Nhiễm virus RSV ở trẻ sơ sinh: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa

Virus RSV ở trẻ sơ sinh thường khiến trẻ gặp phải các triệu chứng như ho, thở khò khè, sốt và bú kém, đôi khi phải nhập viện nếu diễn biến nặng. Do đó, việc nhận biết sớm dấu hiệu nhiễm virus RSV ở trẻ sơ sinh đóng vai trò rất quan trọng để có hướng xử trí kịp thời. Với đặc điểm dễ lây và nguy cơ biến chứng cao, các bậc phụ huynh cần đặc biệt cảnh giác trong mùa cao điểm của virus này.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng virus RSV ở trẻ sơ sinh là gì?

Trẻ sơ sinh nhiễm virus RSV là tình trạng viêm nhiễm đường hô hấp do virus hợp bào hô hấp (RSV) tấn công, thường gặp ở trẻ nhỏ trong những tháng đầu đời.

Trẻ sơ sinh dễ bị lây nhiễm RSV từ người mắc bệnh hoặc người mang virus không biểu hiện triệu chứng trong môi trường xung quanh. Virus hợp bào hô hấp này có tốc độ lây lan nhanh và có thể xâm nhập vào cơ thể trẻ thông qua dịch tiết đường hô hấp như nước mũi, nước bọt hoặc bàn tay nhiễm virus tiếp xúc với mắt, mũi. RSV còn có khả năng tồn tại hàng giờ bên ngoài cơ thể, làm tăng nguy cơ lây nhiễm.

Người mắc RSV thường lây mạnh nhất trong khoảng 7 ngày đầu kể từ khi phát bệnh, nhưng ở trẻ sơ sinh hoặc người có miễn dịch yếu, virus có thể tiếp tục phát tán trong vài tuần, dù các triệu chứng đã thuyên giảm.

Dấu hiệu nhận biết nhiễm virus RSV ở trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh dưới 1 tháng tuổi khi nhiễm RSV thường bắt đầu với các biểu hiện giống như cảm lạnh thông thường (nhiễm trùng đường hô hấp trên), bao gồm các triệu chứng như:

• Sốt từ 100,4 độ F trở lên;
• Ho (có thể ho khan hoặc ho có đờm);
• Chảy mũi, nghẹt mũi;
• Hắt hơi liên tục;
• Quấy khóc, dễ cáu gắt;
• Bú kém hoặc bỏ bú.

Khi virus RSV ảnh hưởng đến đường hô hấp dưới, trẻ có thể bị viêm tiểu phế quản - tình trạng sưng viêm các đường dẫn khí trong phổi. Khi đó, ngoài các triệu chứng ban đầu, trẻ còn có thể xuất hiện:

• Thở nhanh bất thường;
• Cánh mũi phập phồng, đầu gật gù theo nhịp thở;
• Phát ra tiếng rên nhẹ khi hít thở;
• Lồng ngực bị lõm vào khi hít vào;
• Xuất hiện tiếng thở khò khè.

Cha mẹ có thể nhận biết dấu hiệu trẻ khó thở qua việc quan sát vùng lồng ngực, nếu thấy ngực bị rút mạnh vào giữa xương sườn hoặc vùng cổ, tạo hình dạng giống chữ V ngược, điều đó cho thấy trẻ đang gặp khó khăn khi hít thở và cần được đưa đi khám ngay. Ngoài ra, nhịp thở cũng là dấu hiệu cảnh báo: 

• Trên 60 lần/phút với trẻ dưới 2 tháng tuổi;
• Hơn 50 lần/phút với trẻ từ 2 đến 12 tháng;
• Trên 40 lần/phút đối với trẻ từ 1 tuổi trở lên.

Lưu ý rằng các triệu chứng do RSV thường nghiêm trọng nhất trong khoảng ngày thứ 3 đến thứ 5 kể từ khi khởi phát và có thể kéo dài từ 7 đến 14 ngày tùy mức độ.

Cách chăm sóc trẻ sơ sinh bị nhiễm virus RSV

Khi trẻ sơ sinh bị nhiễm virus RSV, việc chăm sóc chủ yếu nhằm mục tiêu làm giảm các triệu chứng và giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn. Trong đó, việc giữ cho cơ thể trẻ không bị mất nước là yếu tố then chốt. Mẹ nên cho bé bú mẹ thường xuyên để bổ sung lượng nước đã mất do sốt, nôn trớ hoặc khó ăn. Ngoài ra, tình trạng nghẹt mũi và chảy nước mũi thường gặp ở trẻ mắc RSV có thể được cải thiện bằng cách nhỏ nước muối sinh lý, kết hợp dùng máy tạo độ ẩm dạng phun sương mát và hút mũi nhẹ nhàng để giúp bé thở thông thoáng hơn.

Bên cạnh việc chăm sóc tại nhà, phụ huynh cần chú ý theo dõi sát sao các biểu hiện bất thường ở trẻ. Nếu trẻ có dấu hiệu thở nhanh, thở khó, sốt cao kéo dài, bỏ bú, ngủ li bì hoặc lừ đừ, cần nhanh chóng đưa bé đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời, hạn chế nguy cơ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng.

Các biện pháp phòng ngừa nhiễm virus RSV cho bé tại nhà

Để bảo vệ con yêu khỏi virus RSV, cha mẹ cần:

Hạn chế chạm tay vào miệng và mũi

Việc hạn chế chạm tay vào mặt, đặc biệt là vùng miệng và mũi, giúp giảm nguy cơ nhiễm bệnh cho cả bạn và em bé. Đối với trẻ sơ sinh, điều này càng quan trọng hơn do hệ miễn dịch của bé còn yếu. Hãy nhắc nhở người thân và khách đến thăm không nên hôn hay chạm vào mặt bé, dù điều đó có vẻ đáng yêu. Đồng thời, cần tránh để bất kỳ ai đưa tay của bé gần miệng họ, vì điều này có thể làm lây lan virus, bao gồm cả RSV. Khi có dịch bệnh lây qua đường hô hấp, tốt nhất nên giữ khoảng cách an toàn và hạn chế tiếp xúc gần với trẻ nhỏ.

Giữ vệ sinh sạch sẽ

Trẻ sơ sinh thường có thói quen chạm và cho vào miệng đồ chơi hoặc các vật dụng xung quanh. Đồng thời, bé cũng sẽ tiếp xúc với nhiều bề mặt trong nhà, nơi virus RSV có thể tồn tại đến 6 giờ. Để hạn chế nguy cơ lây nhiễm, cha mẹ nên thường xuyên vệ sinh các vật dụng và bề mặt mà bé có thể tiếp xúc, đặc biệt là những đồ dùng hay chạm đến như điện thoại, chìa khóa, điều khiển TV hay đồ chơi. Giữ môi trường sống sạch sẽ là cách hiệu quả giúp bảo vệ bé khỏi các tác nhân gây bệnh.

Đeo khẩu trang

Virus RSV thường bùng phát vào cùng thời điểm với nhiều bệnh đường hô hấp khác như cảm lạnh, cúm và COVID-19. Để giảm nguy cơ lây nhiễm cho trẻ sơ sinh, đặc biệt là từ người thân hoặc khách đến thăm có dấu hiệu bệnh, cha mẹ nên khuyến khích họ đeo khẩu trang. Việc sử dụng khẩu trang y tế dùng một lần giúp tạo thêm một lớp bảo vệ, góp phần giữ an toàn cho bé - đối tượng dễ bị tổn thương nhất trong gia đình.

Không hút thuốc

Việc hút thuốc quanh trẻ nhỏ, đặc biệt là trong nhà, có thể gây hại nghiêm trọng đến sức khỏe của bé. Một trong những lý do quan trọng là khói thuốc lá có thể làm cho tình trạng nhiễm RSV trở nên nặng hơn nếu bé mắc phải. Vì vậy, khi bạn đang cố gắng bảo vệ con khỏi virus RSV, hãy đảm bảo rằng môi trường sống của trẻ hoàn toàn không có khói thuốc để giảm nguy cơ nhiễm trùng nghiêm trọng và hỗ trợ hệ hô hấp của bé phát triển khỏe mạnh.

Cho con bú bằng sữa mẹ 

Việc nuôi con bằng sữa mẹ là một biện pháp hiệu quả khác giúp giảm nguy cơ nhiễm RSV ở trẻ nhỏ. Nhiều nghiên cứu tổng hợp cho thấy, trẻ sơ sinh được bú sữa mẹ có tỷ lệ nhập viện do các bệnh về đường hô hấp và phổi liên quan đến RSV thấp hơn so với những trẻ không được bú mẹ. Ngoài ra, cho trẻ bú sữa mẹ trong khoảng 4 đến 6 tháng đầu đời còn giúp hạn chế số lần trẻ phải đến bác sĩ hoặc đi cấp cứu đột xuất.

Rửa tay sạch sẽ

Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước là biện pháp hiệu quả để bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé, đặc biệt trong việc phòng ngừa virus RSV. Loại virus này có thể tồn tại trên da tay đến 30 phút nếu không được làm sạch đúng cách. Hãy đảm bảo tạo bọt kỹ và rửa tay trong ít nhất 20 giây trước khi xả nước. Ngoài ra, đừng quên yêu cầu những người đến thăm bé cũng rửa tay sạch sẽ. Trong trường hợp không có sẵn nước và xà phòng, bạn có thể sử dụng dung dịch rửa tay chứa cồn để thay thế.

Việc phát hiện sớm các biểu hiện nhiễm virus RSV ở trẻ sơ sinh đóng vai trò then chốt trong quá trình điều trị kịp thời và hiệu quả, từ đó giúp hạn chế nguy cơ bệnh trở nặng và bảo vệ sức khỏe toàn diện cho trẻ. Do hệ hô hấp của trẻ nhỏ còn non yếu và rất dễ bị tổn thương khi virus RSV tấn công, cha mẹ nên thường xuyên theo dõi tình trạng sức khỏe của con để phòng ngừa những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Việc tiêm vắc xin đầy đủ giúp trẻ tăng cường hệ miễn dịch và phòng tránh hiệu quả nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là địa chỉ uy tín được nhiều phụ huynh tin tưởng lựa chọn cho con em mình. Tại đây, trẻ được tiêm chủng với vắc xin chất lượng, đảm bảo bảo quản đúng quy trình, đội ngũ nhân viên y tế thân thiện, giàu kinh nghiệm và không gian chờ thoải mái. Quý phụ huynh vui lòng liên hệ hotline miễn phí 18006928 để được tư vấn và đặt lịch tiêm chủng cho bé.