Polyp mũi xoang: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả

Nghẹt mũi kéo dài, khứu giác suy giảm, thở khó... có thể khiến nhiều người nghĩ rằng mình chỉ bị viêm xoang thông thường. Tuy nhiên, một nguyên nhân tiềm ẩn mà nhiều người bỏ qua là polyp mũi xoang. Tình trạng tổn thương lành tính nhưng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống nếu không được phát hiện sớm. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin đầy đủ và khoa học về polyp mũi: Từ nguyên nhân, triệu chứng, cho đến phương pháp điều trị phổ biến hiện nay.

Polyp mũi xoang là gì?

Polyp mũi xoang là sự phát triển bất thường của niêm mạc trong khoang mũi hoặc xoang, tạo thành các khối u nhỏ, mềm, không đau. Chúng thường hình thành do quá trình viêm mạn tính, kéo dài. Điển hình là ở những người mắc viêm xoang, hen suyễn hoặc dị ứng thời tiết.

Polyp thường xuất hiện ở hai bên hốc mũi, có màu trắng hoặc xám, dễ nhìn thấy qua nội soi tai mũi họng. Mặc dù lành tính, nhưng nếu không điều trị sớm, chúng có thể phát triển lớn, gây tắc nghẽn mũi, giảm khứu giác và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ hình thành polyp mũi xoang

Việc xác định nguyên nhân chính xác giúp ngăn ngừa polyp hiệu quả. Một số yếu tố được ghi nhận bởi các chuyên gia Tai Mũi Họng như sau:

• Viêm xoang mạn tính: Tình trạng viêm kéo dài khiến niêm mạc mũi bị tổn thương, tăng khả năng hình thành polyp.
• Hen suyễn hoặc viêm mũi dị ứng: Những bệnh lý hô hấp làm thay đổi hệ miễn dịch tại vùng mũi xoang.
• Dị ứng aspirin (AERD): Một hội chứng hiếm gặp nhưng có mối liên hệ mật thiết với polyp mũi.
• Cơ địa và di truyền: Người có người thân từng bị polyp mũi có nguy cơ mắc cao hơn.
• Ô nhiễm không khí, khói thuốc: Tác nhân kích thích trực tiếp niêm mạc mũi, dễ gây viêm.

Theo Mayo Clinic, yếu tố môi trường, đặc biệt là không khí khô và bụi mịn, góp phần đáng kể vào sự phát triển của polyp xoang ở người có cơ địa dị ứng.

Dấu hiệu nhận biết polyp mũi xoang

Một số triệu chứng dễ bị nhầm lẫn với viêm mũi dị ứng hoặc viêm xoang thông thường. Tuy nhiên, nếu bạn gặp các biểu hiện sau kéo dài không dứt, hãy đi khám sớm:

• Nghẹt mũi mạn tính: Dù xì mũi liên tục nhưng cảm giác tắc nghẽn không giảm.
• Mất hoặc giảm khứu giác: Là dấu hiệu đặc trưng nhất của polyp.
• Đau hoặc nặng vùng trán, má: Do tắc nghẽn lưu thông khí trong xoang.
• Ngủ ngáy to, thở bằng miệng: Thường gặp ở người lớn tuổi hoặc trẻ nhỏ.
• Chảy dịch mũi kéo dài: Có thể là dịch trong, hoặc mủ nếu bội nhiễm vi khuẩn.

Nếu nội soi mũi thấy khối u nhỏ màu xám, mềm, không đau. Khả năng cao bạn đang gặp tình trạng polyp mũi xoang.

Polyp mũi xoang có nguy hiểm không?

Về mặt bản chất, polyp là tổn thương lành tính, không phải ung thư. Tuy nhiên, chúng gây ra nhiều bất tiện:

• Ảnh hưởng hô hấp: Cản trở đường thở, gây khó chịu khi ngủ hoặc khi vận động.
• Giảm khứu giác lâu dài: Một số trường hợp mất vĩnh viễn nếu polyp lan rộng.
• Dễ tái phát: Dù đã phẫu thuật, polyp vẫn có thể mọc lại nếu không kiểm soát tốt viêm mũi xoang nền.
• Nguy hiểm cho trẻ nhỏ: Tắc nghẽn mũi kéo dài gây chậm phát triển ngôn ngữ, giảm oxy não.

Tuy không nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng, polyp mũi xoang cần được điều trị sớm để ngăn chặn biến chứng và cải thiện chất lượng sống.

Các phương pháp điều trị polyp mũi xoang hiện nay

Tùy vào kích thước và mức độ ảnh hưởng của polyp, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp sau:

Điều trị nội khoa

Với những trường hợp polyp mũi xoang còn nhỏ, chưa gây tắc nghẽn nghiêm trọng hoặc mới xuất hiện, bác sĩ thường ưu tiên điều trị bằng thuốc nhằm giảm viêm và làm teo nhỏ khối polyp.

• Thuốc xịt corticoid tại chỗ: Làm teo nhỏ polyp, giảm viêm.
• Thuốc kháng histamin: Hữu ích với người có cơ địa dị ứng.
• Kháng sinh: Nếu có bội nhiễm vi khuẩn kèm theo viêm xoang.
• Thuốc ức chế miễn dịch (theo chỉ định): Với polyp do bệnh nền miễn dịch.

Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần tuân thủ đúng chỉ định và thời gian điều trị để đảm bảo hiệu quả và tránh tác dụng phụ không mong muốn.

Phẫu thuật nội soi cắt polyp

Khi điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả, hoặc polyp phát triển lớn gây tắc nghẽn nghiêm trọng đường thở, phẫu thuật nội soi là phương pháp được chỉ định để loại bỏ triệt để tổn thương.

• Áp dụng cho trường hợp polyp lớn, gây tắc nghẽn hoặc không đáp ứng thuốc.
• Thời gian thực hiện nhanh, ít xâm lấn, phục hồi sau vài ngày.
• Cần theo dõi tái phát định kỳ sau phẫu thuật.

Phẫu thuật nội soi mang lại hiệu quả cao, nhưng để duy trì kết quả lâu dài, cần phối hợp chăm sóc hậu phẫu và điều trị nguyên nhân nền tảng đi kèm.

Chế độ ăn uống và chăm sóc tại nhà cho người bị polyp mũi

Dinh dưỡng và vệ sinh mũi đúng cách giúp hỗ trợ điều trị và ngăn ngừa tái phát:

• Ăn thực phẩm giàu vitamin C, omega-3: Tăng cường sức đề kháng, giảm viêm.
• Tránh thực phẩm gây dị ứng: Hải sản, sữa, thức ăn chế biến sẵn.
• Rửa mũi bằng nước muối sinh lý hàng ngày.
• Giữ không gian sống sạch, thoáng, tránh tiếp xúc hóa chất.

Thói quen sống lành mạnh là chìa khóa để kiểm soát polyp mũi xoang hiệu quả lâu dài.

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Bạn nên đến gặp chuyên gia Tai Mũi Họng nếu có:

• Nghẹt mũi, mất ngửi kéo dài hơn 2 tuần.
• Tiền sử viêm xoang tái đi tái lại.
• Đã dùng thuốc nhưng không cải thiện.
• Có dấu hiệu ngủ ngáy, thở kém hoặc đau xoang thường xuyên.

Nội soi mũi là phương pháp đơn giản, nhanh chóng giúp phát hiện sớm polyp mũi và có hướng điều trị phù hợp.

Polyp mũi xoang tuy là tổn thương lành tính nhưng có thể ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt hằng ngày nếu không kiểm soát tốt. Nhận biết sớm triệu chứng, điều trị đúng cách và duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp bạn tránh được nhiều biến chứng không mong muốn.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp đa dạng các loại vắc xin cho cả gia đình giúp bạn an tâm bảo vệ sức khỏe trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.