Muỗi độc đốt biểu hiện như thế nào? Cách nhận biết vết muỗi độc đốt

Khi bị muỗi độc đốt, cơ thể không chỉ phản ứng tại chỗ mà còn có thể xuất hiện các triệu chứng toàn thân nguy hiểm. Nhận biết đúng vết muỗi độc đốt là bước đầu tiên giúp phát hiện sớm các bệnh truyền nhiễm như sốt xuất huyết, sốt rét hay viêm não Nhật Bản. Vậy đặc điểm của vết muỗi độc đốt là gì và có những dấu hiệu nào cần đặc biệt lưu ý?

Muỗi độc đốt biểu hiện như thế nào?

Không phải tất cả các loại muỗi đều nguy hiểm, nhưng một số loài muỗi có thể truyền virus gây bệnh cho con người, dẫn đến những phản ứng nghiêm trọng hơn một vết sưng thông thường. Khi bị muỗi độc đốt, cơ thể có thể phản ứng theo nhiều mức độ, từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào cơ địa và loại mầm bệnh có trong nước bọt muỗi.

Triệu chứng phổ biến đầu tiên là một vết sưng đỏ, xuất hiện sau vài giờ hoặc thậm chí vài ngày kể từ thời điểm bị đốt. Vết sưng này có thể trở nên cứng và ngứa nhiều hơn sau khoảng một ngày. Ở một số người, vết muỗi đốt có thể chuyển màu sẫm, nổi mụn nước hoặc tạo thành nhiều đốm nhỏ, đặc biệt nếu bị nhiều vết cùng lúc.

Tuy nhiên, nếu muỗi mang mầm bệnh, người bị đốt có thể bắt đầu xuất hiện các triệu chứng giống cúm, bao gồm sốt, đau đầu, phát ban, đau cơ và khớp. Đây là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang phản ứng với tác nhân lạ do muỗi truyền vào máu, chẳng hạn như virus sốt xuất huyết, Zika hoặc sốt vàng. Trong một số trường hợp nặng, người bệnh có thể gặp thêm các biểu hiện nguy hiểm như buồn nôn, chóng mặt, xuất huyết dưới da, rối loạn tri giác.

Muỗi độc thường lây truyền những bệnh nào?

Muỗi không chỉ gây phiền toái với những vết đốt ngứa ngáy mà còn là trung gian truyền nhiễm nguy hiểm của nhiều bệnh nghiêm trọng. Một số loại virus do muỗi truyền có thể dẫn đến tình trạng bệnh kéo dài, thậm chí đe dọa đến tính mạng.

Virus viêm não Nhật Bản

Một dạng nghiêm trọng hơn là virus viêm não Nhật Bản (JEV). Phần lớn người nhiễm JEV (khoảng 99%) không có triệu chứng rõ rệt hoặc chỉ bị nhẹ như sốt, đau đầu hoặc đau bụng. Tuy nhiên, trong các trường hợp nặng, virus này có thể gây viêm não cấp tính, một tình trạng nguy hiểm cần được điều trị khẩn cấp.

Các dấu hiệu cần lưu ý gồm sốt cao đột ngột, đau đầu dữ dội, cổ cứng, mất phương hướng, tê liệt hoặc hôn mê. Khi xuất hiện bất kỳ triệu chứng nghi ngờ nào, cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế ngay để tránh biến chứng nặng nề.

Sốt xuất huyết

Một trong những bệnh do muỗi truyền phổ biến nhất trên toàn cầu là sốt xuất huyết. Căn bệnh này thường gây đau đầu dữ dội (nhất là đau hốc mắt), sốt cao, đau nhức cơ khớp và nổi ban đỏ. Triệu chứng thường khởi phát sau 3 đến 14 ngày kể từ lúc bị muỗi nhiễm bệnh đốt. Dù hầu hết người bệnh sẽ hồi phục sau khoảng một tuần, nhưng một số trường hợp có thể tiến triển thành sốt xuất huyết nặng, gây xuất huyết nội, tụt huyết áp hoặc suy cơ quan nếu không được điều trị kịp thời. 

Sốt rét

Sốt rét là một căn bệnh phổ biến và lan rộng, do muỗi Anopheles cái truyền ký sinh trùng Plasmodium vào máu người qua vết đốt. Sau khoảng 10 đến 15 ngày, người bị nhiễm có thể bắt đầu sốt cao, kèm theo đau đầu, ớn lạnh, mệt mỏi, và nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể diễn tiến nặng, thậm chí gây tử vong.

Hiện nay, mỗi năm có hơn 247 triệu ca sốt rét được chẩn đoán, chủ yếu ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới. Mặc dù đã có thuốc điều trị và một số loại vắc xin nhiều liều, nhưng theo chuyên gia, ký sinh trùng sốt rét có khả năng biến đổi và kháng thuốc rất nhanh, khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn qua thời gian.

Bệnh Zika

Virus Zika là một loại virus khác do muỗi Aedes truyền, đặc biệt nguy hiểm với phụ nữ mang thai. Dù đa số người nhiễm không có triệu chứng rõ rệt, một số trường hợp có thể gặp đau cơ và khớp, nhức đầu, phát ban, sốt và viêm kết mạc (đau mắt đỏ). Điều đáng lo ngại là phụ nữ mang thai bị nhiễm Zika có thể đối mặt với nguy cơ sảy thai, sinh non hoặc con sinh ra mắc dị tật bẩm sinh, trong đó phổ biến nhất là tật đầu nhỏ. Virus Zika cũng có thể lây qua đường tình dục, và vì hầu hết người mang virus không có triệu chứng nên rất dễ lây nhiễm cho bạn tình một cách vô tình.

Dù số ca mắc Zika đang có xu hướng giảm, virus này đã xuất hiện ở 89 quốc gia và vùng lãnh thổ. Hiện chưa có vắc xin hay thuốc điều trị đặc hiệu, và người bệnh được khuyến cáo kiêng quan hệ tình dục trong 6 tháng sau khi nhiễm để hạn chế lây lan.

Sốt vàng

Sốt vàng là một bệnh truyền nhiễm do muỗi Aedes và Haemagogus gây ra. Sau khi bị đốt, người nhiễm có thể xuất hiện sốt, đau đầu, đau cơ và buồn nôn. Tên gọi “sốt vàng” xuất phát từ biểu hiện vàng da và vàng mắt do tổn thương gan. Tuy nhiên, sốt vàng da rất khó chẩn đoán, bởi các triệu chứng ban đầu dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác như sốt rét, viêm gan siêu vi. Mặc dù triệu chứng thường nhẹ và tự hết sau vài ngày, nhưng ở những trường hợp nghiêm trọng, bệnh có thể tiến triển nhanh và đe dọa đến tính mạng.

Nếu bị muỗi độc đốt cần làm gì?

Trước hết, hãy cố gắng không gãi. Dù cảm giác ngứa rất khó chịu, nhưng việc gãi chỉ khiến da bị trầy xước, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, gây nhiễm trùng và để lại sẹo thâm. Thay vào đó, bạn nên rửa sạch vùng bị đốt bằng xà phòng và nước mát để loại bỏ bụi bẩn và giảm nguy cơ viêm nhiễm.

Sau khi làm sạch, có thể bôi một lớp kem làm dịu da như kem calamine hoặc kem chống ngứa chứa hydrocortisone nhẹ, giúp giảm nhanh cảm giác ngứa và đỏ rát. Ngoài ra, đắp khăn lạnh hoặc túi đá bọc vải lên vùng bị đốt trong vài phút cũng là cách đơn giản giúp giảm sưng và làm dịu da tức thì.

Trong trường hợp vết đốt sưng to hoặc gây khó chịu kéo dài, thuốc kháng histamine không kê đơn có thể hỗ trợ làm dịu các phản ứng dị ứng. Với những vị trí bị đốt ở tay, chân nên nâng cao phần cơ thể đó khi nghỉ ngơi để giảm hiện tượng sưng tấy. Tất cả những biện pháp này đều nhằm hạn chế tổn thương da và giúp cơ thể tự lành nhanh hơn.

Tuy nhiên, nếu xuất hiện các dấu hiệu nghiêm trọng như sốt cao, nôn mửa, phát ban lan rộng, đau đầu dữ dội, khó thở hoặc sưng nhiều, đừng chần chừ, hãy đến cơ sở y tế gần nhất hoặc gọi cấp cứu. Đây có thể là dấu hiệu của các bệnh do muỗi truyền.

Ngoài xử lý khi đã bị đốt, một cách bảo vệ chủ động và bền vững hơn là tiêm vắc xin phòng bệnh do muỗi truyền. Hiện nay, vắc xin sốt xuất huyết Qdenga đã được sử dụng rộng rãi như một giải pháp hiệu quả giúp cơ thể tạo kháng thể chống lại virus Dengue, làm giảm nguy cơ nhiễm bệnh và biến chứng nặng. Phụ huynh có thể liên hệ Trung tâm Tiêm chủng Long Châu qua hotline 1800 6928 để được tư vấn miễn phí và đặt lịch tiêm cho bé.

Việc nhận biết vết muỗi độc đốt không chỉ giúp giảm bớt lo lắng không cần thiết, mà còn đóng vai trò quan trọng trong phát hiện sớm các bệnh lý nguy hiểm. Nếu thấy các biểu hiện bất thường như vết đốt sưng to, đau nhức, đổi màu, kèm theo sốt hoặc nổi hạch, người bị đốt nên được theo dõi sát và đưa đến cơ sở y tế nếu cần thiết. Chủ động phòng tránh muỗi đốt và trang bị kiến thức nhận biết muỗi độc là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.