Nội soi dạ dày không gây mê: Ưu, nhược điểm, chỉ định, chống chỉ định và quy trình thực hiện

Trong bối cảnh bệnh lý dạ dày ngày càng phổ biến, nội soi có vai trò quan trọng để phát hiện viêm loét, trào ngược dạ dày hay ung thư. Tuy nhiên còn nhiều lo ngại về cảm giác khó chịu, đau đớn trong quá trình soi, nhất là với hình thức nội soi dạ dày không gây mê. Hiểu rõ quy trình, ưu nhược điểm và đối tượng phù hợp sẽ giúp bạn đưa ra quyết định đúng đắn, tránh tâm lý lo lắng không cần thiết.

Nội soi dạ dày không gây mê là gì?

Nội soi dạ dày là thủ thuật sử dụng một ống soi mềm, đường kính nhỏ, được đưa từ miệng xuống dạ dày và tá tràng để quan sát niêm mạc và phát hiện các tổn thương bất thường. Trong phương pháp không gây mê, người bệnh hoàn toàn tỉnh táo, không sử dụng thuốc an thần hay thuốc mê trong suốt quá trình nội soi. Trước khi tiến hành, bác sĩ sẽ xịt thuốc tê tại chỗ vùng họng để làm giảm cảm giác khó chịu.

Nội soi dạ dày không gây mê có thể khiến người bệnh cảm thấy buồn nôn nhẹ, vướng họng hoặc hơi đau rát khi ống soi đi qua. Tuy nhiên, cảm giác này thường chỉ thoáng qua, không gây đau dữ dội và sẽ giảm rõ rệt nếu người bệnh giữ bình tĩnh và phối hợp theo hướng dẫn của bác sĩ. Thủ thuật thường kéo dài 5 - 10 phút và người bệnh có thể ra về ngay sau đó mà không cần theo dõi hậu mê.

Ưu điểm và nhược điểm của nội soi dạ dày không gây mê

Bên cạnh những thắc mắc về cảm giác trong quá trình nội soi, nhiều người cũng phân vân không biết hình thức không gây mê có thực sự phù hợp với mình hay không. Để giúp bạn có cái nhìn khách quan, dưới đây là những điểm mạnh và hạn chế thường gặp khi lựa chọn nội soi dạ dày không gây mê.

Ưu điểm

Phương pháp nội soi không gây mê được đánh giá cao nhờ sự tiện lợi và tiết kiệm chi phí. Các ưu điểm nổi bật bao gồm:

• Không sử dụng thuốc mê: Loại bỏ nguy cơ dị ứng, phản ứng phụ hoặc biến chứng liên quan đến thuốc mê là điều thường gặp ở người có bệnh lý nền.
• Chi phí thấp hơn: So với nội soi có gây mê, hình thức này giúp tiết kiệm đáng kể, phù hợp với nhiều đối tượng.
• Không cần theo dõi hậu mê: Sau thủ thuật, người bệnh có thể đứng dậy, sinh hoạt bình thường và ra về ngay mà không phải nằm nghỉ.
• Phù hợp với người có bệnh nền: Những người không thể dùng thuốc mê do mắc bệnh tim mạch, hô hấp, gan thận… có thể thực hiện phương pháp này an toàn hơn.

Nhược điểm

Tuy vậy, nội soi không gây mê cũng có những hạn chế, đặc biệt liên quan đến yếu tố tâm lý và khả năng chịu đựng:

• Gây cảm giác khó chịu rõ rệt hơn: Vì không có thuốc mê hỗ trợ, người bệnh có thể cảm thấy buồn nôn, sợ hãi, khó chịu khi ống nội soi chạm vào thành họng.
• Không phù hợp với người có phản xạ mạnh: Những người có phản xạ gag nhạy sẽ gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm giác nôn ọe.
• Ảnh hưởng đến kết quả nội soi nếu hợp tác kém: Trường hợp bệnh nhân lo lắng quá mức hoặc cử động không đúng lúc có thể khiến quá trình nội soi bị gián đoạn, thậm chí phải dừng lại giữa chừng.

Việc cân nhắc giữa ưu điểm và nhược điểm sẽ giúp bạn lựa chọn phương pháp phù hợp nhất, vừa đảm bảo hiệu quả chẩn đoán, vừa mang lại trải nghiệm thoải mái trong khả năng chịu đựng của bản thân.

Ai nên và không nên nội soi dạ dày không gây mê?

Không phải ai cũng phù hợp với phương pháp nội soi dạ dày không gây mê. Việc lựa chọn hình thức này cần dựa trên nhiều yếu tố như sức khỏe tổng thể, phản xạ cơ thể và khả năng phối hợp trong quá trình thực hiện. Dưới đây là những nhóm đối tượng được khuyến khích thực hiện và những trường hợp nên cân nhắc kỹ hoặc chọn phương pháp khác.

Đối tượng nên nội soi dạ dày không gây mê

Những người sau đây thường có thể thực hiện nội soi không gây mê một cách an toàn, hiệu quả:

• Người có sức khỏe ổn định: Không mắc các bệnh lý tim mạch nặng, huyết áp cao không kiểm soát hoặc hô hấp kém.
• Có khả năng kiểm soát phản xạ họng: Những người không quá nhạy cảm, không dễ bị buồn nôn khi có vật lạ chạm vào vùng họng sẽ thực hiện thủ thuật thuận lợi hơn.
• Có nhu cầu tiết kiệm chi phí: So với nội soi dạ dày gây mê, phương pháp này ít tốn kém và không phát sinh thêm chi phí theo dõi hậu mê.
• Lo ngại về tác dụng phụ của thuốc mê: Phù hợp với người có tiền sử dị ứng thuốc, hoặc từng gặp biến chứng khi dùng thuốc an thần, gây mê trước đó.

Đối tượng không nên nội soi dạ dày không gây mê

Một số trường hợp không được khuyến khích áp dụng phương pháp này vì nguy cơ ảnh hưởng đến an toàn hoặc kết quả nội soi:

• Trẻ em, người cao tuổi yếu hoặc có bệnh mạn tính khó kiểm soát: Những đối tượng này thường khó phối hợp và dễ gặp rủi ro nếu phản xạ ho hoặc nôn quá mạnh.
• Người từng gặp vấn đề với nội soi không gây mê: Nếu đã có trải nghiệm tiêu cực như ngất, nôn quá mức hoặc không hoàn thành thủ thuật, nên chọn gây mê để đảm bảo an toàn.
• Người có bệnh lý tâm thần hoặc rối loạn lo âu nặng: Những trường hợp này khó kiểm soát hành vi trong quá trình nội soi, dễ làm thủ thuật thất bại hoặc gây tai biến.

Việc đánh giá khả năng thực hiện nội soi dạ dày không gây mê cần có sự tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa. Đừng lựa chọn theo cảm tính mà hãy dựa vào tình trạng sức khỏe thực tế để đưa ra quyết định an toàn nhất.

Quy trình thực hiện nội soi dạ dày không gây mê như thế nào?

Việc hiểu rõ các bước trong quy trình nội soi không gây mê giúp người bệnh chuẩn bị tốt hơn về mặt tâm lý và thể chất, từ đó giảm bớt lo lắng và tăng khả năng phối hợp trong suốt quá trình. Dưới đây là trình tự thực hiện nội soi dạ dày không gây mê theo đúng chuẩn y khoa:

• Tư vấn và thăm khám trước nội soi: Trước khi thực hiện, bác sĩ sẽ khám tổng quát để đánh giá khả năng thực hiện phương pháp không gây mê. Người bệnh cần cung cấp thông tin về tiền sử bệnh, dị ứng thuốc và các triệu chứng tiêu hóa đang gặp phải.
• Nhịn ăn từ 6 - 8 tiếng trước thủ thuật: Dạ dày cần hoàn toàn trống để quá trình nội soi diễn ra thuận lợi. Người bệnh được khuyến cáo không ăn uống gì trong khoảng 6 - 8 giờ trước nội soi, kể cả uống nước có màu hay sữa.
• Gây tê tại chỗ vùng họng: Trước khi đưa ống nội soi, bác sĩ sẽ xịt thuốc tê vào họng để làm giảm cảm giác khó chịu, giúp người bệnh dễ chịu hơn khi ống soi đi qua.
• Tiến hành nội soi: Người bệnh nằm nghiêng trái, giữ yên và hít thở chậm theo hướng dẫn. Ống nội soi được đưa nhẹ nhàng qua miệng xuống thực quản - dạ dày - tá tràng. Quá trình này thường chỉ kéo dài 5 - 10 phút nếu không có biến chứng.
• Theo dõi nhanh sau thủ thuật: Sau khi rút ống soi, người bệnh sẽ được nghỉ ngơi vài phút và theo dõi nhanh phản ứng. Nếu không có biểu hiện bất thường, có thể ra về ngay và sinh hoạt bình thường. Cảm giác đau họng nhẹ có thể xuất hiện nhưng sẽ tự hết trong vài giờ.

Việc phối hợp tốt với bác sĩ, giữ tâm lý bình tĩnh và thực hiện đúng hướng dẫn trước nội soi sẽ giúp quá trình diễn ra thuận lợi và ít khó chịu hơn nhiều so với suy nghĩ ban đầu.

Nên chọn nội soi không gây mê hay nội soi có gây mê?

Lựa chọn giữa nội soi không gây mê và có gây mê phụ thuộc vào:

• Ngưỡng chịu đau của bạn: cảm nhận các cơn kích thích vùng họng có thể gây buồn nôn hoặc lo lắng.
• Điều kiện tài chính: Nội soi có gây mê có chi phí cao hơn và mất thời gian theo dõi sau.
• Tình trạng sức khỏe tổng quát: Nếu có bệnh tim mạch, hô hấp, phản xạ họng nhạy thì nên cân nhắc gây mê.
• Theo ý kiến chuyên môn: Bác sĩ khuyên nên gây mê nếu bạn sợ cảm giác khó chịu hoặc có nguy cơ phản ứng khi nội soi thường.

Vì vậy, nếu bạn không quá nhạy cảm hoặc lo sợ, và muốn tiết kiệm chi phí, hình thức nội soi dạ dày không gây mê là lựa chọn hợp lý. Còn nếu ưu tiên sự thoải mái và sẵn sàng chi trả thêm, nội soi gây mê có thể phù hợp hơn.

Nội soi dạ dày không gây mê là lựa chọn an toàn, ít chi phí và phù hợp với nhiều đối tượng. Mặc dù có thể gây cảm giác khó chịu tạm thời, nếu được chuẩn bị đúng và phối hợp tốt theo hướng dẫn bác sĩ, người bệnh hoàn toàn có thể vượt qua dễ dàng. Quyết định nên thực hiện hình thức nào nên dựa vào ngưỡng chịu đựng, sức khỏe tổng thể và lời khuyên từ bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn và hiệu quả cao nhất.