Ngứa hậu môn: Nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo bệnh lý và cách xử lý hiệu quả

Theo các bác sĩ chuyên khoa hậu môn - trực tràng, bị ngứa hậu môn không nên xem nhẹ vì đây có thể là triệu chứng của các bệnh lý nguy hiểm. Việc hiểu đúng ngứa hậu môn là bệnh gì, nguyên nhân gây ra và cách xử lý sẽ giúp người bệnh điều trị hiệu quả, tránh biến chứng nguy hiểm. Hãy cùng Trung tâm Tiêm chủng Long Châu qua bài viết dưới đây!

Tổng quan về tình trạng ngứa hậu môn

Ngứa hậu môn là cảm giác khó chịu, thôi thúc muốn gãi ở vùng da xung quanh lỗ hậu môn. Mức độ ngứa có thể khác nhau ở mỗi người, từ nhẹ, thoáng qua đến dữ dội, kéo dài. Triệu chứng ngứa có thể đi kèm với các biểu hiện khác như:

• Đau rát hậu môn hoặc nóng đỏ vùng da hậu môn.
• Chảy dịch ẩm ướt hoặc có mùi khó chịu.
• Ngứa có thể xảy ra theo từng cơn, tăng lên vào ban đêm, gây khó ngủ.
• Da vùng hậu môn dày lên hoặc sần sùi do gãi nhiều.

Mặc dù ngứa hậu môn thường không nghiêm trọng, nhưng nếu kéo dài hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định nguyên nhân và điều trị phù hợp.

• Ngứa rát hậu môn kéo dài hơn 2 tuần mà không rõ nguyên nhân và không có dấu hiệu thuyên giảm dù đã áp dụng các biện pháp vệ sinh thông thường.
• Bị ngứa hậu môn kèm theo các triệu chứng bất thường khác như chảy máu tươi khi đi tiêu, chảy dịch mủ từ hậu môn hoặc đau rát khi đại tiện.
• Xuất hiện các tổn thương da quanh hậu môn như vết nứt, loét, mụn nhọt hoặc sưng tấy.

Nguyên nhân phổ biến gây ngứa rát hậu môn

Ngứa hậu môn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, được chia thành 2 nhóm nguyên nhân chính bao gồm nguyên nhân sinh lý và nguyên nhân bệnh lý:

Nguyên nhân sinh lý

Một số thói quen sinh hoạt hàng ngày có thể gây kích ứng da vùng hậu môn và dẫn đến ngứa, bao gồm:

• Vệ sinh không sạch sẽ sau khi đi vệ sinh: Phân và các chất thải còn sót lại có thể gây kích ứng da.
• Vệ sinh quá mức hoặc sử dụng xà phòng, dung dịch vệ sinh có chất tẩy rửa mạnh: Làm mất lớp dầu tự nhiên bảo vệ da, gây khô và ngứa.
• Mặc đồ lót quá chật hoặc chất liệu không thấm hút mồ hôi: Tạo môi trường ẩm ướt, bí bách, dễ gây kích ứng.
• Ăn đồ cay nóng, uống rượu bia thường xuyên: Các chất này có thể làm tăng kích ứng niêm mạc đường tiêu hóa và vùng da quanh hậu môn khi bài tiết.

Nguyên nhân bệnh lý

Trong nhiều trường hợp, ngứa hậu môn là dấu hiệu của các bệnh lý tiềm ẩn. Vậy ngứa hậu môn là bệnh gì? Dưới đây là những bệnh lý thường gặp nhất có thể gây ra triệu chứng này, bạn đọc có thể tham khảo:

• Bệnh trĩ: Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ngứa hậu môn. Các búi trĩ nội hoặc trĩ ngoại khi sưng to có thể gây tiết dịch nhầy, làm ẩm ướt vùng da xung quanh hậu môn và gây kích ứng, dẫn đến ngứa. Tình trạng ngứa có thể tăng lên khi búi trĩ sa ra ngoài sau khi đi tiêu.
• Rò hậu môn: Rò hậu môn là một đường hầm bất thường nối giữa ống hậu môn và da xung quanh hậu môn. Các lỗ rò thường xuyên chảy dịch mủ, gây ẩm ướt, viêm nhiễm và ngứa kéo dài ở vùng hậu môn. Người bệnh có thể cảm thấy đau, sưng nóng ở vùng hậu môn và đôi khi có sốt.
• Nhiễm giun kim: Nhiễm giun kim là bệnh ký sinh trùng thường gặp, đặc biệt ở trẻ em. Giun kim cái thường di chuyển ra ngoài hậu môn vào ban đêm để đẻ trứng, gây ra cảm giác ngứa dữ dội, khiến trẻ khó chịu, quấy khóc và mất ngủ. Tuy nhiên, người lớn cũng có thể bị nhiễm giun kim và gặp tình trạng ngứa hậu môn tương tự.
• Bệnh da liễu vùng hậu môn: Các bệnh da liễu như eczema (viêm da cơ địa), nấm candida hoặc herpes sinh dục cũng có thể gây ngứa ở vùng hậu môn. Các triệu chứng kèm theo thường là da khô, bong tróc, nổi mẩn đỏ, mụn nước hoặc vết loét, gây ngứa dai dẳng và khó chịu.

Cách xử lý và điều trị ngứa hậu môn hiệu quả

Để điều trị ngứa hậu môn hiệu quả, việc xác định nguyên nhân gây ra triệu chứng là rất quan trọng. Tùy thuộc vào nguyên nhân, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp:

Dưới đây là các phương pháp điều trị thường được áp dụng tùy thuộc vào từng bệnh lý, bạn đọc có thể tham khảo:

• Trĩ: Sử dụng thuốc bôi chứa hydrocortisone để giảm viêm và ngứa theo chỉ định từ bác sĩ. Trong trường hợp nặng, có thể áp dụng các phương pháp như thắt vòng cao su, chích xơ, phẫu thuật cắt trĩ hoặc các kỹ thuật tiên tiến như điều trị bằng laser hoặc sóng cao tần (Rafaelo).
• Nhiễm giun kim: Dùng thuốc tẩy giun theo chỉ định, lặp lại liều thứ hai sau 2 tuần. Điều trị đồng thời cho tất cả các thành viên trong gia đình để tránh tái nhiễm.
• Viêm da, nấm hậu môn: Sử dụng kem bôi chứa corticosteroid, thuốc kháng nấm hoặc kháng viêm theo chỉ định của bác sĩ. Bạn nên tránh lạm dụng hoặc sử dụng lâu dài để ngăn ngừa tác dụng phụ.
• Rò hậu môn: Thường cần phẫu thuật để loại bỏ đường rò. Một số phương pháp phẫu thuật phổ biến là fistulotomy, trong đó bác sĩ sẽ cắt mở toàn bộ đường rò để nó lành lại từ trong ra ngoài.

Bên cạnh việc tuân thủ điều trị theo chỉ định của bác sĩ, bạn có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ tại nhà để giảm bớt tình trạng ngứa hậu môn:

• Vệ sinh hậu môn sạch sẽ mỗi ngày: Rửa nhẹ nhàng bằng nước ấm sau mỗi lần đi tiêu và dùng khăn mềm thấm khô, tránh chà xát mạnh.
• Chế độ ăn uống: Hạn chế thức ăn cay nóng, dầu mỡ, các chất kích thích (caffeine, rượu bia) bởi những thực phẩm này có thể làm tăng kích ứng.
• Giữ vùng hậu môn khô ráo: Mặc đồ lót rộng rãi, chất liệu cotton thấm hút mồ hôi.
• Tránh gãi mạnh: Cố gắng tránh gãi để không làm trầy xước da, gây nhiễm trùng và làm tình trạng ngứa nặng hơn. Bạn có thể chườm lạnh hoặc dùng khăn mềm vỗ nhẹ để giảm cảm giác ngứa.

Nếu tình trạng ngứa hậu môn kéo dài hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường khác, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Ngứa hậu môn là triệu chứng thường gặp nhưng không nên xem nhẹ, đặc biệt khi đi kèm ngứa rát kéo dài, chảy máu, mủ hoặc đau khi đi tiêu. Đây có thể là biểu hiện của các bệnh lý hậu môn - trực tràng như trĩ, rò hậu môn hoặc nhiễm ký sinh trùng. Người bệnh nên thăm khám bác sĩ chuyên khoa để xác định nguyên nhân chính xác và có phương pháp điều trị phù hợp, tránh để tình trạng trở nặng gây ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài và chất lượng cuộc sống.