Mụn thủy đậu theo từng giai đoạn và cách chăm sóc hiệu quả

Thủy đậu là một bệnh truyền nhiễm phổ biến do virus Varicella-zoster gây ra, với biểu hiện đặc trưng là sự xuất hiện của các mụn nước trên da. Mụn thủy đậu có thể gây ngứa, khó chịu và nếu không chăm sóc đúng cách, chúng có thể để lại sẹo vĩnh viễn. Việc hiểu rõ về mụn thủy đậu và các giai đoạn phát triển của chúng sẽ giúp người bệnh có cách chăm sóc phù hợp, hạn chế biến chứng và hồi phục nhanh chóng.

Bệnh thủy đậu và mụn thủy đậu đặc trưng

Thủy đậu là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Varicella Zoster gây ra, thường bùng phát mạnh vào đầu xuân và đầu hè. Thời tiết giao mùa tạo điều kiện thuận lợi cho virus phát triển, khiến số ca mắc tăng cao, đặc biệt ở trẻ em từ 2 - 7 tuổi.

Dấu hiệu đặc trưng của bệnh là mụn thủy đậu – những nốt mụn nhỏ, chứa dịch trong, lan rộng khắp cơ thể, gây ngứa rát khó chịu. Những mụn nước này ban đầu xuất hiện ở mặt, ngực, lưng rồi nhanh chóng lan ra tay, chân và thậm chí cả trong niêm mạc miệng. Nếu bị vỡ, chúng có thể gây lở loét và dẫn đến nhiễm trùng da.

Bệnh lây lan chủ yếu qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, khiến virus phát tán trong không khí. Ngoài ra, dịch từ mụn nước cũng là nguồn lây nhiễm nguy hiểm. Khi tiếp xúc trực tiếp với các nốt phỏng rộp hoặc sử dụng chung vật dụng cá nhân với người bệnh, nguy cơ nhiễm bệnh rất cao.

Khoảng 90% những người chưa từng mắc thủy đậu sẽ bị nhiễm nếu tiếp xúc với người bệnh. Dù là bệnh lành tính, thủy đậu vẫn có thể gây biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng da, viêm não, viêm phổi hoặc nhiễm trùng huyết. Đặc biệt, phụ nữ mang thai mắc thủy đậu có thể gây dị tật thai nhi hoặc sảy thai.

Sự thay đổi của mụn thủy đậu qua các giai đoạn bệnh

Bệnh thủy đậu tiến triển qua bốn giai đoạn, trong đó mụn thủy đậu là dấu hiệu đặc trưng và thay đổi rõ rệt theo từng thời điểm.

Giai đoạn ủ bệnh

Trong khoảng 10 - 20 ngày sau khi nhiễm virus, bệnh nhân chưa có triệu chứng rõ ràng. Lúc này, virus đã âm thầm nhân lên trong cơ thể nhưng chưa xuất hiện mụn nước thủy đậu, khiến việc nhận biết trở nên khó khăn.

Giai đoạn khởi phát

Người bệnh bắt đầu cảm thấy sốt nhẹ, đau đầu, mệt mỏi, có thể kèm theo viêm họng và nổi hạch sau tai. Điểm quan trọng ở giai đoạn này là sự xuất hiện của các nốt ban đỏ có đường kính vài milimet. Đây chính là dấu hiệu đầu tiên của mụn thủy đậu, thường xuất hiện ở vùng mặt, ngực, lưng, sau đó lan dần ra toàn thân trong vòng 24 - 48 giờ đầu tiên.

Giai đoạn toàn phát

Đây là giai đoạn mụn thủy đậu phát triển mạnh mẽ nhất:

• Từ ban đỏ chuyển thành mụn nước: Các nốt đỏ bắt đầu biến thành mụn nước chứa dịch lỏng trong suốt, có kích thước từ 1 - 3 mm.

• Mụn nước mọc toàn thân: Chúng xuất hiện khắp cơ thể, tập trung nhiều ở vùng mặt, ngực, lưng, bụng, tứ chi và cả niêm mạc miệng, mắt, vùng kín, gây cảm giác ngứa ngáy, đau rát khó chịu.

• Tiến triển nhanh: Chỉ trong vài ngày, số lượng mụn có thể lên đến hàng trăm nốt, nhiều trường hợp mọc thành cụm lớn.

• Nguy cơ nhiễm trùng: Nếu gãi hoặc không giữ vệ sinh đúng cách, mụn nước có thể bị vỡ sớm, viêm nhiễm và chuyển thành mụn mủ. Khi đó, dịch bên trong chuyển màu đục, gây đau nhức và có nguy cơ để lại sẹo lõm.

Giai đoạn hồi phục

Sau khoảng 7 - 10 ngày, mụn nước bắt đầu khô lại, tạo thành vảy cứng trên bề mặt da:

• Mụn tự vỡ hoặc xẹp dần, dịch bên trong thoát ra, nhưng nếu không bị nhiễm trùng, chúng sẽ khô lại và bong vảy sau vài ngày.

• Vùng da tổn thương để lại vết thâm hoặc sẹo: Nếu chăm sóc da tốt, vết thâm sẽ mờ dần sau một thời gian. Tuy nhiên, nếu gãi nhiều hoặc nhiễm trùng, sẹo lõm có thể hình thành vĩnh viễn.

• Chăm sóc cẩn thận trong giai đoạn này: Người bệnh cần tránh gãi, giữ vệ sinh da sạch sẽ và có thể sử dụng thuốc bôi trị sẹo để giảm nguy cơ sẹo rỗ.

Như vậy, mụn thủy đậu là nguyên nhân chính gây sẹo trên da. Những nốt mụn nước phồng rộp chứa đầy dịch viêm khi vỡ ra sẽ làm tổn thương lớp biểu bì, phá hủy cấu trúc da. Khi quá trình lành thương diễn ra, da không thể tự phục hồi về trạng thái ban đầu, dễ để lại sẹo. Sau khi mụn nước khô lại và bong vảy, cơ thể sẽ kích thích sản sinh collagen để tái tạo vùng da tổn thương. Tuy nhiên, lượng collagen được tạo ra không phải lúc nào cũng cân bằng. Nếu collagen sản xuất quá nhiều, vết thương sẽ hình thành sẹo lồi, ngược lại, nếu collagen không đủ, da sẽ bị lõm xuống, gây sẹo rỗ. Đặc biệt, việc gãi hoặc làm vỡ mụn nước càng làm tăng nguy cơ để lại sẹo vĩnh viễn.

Chăm sóc mụn thủy đậu đúng cách

Chăm sóc tại nhà

• Tránh làm vỡ mụn thủy đậu: Mặc quần áo rộng, vải mềm để giảm cọ xát vào da, hạn chế ra gió để tránh kích ứng.

• Không gãi mụn nước: Gãi có thể làm vỡ mụn, lây lan virus và tăng nguy cơ để lại sẹo.

• Vệ sinh da đúng cách: Tắm bằng nước ấm, lau người nhẹ nhàng với dung dịch sát khuẩn, tránh dùng nước quá nóng hoặc quá lạnh.

• Theo dõi biến chứng: Nếu mụn nước có dấu hiệu nhiễm trùng (sưng đỏ, chảy mủ), sốt cao, khó thở, cần đến bệnh viện ngay.

Dùng thuốc điều trị

Hiện nay, bệnh thủy đậu chưa có thuốc đặc trị mà chỉ được điều trị bằng các loại thuốc và phương pháp hỗ trợ. Do là bệnh lành tính, người bệnh có thể tự chăm sóc và điều trị tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ. Tuy nhiên, trong những trường hợp xuất hiện biến chứng, cần nhập viện để được điều trị nội trú theo đúng phác đồ của bác sĩ chuyên môn.

Phòng ngừa thủy đậu

Việc tiêm vắc xin không chỉ giúp hạn chế nguy cơ nhiễm bệnh mà còn làm giảm mức độ nguy hiểm nếu chẳng may mắc phải. Một số loại vắc xin phòng thủy đậu tiêu biểu là vắc xin Varilrix và vắc xin Varivax. Trẻ em nên được tiêm phòng đầy đủ để tạo miễn dịch sớm. Người lớn, đặc biệt là phụ nữ mang thai, cũng cần tiêm chủng để giảm nguy cơ mắc bệnh và tránh biến chứng.

Vắc xin giúp cơ thể sản sinh kháng thể đặc hiệu chống lại virus Varicella Zoster (VZV), mang lại hiệu quả bảo vệ lên đến 90%. Nếu đã tiêm phòng nhưng vẫn mắc bệnh, triệu chứng thường nhẹ hơn, ít nổi mụn nước và hồi phục nhanh hơn.

Mụn thủy đậu là biểu hiện điển hình của bệnh thủy đậu, nếu không chăm sóc đúng cách có thể gây nhiễm trùng hoặc để lại sẹo. Việc giữ vệ sinh da, có chế độ dinh dưỡng hợp lý và đặc biệt là tiêm vắc xin đầy đủ sẽ giúp bạn phòng tránh bệnh hiệu quả. Phòng bệnh hơn chữa bệnh – hãy chủ động bảo vệ sức khỏe bản thân và những người xung quanh bằng cách tiêm vắc xin phòng thủy đậu ngay hôm nay!

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cam kết mang đến dịch vụ tiêm phòng an toàn và hiệu quả, giúp bảo vệ sức khỏe cộng đồng trước nguy cơ bệnh tật. Với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm và tận tâm, chúng tôi luôn đặt chất lượng và sự an toàn của khách hàng lên hàng đầu. Khi đến với Long Châu, bạn sẽ được tư vấn kỹ lưỡng, hướng dẫn chi tiết và trải nghiệm quy trình tiêm chủng chuyên nghiệp. Chúng tôi không chỉ cung cấp vắc xin từ các nhà sản xuất uy tín mà còn đảm bảo dịch vụ chăm sóc tận tình, mang đến sự yên tâm tuyệt đối cho mỗi khách hàng.