Nội soi ruột non: Khái niệm, phương pháp, ưu điểm và quy trình thực hiện

Sự ra đời của kỹ thuật nội soi ruột non đã mở ra bước tiến vượt bậc. Nhờ camera thu nhỏ hoặc ống nội soi chuyên biệt, bác sĩ có thể quan sát trực tiếp toàn bộ niêm mạc, phát hiện các tổn thương nhỏ nhất, đồng thời tiến hành sinh thiết hoặc xử lý khi cần. Đây được xem là công cụ vàng trong chẩn đoán các bệnh lý khó phát hiện, đặc biệt là chảy máu tiêu hóa ẩn, bệnh Crohn, polyp, khối u và nhiều tình trạng khác.

Nội soi ruột non là gì?

Nội soi ruột non là thủ thuật sử dụng thiết bị chuyên dụng để quan sát toàn bộ lòng ruột non. Tùy vào mục đích, kỹ thuật có thể được thực hiện bằng viên nang nội soi hoặc các loại ống nội soi gắn bóng giúp di chuyển linh hoạt trong ruột.

Không giống nội soi dạ dày và đại tràng vốn tiếp cận vùng tiêu hóa trên và dưới, nội soi ruột non cho phép kiểm tra khu vực ở giữa, vốn rất khó tiếp cận. Điều này giúp mở rộng phạm vi chẩn đoán, tăng độ chính xác và mang lại cơ hội phát hiện sớm các bệnh lý nguy hiểm.

Các phương pháp nội soi ruột non phổ biến hiện nay

Nội soi ruột non bằng viên nang

Đây là phương pháp ít xâm lấn, bệnh nhân chỉ cần nuốt một viên nang nhỏ có kích thước tương đương viên thuốc kháng sinh lớn. Bên trong viên nang tích hợp camera siêu nhỏ, đèn chiếu sáng và bộ phát tín hiệu. Khi đi qua hệ tiêu hóa, viên nang sẽ ghi lại hàng chục nghìn hình ảnh và truyền dữ liệu đến thiết bị ghi đặt bên ngoài cơ thể.

Ưu điểm của nội soi viên nang là an toàn, không đau, không cần gây mê và người bệnh có thể sinh hoạt bình thường trong suốt quá trình ghi hình. Nhờ vậy, đây là lựa chọn lý tưởng trong các trường hợp cần khảo sát xuất huyết tiêu hóa không rõ nguyên nhân hoặc nghi ngờ tổn thương niêm mạc ruột non.

Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là chỉ có khả năng chẩn đoán, không thể sinh thiết hoặc can thiệp điều trị. Ngoài ra, viên nang có thể bị kẹt lại ở ruột nếu bệnh nhân có hẹp ruột.

Nội soi ruột non bóng đơn

Kỹ thuật này sử dụng một ống nội soi dài kèm theo ống bọc có gắn một quả bóng. Quả bóng có thể được bơm căng để cố định vị trí, giúp kéo dãn ruột và đưa ống nội soi đi sâu hơn. Với phương pháp này, bác sĩ không chỉ quan sát được niêm mạc mà còn có thể tiến hành sinh thiết, cắt polyp hoặc cầm máu khi cần.

Nội soi ruột non bóng đơn có ưu điểm là khả năng can thiệp trực tiếp, phù hợp cho những trường hợp cần vừa chẩn đoán vừa điều trị. Tuy nhiên, quá trình thực hiện phức tạp, thời gian kéo dài và bệnh nhân cần được gây mê.

Nội soi ruột non bóng kép

Được xem là phương pháp tiên tiến nhất hiện nay, nội soi bóng kép sử dụng hai quả bóng đặt ở đầu ống nội soi và ống bọc. Hai bóng này hoạt động nhịp nhàng, giúp luồn ống nội soi đi sâu và ổn định hơn. Nhờ đó, bác sĩ có thể quan sát toàn diện toàn bộ ruột non và xử lý các tổn thương như hẹp, u, polyp hoặc ổ xuất huyết.

Kỹ thuật bóng kép có độ chính xác cao và khả năng can thiệp toàn diện. Tuy nhiên, đây là thủ thuật đòi hỏi trang thiết bị hiện đại và bác sĩ có tay nghề cao.

Ưu điểm và hạn chế của nội soi ruột non

Ưu điểm:

• Quan sát trực tiếp niêm mạc ruột non, phát hiện được cả những tổn thương nhỏ.
• Giúp chẩn đoán sớm các bệnh lý nguy hiểm như u, polyp, bệnh Crohn, loét ruột non.
• Một số phương pháp cho phép sinh thiết, cắt polyp hoặc cầm máu ngay trong quá trình nội soi.
• Hạn chế sự phụ thuộc vào các phương pháp chẩn đoán hình ảnh gián tiếp.

Hạn chế:

• Nội soi viên nang không thể can thiệp điều trị.
• Một số kỹ thuật đòi hỏi gây mê, có nguy cơ biến chứng như thủng ruột hoặc xuất huyết.
• Thời gian thực hiện lâu, cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng và đội ngũ chuyên môn cao.
• Chi phí cao hơn so với nội soi dạ dày và đại tràng thông thường.

Các bệnh lý có thể phát hiện nhờ nội soi ruột non

Một số bệnh lý sau có thể được phát hiện thông qua phương pháp nội soi ruột non:

• Chảy máu tiêu hóa không rõ nguyên nhân: Đây là chỉ định hàng đầu. Nội soi giúp tìm vị trí chảy máu mà các phương pháp khác không xác định được.
• Bệnh Crohn: Nhờ hình ảnh chi tiết, bác sĩ có thể phát hiện các tổn thương đặc trưng của bệnh.
• Khối u và polyp ruột non: Dù hiếm gặp nhưng các bệnh này có thể gây tắc ruột hoặc xuất huyết, cần phát hiện sớm để can thiệp.
• Loét ruột non: Thường liên quan đến thuốc hoặc bệnh lý mạn tính.
• Hẹp ruột non: Nội soi bóng kép không chỉ phát hiện mà còn có thể nong hẹp ngay trong quá trình soi.

Quy trình nội soi ruột non và một số lưu ý

Quy trình nội soi ruột non

Chuẩn bị trước thủ thuật:

• Bệnh nhân cần nhịn ăn từ 6 - 8 giờ trước khi soi.
• Với viên nang, cần tránh các thiết bị điện tử ảnh hưởng đến tín hiệu.
• Với bóng đơn hoặc bóng kép, có thể cần làm sạch ruột tương tự như nội soi đại tràng.

Trong quá trình thực hiện:

• Với viên nang, bệnh nhân chỉ cần nuốt và đeo thiết bị ghi hình.
• Với ống nội soi, bệnh nhân được gây mê và bác sĩ đưa ống qua đường miệng hoặc hậu môn để tiếp cận ruột non.

Sau khi nội soi:

• Người bệnh cần nghỉ ngơi, theo dõi dấu hiệu bất thường như đau bụng dữ dội, chảy máu.
• Có thể ăn uống trở lại khi bác sĩ cho phép.
• Kết quả sẽ được phân tích dựa trên hình ảnh thu được.

Lưu ý khi thực hiện nội soi ruột non

Người bệnh cần lưu ý những vấn đề sau khi được chỉ định nội soi ruột non:

• Thông báo với bác sĩ về tiền sử dị ứng thuốc, bệnh tim mạch, hô hấp hay rối loạn đông máu.
• Không tự ý dùng thuốc chống đông, aspirin hoặc thuốc có ảnh hưởng đến tiêu hóa trước khi soi.
• Chọn cơ sở y tế uy tín, có đầy đủ thiết bị hiện đại và đội ngũ bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa.
• Sau thủ thuật, cần tuân thủ hướng dẫn chăm sóc, tái khám định kỳ nếu có bất thường.

Vai trò của nội soi ruột non trong y học hiện đại

Sự phát triển của kỹ thuật nội soi ruột non không chỉ hỗ trợ chẩn đoán mà còn mở ra nhiều cơ hội điều trị mới. Nhờ khả năng tiếp cận toàn bộ ruột non, bác sĩ có thể:

• Xác định chính xác nguyên nhân chảy máu tiêu hóa.
• Theo dõi tiến triển của bệnh Crohn và điều chỉnh phác đồ điều trị.
• Loại bỏ polyp hoặc nong hẹp mà không cần phẫu thuật mở.
• Đánh giá hiệu quả của các can thiệp đã thực hiện trước đó.

Nội soi ruột non vì vậy đang ngày càng được ứng dụng rộng rãi, trở thành công cụ không thể thiếu trong ngành tiêu hóa.

Nội soi ruột non là bước tiến quan trọng giúp ngành y vượt qua thách thức trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý vùng ruột khó tiếp cận. Với nhiều phương pháp khác nhau như viên nang, bóng đơn, bóng kép, kỹ thuật này không chỉ mang lại hình ảnh chính xác mà còn cho phép can thiệp hiệu quả. Để đảm bảo an toàn và đạt kết quả tối ưu, người bệnh nên lựa chọn cơ sở y tế uy tín và tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ. Nhờ sự phát triển vượt bậc này, nhiều bệnh lý nguy hiểm có thể được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.