Sinh thiết thận: Quy trình, chỉ định và những điều cần lưu ý

Sinh thiết thận là một thủ thuật y khoa quan trọng, thường được bác sĩ chỉ định khi cần xác định nguyên nhân gây tổn thương thận hoặc đánh giá mức độ tiến triển của bệnh thận. Tuy nhiên, không ít người bệnh vẫn còn băn khoăn: Sinh thiết thận có nguy hiểm không? Khi nào cần thực hiện? Bài viết dưới đây từ Tiêm chủng Long Châu sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về quy trình, chỉ định, lợi ích cũng như những lưu ý cần biết trước và sau khi thực hiện thủ thuật này.

Sinh thiết thận là gì? Có nguy hiểm không?

Sinh thiết thận là một thủ thuật y khoa xâm lấn tối thiểu, trong đó bác sĩ sử dụng kim chuyên dụng để lấy một mẫu mô nhỏ từ thận, sau đó đưa đi phân tích dưới kính hiển vi. Mục đích của kỹ thuật này là xác định chính xác nguyên nhân gây tổn thương thận, đánh giá mức độ tiến triển bệnh và lựa chọn phương án điều trị phù hợp. Thủ thuật này giúp làm rõ nhiều bệnh lý thận phức tạp mà các xét nghiệm hình ảnh hoặc xét nghiệm máu - nước tiểu thông thường chưa thể khẳng định.

Về tính an toàn, sinh thiết thận thường được thực hiện tại bệnh viện có trang thiết bị hiện đại và dưới hướng dẫn của siêu âm, vì vậy tỷ lệ rủi ro thấp. Đa số bệnh nhân chỉ gặp các triệu chứng nhẹ sau thủ thuật như đau vùng hông lưng hoặc tiểu máu thoáng qua. Các biến chứng nghiêm trọng như chảy máu nhiều, tụ máu lớn hay nhiễm trùng rất hiếm gặp, thường dưới 1% tổng số ca. Do đó, có thể khẳng định sinh thiết thận là thủ thuật an toàn, miễn là bệnh nhân được chỉ định đúng và tiến hành ở cơ sở y tế uy tín.

Khi nào bác sĩ chỉ định sinh thiết thận?

Sinh thiết thận không được áp dụng cho tất cả các trường hợp mắc bệnh thận mà chỉ được chỉ định khi cần thiết để hỗ trợ chẩn đoán hoặc theo dõi điều trị. Một số tình huống điển hình bao gồm:

• Phát hiện bất thường trong nước tiểu: Bệnh nhân có protein niệu (tiểu đạm) kéo dài, không cải thiện với điều trị; tiểu máu vi thể hoặc đại thể không rõ nguyên nhân.
• Suy giảm chức năng thận: Khi các xét nghiệm máu cho thấy creatinin, ure máu tăng cao mà chưa xác định được nguyên nhân.
• Bệnh cầu thận và bệnh lý hệ thống: Bao gồm hội chứng thận hư, viêm cầu thận, lupus ban đỏ hệ thống có biểu hiện tổn thương thận hoặc hội chứng Goodpasture.
• Ghép thận: Sinh thiết giúp đánh giá nguyên nhân khi thận ghép không hoạt động hiệu quả, nghi ngờ hiện tượng đào thải hoặc biến chứng khác.
• Khối bất thường tại thận: Khi hình ảnh học ghi nhận tổn thương nghi ngờ u thận, sinh thiết sẽ giúp phân biệt lành tính hay ác tính.

Bên cạnh đó, bác sĩ cũng sẽ cân nhắc chống chỉ định trong những trường hợp nguy cơ cao, chẳng hạn bệnh nhân có một thận duy nhất, rối loạn đông máu nặng, tăng huyết áp khó kiểm soát hoặc thận đang trong tình trạng nhiễm trùng. Việc quyết định thực hiện luôn dựa trên nguyên tắc lợi ích lớn hơn nguy cơ.

Quy trình thực hiện sinh thiết thận diễn ra như thế nào?

Quy trình sinh thiết thận bao gồm 3 giai đoạn: Chuẩn bị, tiến hành và theo dõi sau thủ thuật.

Chuẩn bị trước thủ thuật:

• Người bệnh được làm các xét nghiệm máu, nước tiểu để kiểm tra đông máu và phát hiện nguy cơ nhiễm trùng.
• Ngưng sử dụng một số thuốc ảnh hưởng đến đông máu (nếu có) theo chỉ định của bác sĩ.
• Nhịn ăn uống trong vòng 6 - 8 giờ trước thủ thuật.
• Bệnh nhân được giải thích quy trình, ký cam kết đồng ý thực hiện sinh thiết thận.

Tiến hành sinh thiết:

• Thông thường, bệnh nhân nằm sấp hoặc nằm nghiêng, được gây tê tại chỗ.
• Bác sĩ dùng siêu âm hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT) để định vị vị trí thận.
• Kim sinh thiết được đưa qua da vùng hông lưng, lấy ra các mảnh mô nhỏ (thường 2 - 6 mẫu) để đảm bảo đủ cho xét nghiệm giải phẫu bệnh. Toàn bộ quá trình chỉ kéo dài khoảng 30 - 60 phút.

Theo dõi ngay sau thủ thuật:

• Người bệnh được yêu cầu nằm nghỉ, không cử động nhiều để giảm nguy cơ chảy máu.
• Huyết áp, mạch, nhịp thở được theo dõi liên tục trong vài giờ đầu.
• Nước tiểu và máu được xét nghiệm lại để phát hiện sớm các biến chứng.

Nhờ có sự hỗ trợ của siêu âm và kỹ thuật y khoa hiện đại, quy trình sinh thiết thận ngày nay được tiến hành khá nhanh chóng, ít gây khó chịu và an toàn cho người bệnh.

Rủi ro và biến chứng sau sinh thiết thận

Mặc dù là thủ thuật ít xâm lấn, sinh thiết thận vẫn tiềm ẩn một số biến chứng, chủ yếu liên quan đến chảy máu và tổn thương vùng chọc kim. Các biến chứng thường gặp khi sinh thiết thận bao gồm:

• Tiểu máu: Là hiện tượng phổ biến nhất, đa phần chỉ thoáng qua trong 24 - 48 giờ rồi tự hết.
• Đau vùng hông lưng: Xuất hiện ngay tại vị trí chọc kim, mức độ nhẹ đến trung bình, có thể kiểm soát bằng thuốc giảm đau.
• Tụ máu quanh thận: Một số ít trường hợp có thể hình thành khối máu tụ, gây đau và cần được theo dõi.
• Thông động tĩnh mạch: Khi kim vô tình làm tổn thương cả động mạch và tĩnh mạch, tạo đường thông bất thường. Phần lớn trường hợp này tự lành sau một thời gian.
• Biến chứng hiếm gặp: Gồm chảy máu nặng cần truyền máu, nhiễm trùng hoặc tăng huyết áp liên quan đến huyết khối.

Cách chăm sóc và theo dõi sau sinh thiết thận

Chăm sóc sau sinh thiết đóng vai trò quan trọng, giúp người bệnh hồi phục nhanh chóng và hạn chế rủi ro:

• Trong bệnh viện: Bệnh nhân thường được yêu cầu nằm yên 12 - 24 giờ đầu để giảm nguy cơ chảy máu. Các chỉ số sinh tồn (mạch, huyết áp, nhịp thở) được theo dõi đều đặn. Nước tiểu được quan sát để phát hiện tình trạng tiểu máu bất thường.
• Khi trở về nhà: Người bệnh cần tránh vận động mạnh, không mang vác nặng hoặc tập luyện gắng sức trong ít nhất 1 - 2 tuần. Uống nhiều nước để giúp làm loãng nước tiểu và giảm nguy cơ hình thành cục máu đông.
• Theo dõi triệu chứng: Nếu xuất hiện tiểu máu đỏ tươi kéo dài, đau bụng hoặc lưng ngày càng tăng, sốt cao, tiểu khó hoặc choáng váng, cần liên hệ ngay với bác sĩ.
• Tái khám: Người bệnh phải tuân thủ lịch hẹn để bác sĩ kiểm tra tình trạng hồi phục, đồng thời nhận kết quả giải phẫu bệnh từ mẫu sinh thiết để đưa ra hướng điều trị tiếp theo.

Sinh thiết thận là thủ thuật chẩn đoán quan trọng, giúp bác sĩ hiểu rõ tình trạng bệnh và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất. Mặc dù vẫn tiềm ẩn một số rủi ro, nhưng nếu thực hiện tại bệnh viện uy tín, với sự theo dõi sát sao từ đội ngũ y tế, thủ thuật này nhìn chung an toàn và hiệu quả. Nếu được bác sĩ chỉ định, người bệnh không nên quá lo lắng mà cần tuân thủ hướng dẫn để quá trình thực hiện và hồi phục diễn ra thuận lợi.