Rối loạn tiền đình có gây đột quỵ không? Dấu hiệu và cách phòng ngừa

Rối loạn tiền đình là một bệnh lý phổ biến gây ra các triệu chứng như chóng mặt, mất thăng bằng, buồn nôn… khiến người bệnh mệt mỏi và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, nhiều người lo ngại rằng rối loạn tiền đình có thể là dấu hiệu cảnh báo hoặc nguyên nhân dẫn đến đột quỵ. Vậy thực hư mối liên hệ giữa rối loạn tiền đình và đột quỵ là gì?

Rối loạn tiền đình có gây đột quỵ không?

Đây là câu hỏi mà nhiều người thắc mắc, nhất là khi hai tình trạng này có các triệu chứng khá giống nhau. Tuy nhiên, rối loạn tiền đình không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra đột quỵ. Mối liên hệ giữa hai tình trạng này chủ yếu nằm ở việc chúng có biểu hiện lâm sàng giống nhau, khiến người bệnh dễ nhầm lẫn, từ đó chậm trễ trong việc thăm khám và điều trị.

Rối loạn tiền đình là tình trạng cơ quan tiền đình ở tai trong hoặc trung khu tiền đình tại não hoạt động bất thường, khiến cơ thể khó duy trì sự thăng bằng. Người bệnh có thể cảm thấy mọi vật xung quanh xoay tròn, mất phương hướng, đi đứng loạng choạng hoặc buồn nôn, nôn ói. Một số người còn kèm theo ù tai, giảm thính lực, mệt mỏi và lo âu.

Ngược lại, đột quỵ là tình trạng tổn thương cấp tính của não bộ do thiếu máu nuôi dưỡng. Nguyên nhân có thể là tắc mạch máu não (nhồi máu não) hoặc vỡ mạch máu não (xuất huyết não), dẫn đến thiếu oxy, hoại tử tế bào thần kinh và mất chức năng vận động, cảm giác hoặc ý thức. Đây là bệnh lý nguy hiểm hàng đầu hiện nay, có thể gây tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề như liệt, rối loạn ngôn ngữ, giảm trí nhớ.

Dù không gây ra đột quỵ, người bị rối loạn tiền đình có thể đồng thời mang những yếu tố nguy cơ của đột quỵ, chẳng hạn như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu, béo phì hay xơ vữa động mạch. Những yếu tố này làm giảm khả năng cung cấp máu lên não, khiến hệ thần kinh trung ương hoạt động kém hiệu quả. Chính vì vậy, ở một số người, cơn chóng mặt có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của tình trạng thiếu máu não thoáng qua hoặc đột quỵ thực sự.

Đặc biệt, hội chứng tiền đình cấp tính có thể là biểu hiện ban đầu của đột quỵ vùng thân não hoặc tiểu não. Khi đột quỵ xảy ra ở các vùng này, người bệnh có biểu hiện rất giống rối loạn tiền đình: Chóng mặt dữ dội, mất thăng bằng, buồn nôn và nôn liên tục. Nếu nhầm lẫn và điều trị chậm trễ, bệnh nhân có thể bỏ lỡ “thời gian vàng” trong điều trị đột quỵ (thường chỉ kéo dài 3 - 4,5 giờ kể từ khi khởi phát), làm tăng nguy cơ tử vong hoặc để lại di chứng lâu dài.

Vì sao dễ nhầm lẫn giữa rối loạn tiền đình và đột quỵ?

Cả hai bệnh lý đều gây ra chóng mặt, buồn nôn, hoa mắt, đi không vững, nên rất khó phân biệt trong giai đoạn đầu. Đặc biệt, đột quỵ vùng tuần hoàn sau - bao gồm thân não và tiểu não - có biểu hiện tương tự hội chứng tiền đình cấp. Vùng thân não là nơi điều khiển hoạt động vận động, thăng bằng, phối hợp mắt và tay, vì vậy khi tổn thương xảy ra ở đây, người bệnh có thể chóng mặt và mất thăng bằng giống hệt rối loạn tiền đình.

Sự nhầm lẫn thường xảy ra ở những trường hợp chóng mặt khởi phát đột ngột, dữ dội. Nhiều người chủ quan, nghĩ rằng chỉ là “chóng mặt do tiền đình” nên tự mua thuốc chống nôn hoặc thuốc tiền đình uống tại nhà. Tuy nhiên, nếu đó là đột quỵ vùng thân não hoặc tiểu não, thì việc chậm trễ cấp cứu có thể dẫn đến tổn thương não không thể hồi phục.

Để phân biệt, cần chú ý một số điểm khác biệt:

• Rối loạn tiền đình thường xuất hiện từ từ, có thể khởi phát sau thay đổi tư thế, thời tiết hoặc căng thẳng. Cơn chóng mặt thường giảm dần khi nghỉ ngơi, không kèm yếu liệt hay rối loạn ngôn ngữ.
• Đột quỵ xuất hiện đột ngột, chóng mặt dữ dội kèm theo dấu hiệu thần kinh khu trú như méo miệng, yếu tay chân, nói ngọng, nhìn đôi hoặc mất ý thức.

Việc phân biệt chính xác giữa hai tình trạng này cần được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa thông qua khám thần kinh, test chức năng tiền đình và chụp MRI hoặc CT não. Không nên tự kết luận tại nhà, vì sự chủ quan có thể gây hậu quả nghiêm trọng.

Dấu hiệu nhận biết rối loạn tiền đình và đột quỵ

Dưới đây là một số điểm giúp bạn phân biệt hai tình trạng này dễ dàng hơn

Rối loạn tiền đình

• Cảm giác xoay tròn, choáng váng, mất thăng bằng, nhất là khi thay đổi tư thế.
• Buồn nôn, nôn ói, ù tai, giảm thính lực.
• Mệt mỏi, khó tập trung, dễ lo âu.
• Cơn chóng mặt có thể kéo dài vài phút đến vài giờ rồi giảm dần, không gây yếu liệt.

Đột quỵ

• Xuất hiện đột ngột, thường không có yếu tố khởi phát rõ ràng.
• Méo miệng, yếu hoặc liệt nửa người.
• Nói ngọng, nói khó, mất khả năng giao tiếp hoặc hiểu lời nói.
• Rối loạn thị giác: Nhìn đôi, mờ mắt hoặc mất thị lực một bên.
• Mất điều hòa vận động, loạng choạng, không giữ được thăng bằng.
• Đôi khi có đau đầu dữ dội, nôn ói nhiều, giảm ý thức.

Khi gặp chóng mặt kèm bất kỳ dấu hiệu thần kinh nào, cần đến ngay bệnh viện có đơn vị đột quỵ để được xử trí kịp thời. Tuyệt đối không tự uống thuốc chống chóng mặt hay trì hoãn việc đi khám.

Phòng ngừa rối loạn tiền đình và đột quỵ

Để hạn chế nguy cơ rối loạn tiền đình và đột quỵ, mỗi người nên chủ động chăm sóc sức khỏe ngay từ sớm. Duy trì lối sống lành mạnh là cách hiệu quả nhất để bảo vệ hệ thần kinh và mạch máu. Hãy ăn uống cân đối, tăng cường rau xanh, trái cây, cá béo, ngũ cốc nguyên hạt và hạn chế muối, đường, chất béo bão hòa, rượu bia và thuốc lá. Nghỉ ngơi đầy đủ, giữ tinh thần thoải mái, tập luyện nhẹ nhàng như đi bộ, yoga hoặc bơi lội giúp máu lưu thông tốt và cải thiện khả năng thăng bằng.

Bên cạnh đó, việc kiểm soát huyết áp, đường huyết và mỡ máu có vai trò rất quan trọng trong phòng ngừa đột quỵ. Người có bệnh nền như tăng huyết áp, tiểu đường hay rối loạn chuyển hóa cần tuân thủ điều trị và tái khám định kỳ. Cuối cùng, đừng quên khám sức khỏe thường xuyên, đặc biệt với người trên 40 tuổi hoặc có triệu chứng chóng mặt kéo dài, để phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, giúp bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Rối loạn tiền đình có gây đột quỵ không? Mặc dù rối loạn tiền đình không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra đột quỵ, nhưng các triệu chứng của nó có thể dễ bị nhầm lẫn với dấu hiệu của đột quỵ, đặc biệt là khi tổn thương xảy ra ở vùng thân não hoặc tiểu não. Vì vậy, việc phân biệt đúng giữa chóng mặt do rối loạn tiền đình và do đột quỵ là rất quan trọng để xử trí kịp thời, tránh biến chứng nghiêm trọng.