chẩn đoán các bệnh tuyến giáp hiệu quả. Hãy tuân thủ hướng dẫn của chuyên gia y tế để quá trình sinh thiết diễn ra an toàn. Đừng quên theo dõi website Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để cập nhật những thông tin sức khỏe hữu ích khác nhé!