Nguyên nhân bé bị hăm tã và cách xử lý, phòng ngừa hiệu quả

Làn da của trẻ sơ sinh rất mỏng, dễ tổn thương và nhạy cảm với các yếu tố bên ngoài. Chỉ cần thay tã không đúng cách, sử dụng sản phẩm có hương liệu hoặc để da ẩm ướt quá lâu, bé có thể bị kích ứng và xuất hiện tình trạng hăm tã. Dù không phải bệnh lý nguy hiểm nhưng nếu hăm tã không được xử lý kịp thời có thể gây đau rát, nhiễm trùng, ảnh hưởng đến giấc ngủ và sự phát triển của trẻ.

Nguyên nhân bé bị hăm tã

Hăm tã là tình trạng da vùng mông, bẹn hoặc quanh bộ phận sinh dục bị viêm đỏ do tiếp xúc lâu với độ ẩm hoặc kích ứng từ tã. Đây là vấn đề thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, đặc biệt trong giai đoạn bé mặc tã thường xuyên.

Các nguyên nhân chính gây hăm tã bao gồm:

• Dị ứng với chất liệu tã hoặc khăn ướt: Một số trẻ có làn da nhạy cảm dễ bị phản ứng với hương liệu, cồn hoặc hóa chất tạo mùi trong tã giấy, khăn ướt.
• Nhiễm nấm hoặc vi khuẩn: Khi vùng mặc tã luôn ẩm ướt do nước tiểu và phân, vi khuẩn và nấm (thường là Candida) có điều kiện phát triển mạnh, gây viêm đỏ và nổi mụn li ti.
• Da quá nhạy cảm: Trẻ có cơ địa dị ứng hoặc da yếu dễ bị tổn thương và kích ứng ngay cả khi tiếp xúc với tã sạch.
• Tã thô ráp hoặc quá chật: Cọ xát thường xuyên giữa tã và da khiến vùng da nhạy cảm của bé bị trầy xước, tổn thương.
• Chất tẩy rửa và nước xả vải: Hóa chất trong bột giặt hoặc nước xả vải có thể gây kích ứng nếu không được xả sạch.
• Thiếu thông thoáng: Việc sử dụng quần lót hoặc tã có lớp chống thấm kém thông gió khiến da bị bí, ẩm, dễ sinh hăm.

Triệu chứng của hăm tã

Cha mẹ có thể dễ dàng nhận biết hăm tã qua những biểu hiện đặc trưng sau:

• Bé thường quấy khóc, khó chịu, đặc biệt khi thay tã hoặc chạm vào vùng da tổn thương.
• Vùng da tiếp xúc với tã như mông, bẹn hoặc bộ phận sinh dục bị đỏ rát, nổi mụn nhỏ li ti.
• Da có thể khô, bong tróc hoặc ẩm ướt, tùy mức độ và nguyên nhân gây hăm.
• Trường hợp nặng, da có thể xuất hiện mụn nước, sưng, rớm dịch hoặc loét, kèm mùi khó chịu.
• Bé tỏ ra đau rát khi tiểu tiện, thậm chí từ chối mang tã vì khó chịu.
• Một số bé còn có biểu hiện biếng bú, khó ngủ, sốt nhẹ nếu vùng da bị viêm nhiễm nặng.

Việc quan sát kỹ những dấu hiệu này giúp cha mẹ phát hiện sớm tình trạng hăm tã, từ đó có hướng xử lý kịp thời để ngăn bệnh tiến triển nặng hơn.

Các mức độ hăm tã ở trẻ

Mức độ hăm tã được chia thành 5 cấp độ khác nhau, từ nhẹ đến nặng:

Cấp độ 1 (nhẹ)

Chỉ xuất hiện vài đốm đỏ nhỏ quanh hậu môn hoặc vùng kín. Da hơi ửng hồng, bé vẫn sinh hoạt, bú ngủ bình thường và không có dấu hiệu đau rát.

Cấp độ 2

Các vết đỏ bắt đầu lan rộng hơn, gây cảm giác ngứa hoặc rát nhẹ. Khi chạm vào có thể thấy da hơi nóng, bé quấy nhẹ khi thay tã hoặc rửa vùng kín.

Cấp độ 3 (trung bình)

Mẩn đỏ lan ra vùng mông và bẹn, bề mặt da có thể khô, bong tróc nhẹ. Bé thường khó chịu rõ rệt, quấy khóc nhiều, đặc biệt khi tiếp xúc với nước tiểu hoặc phân.

Cấp độ 4

Xuất hiện các mụn nhỏ, sưng đỏ, da tổn thương rõ rệt, thậm chí rớm dịch hoặc chảy máu nhẹ. Bé có thể đau rát khi vệ sinh, ngủ kém, biếng ăn.

Cấp độ 5 (nặng)

Tổn thương lan rộng, xuất hiện vết loét sâu, phỏng nước, da nhiễm trùng kèm mùi hôi khó chịu. Bé mệt mỏi, biếng bú, có thể sốt hoặc nổi hạch.

Khi hăm tã tiến triển đến cấp độ 3 trở lên, cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa da liễu hoặc nhi khoa để được chẩn đoán và điều trị đúng cách, tránh biến chứng nhiễm trùng nặng.

Hướng dẫn xử lý hăm tã ở trẻ em

Để giảm nhanh tình trạng bé bị hăm tã, cha mẹ cần thực hiện đúng các bước chăm sóc da cho bé:

• Rửa sạch vùng da tổn thương bằng nước ấm hoặc dung dịch vệ sinh dịu nhẹ, không chứa cồn hay xà phòng.
• Lau khô nhẹ nhàng bằng khăn vải mềm, tránh chà xát.
• Thoa kem chống hăm hoặc thuốc bôi đặc trị có chứa kẽm oxit, panthenol hoặc chiết xuất tự nhiên giúp làm dịu và phục hồi da.
• Để da bé khô thoáng vài phút trước khi mặc tã mới.
• Thay tã thường xuyên, đặc biệt sau mỗi lần bé đi tiểu hoặc đi ngoài.

Những thao tác nhỏ này giúp da bé nhanh lành và hạn chế tái phát hăm tã. Nếu tình trạng không cải thiện sau vài ngày hoặc lan ra vùng bụng, bé sốt hoặc bỏ bú, cần đưa bé đến cơ sở y tế để được bác sĩ chuyên khoa da liễu hoặc nhi khoa thăm khám và điều trị.

Một số biện pháp ngăn ngừa hăm tã ở trẻ

Phòng ngừa là biện pháp quan trọng nhất giúp bảo vệ làn da nhạy cảm của bé khỏi nguy cơ hăm tã. Cha mẹ nên duy trì các thói quen sau:

• Rửa sạch mông và bẹn bằng nước ấm hoặc dung dịch chuyên dụng sau mỗi lần thay tã.
• Giữ vùng da khô thoáng, thỉnh thoảng cho bé không mang tã để da được thông thoáng tự nhiên.
• Rửa tay sạch trước và sau khi thay tã để ngăn vi khuẩn xâm nhập.
• Sử dụng tã an toàn, ít hóa chất, không chứa hương liệu, phù hợp với làn da nhạy cảm của trẻ.
• Thay tã thường xuyên, đặc biệt sau khi bé đi tiêu, không để tã ẩm ướt quá lâu.
• Giặt sạch và phơi khô quần áo, khăn, mền dưới nắng trước khi dùng.
• Chọn quần áo rộng rãi, chất liệu cotton mềm mại, thấm hút tốt.
• Hạn chế dùng khăn ướt có cồn hoặc hương liệu, nên lau nhẹ bằng khăn mềm thấm nước ấm.
• Có thể bôi kem chống hăm chứa kẽm oxit hoặc chiết xuất thiên nhiên sau khi vệ sinh để tạo lớp bảo vệ da.

Bé bị hăm tã là vấn đề phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu cha mẹ nắm rõ nguyên nhân và cách chăm sóc phù hợp. Việc giữ cho vùng da của bé luôn sạch, khô thoáng, kết hợp với sử dụng tã và sản phẩm an toàn, sẽ giúp bé thoải mái và phát triển khỏe mạnh. Chủ động phòng ngừa hăm tã không chỉ giúp bảo vệ làn da non nớt mà còn góp phần mang lại giấc ngủ ngon và tinh thần vui vẻ cho bé mỗi ngày.