Mụn cóc lòng bàn chân là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Mụn cóc lòng bàn chân, hay còn gọi là verruca plantaris, là một dạng tổn thương da phổ biến do virus HPV (Human Papillomavirus) gây ra. Không giống như các loại mụn cóc khác thường mọc trên tay hay mặt, mụn cóc này phát triển chủ yếu ở những vùng chịu nhiều áp lực khi đi lại, đặc biệt là gót chân hoặc phần đệm của bàn chân.

Do thường xuyên bị ép dưới sức nặng cơ thể, những mụn cóc này có xu hướng phẳng hơn và ăn sâu vào bên trong da, tạo cảm giác khó chịu mỗi khi bước đi. Chúng có thể xuất hiện đơn lẻ hoặc tụ lại thành cụm lớn gọi là mụn cóc khảm, khiến việc điều trị trở nên phức tạp hơn.

Những dấu hiệu và triệu chứng của mụn cóc lòng bàn chân

Mụn cóc lòng bàn chân thường dễ nhận biết thông qua các dấu hiệu như:

• Xuất hiện một hoặc nhiều nốt sần trên lòng bàn chân, bề mặt thô ráp, có màu vàng xám hoặc nâu nhạt.
• Trung tâm của mụn có thể có chấm đen nhỏ, là các mao mạch bị tắc nghẽn.
• Người bệnh có cảm giác như đang dẫm phải một hạt sạn nhỏ mỗi khi bước đi, nhất là khi mang giày chật.
• Có thể gây đau, nhất là khi chịu áp lực trong lúc đi bộ hoặc đứng lâu.
• Mụn có thể phát triển sâu dưới da, khiến da xung quanh bị chai sạn.

Nếu để ý kỹ, bạn sẽ thấy những mụn này không giống như chai chân thông thường. Trong khi chai chân có lớp sừng dày hơn nhưng không đau, thì mụn cóc lại khiến bạn khó chịu và đôi khi gây đau nhói.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh mụn cóc lòng bàn chân

Mặc dù là bệnh lành tính, mụn cóc lòng bàn chân vẫn có thể gây ra những phiền toái và biến chứng nếu không điều trị đúng cách:

• Đau nhức kéo dài: Khi mụn phát triển lớn hoặc ăn sâu vào da, người bệnh sẽ cảm thấy đau nhức mỗi khi di chuyển. Việc đi lại trở nên khó khăn, ảnh hưởng đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống.
• Thay đổi tư thế và dáng đi: Nhiều người có xu hướng né tránh vùng đau khi bước đi, lâu dần dẫn đến tư thế sai lệch, gây đau ở lưng, đầu gối hoặc hông.
• Lây lan: Mụn cóc có thể lan rộng sang các vùng khác trên bàn chân, hoặc lây cho người khác qua tiếp xúc trực tiếp hay gián tiếp (dùng chung khăn, dép).
• Nhiễm trùng: Nếu cào gãi hoặc tự ý cắt bỏ mụn cóc tại nhà, có thể dẫn đến viêm da, nhiễm trùng hoặc để lại sẹo.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Không phải tất cả các trường hợp mụn cóc đều cần đến sự can thiệp y tế, nhưng bạn nên đi khám nếu:

• Mụn cóc gây đau nhiều, khiến việc đi lại hoặc sinh hoạt bị cản trở.
• Tự điều trị tại nhà sau vài tuần không thấy cải thiện.
• Mụn phát triển nhanh, lan rộng hoặc tái phát nhiều lần.
• Bạn bị tiểu đường, bệnh mạch máu hoặc hệ miễn dịch yếu, vì những đối tượng này dễ bị biến chứng nghiêm trọng hơn.
• Không chắc chắn liệu tổn thương đó có phải là mụn cóc hay là một loại tổn thương da khác như chai chân, vết sưng viêm, u mềm.

Thủ phạm chính gây nên mụn cóc là virus HPV, một loại virus có khả năng lây truyền cao qua tiếp xúc trực tiếp với da bị tổn thương. Virus này xâm nhập vào cơ thể qua những vết xước nhỏ, vùng da mềm hoặc nơi có độ ẩm cao.

Ở lòng bàn chân, nơi thường xuyên tiếp xúc với bề mặt sàn, mồ hôi và dễ bị trầy xước, virus có cơ hội phát triển mạnh mẽ hơn. Việc đi chân trần ở nơi công cộng như phòng tắm, hồ bơi, phòng tập gym cũng làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh.

Những ai có nguy cơ mắc phải mụn cóc lòng bàn chân?

Mụn cóc lòng bàn chân có thể xuất hiện ở bất kỳ ai, nhưng những nhóm sau đây có nguy cơ cao hơn:

• Trẻ em và thanh thiếu niên: Do hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện và thường đi chân trần.
• Người có hệ miễn dịch suy yếu: Người đang điều trị ung thư, mắc HIV/AIDS hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch.
• Người hay đến nơi công cộng ẩm ướt: Phòng thay đồ, hồ bơi, nhà tắm công cộng.
• Người có làn da khô nứt, dễ trầy xước: Tạo điều kiện cho virus dễ xâm nhập.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải mụn cóc lòng bàn chân

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải mụn cóc lòng bàn chân bao gồm:

• Đi chân trần ở nơi công cộng, đặc biệt là nơi ẩm ướt.
• Mang giày chật hoặc giày không thoáng khí, gây hầm chân và dễ tổn thương da.
• Dùng chung đồ cá nhân với người bị mụn cóc.
• Không giữ vệ sinh chân sạch sẽ.

Phương pháp chẩn đoán và xét nghiệm mụn cóc lòng bàn chân

Thông thường, bác sĩ da liễu có thể nhận biết mụn cóc qua quan sát bằng mắt thường. Nếu nghi ngờ, bác sĩ có thể cạo lớp sừng bên ngoài để xem có chấm đen (mạch máu nhỏ đông đặc) không, dấu hiệu đặc trưng của mụn cóc. Một số trường hợp hiếm gặp, có thể cần sinh thiết da để loại trừ các bệnh khác.

Điều trị Mụn cóc lòng bàn chân

Nội khoa

Tùy vào kích thước, số lượng mụn và tình trạng sức khỏe tổng quát của người bệnh mà bác sĩ sẽ chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Các lựa chọn điều trị nội khoa bao gồm:

• Thuốc bôi chứa axit salicylic: Là phương pháp phổ biến nhất. Thuốc giúp làm bong lớp sừng và tiêu diệt mụn từ từ. Cần sử dụng đều đặn trong vài tuần đến vài tháng.
• Dán băng keo: Là cách đơn giản, dùng băng keo chuyên dụng dán lên mụn để làm mềm và bóc lớp sừng ra.
• Thuốc bôi kích ứng da: Như cantharidin, giúp tạo bọng nước và đẩy mụn ra khỏi da.
• Thuốc kháng virus hoặc tăng cường miễn dịch: Dành cho những người có mụn cóc dai dẳng, kháng điều trị.

Ngoại khoa

Các thủ thuật và phẫu thuật có thể được thực hiện để điều trị mụn cóc lòng bàn chân bao gồm:

• Liệu pháp đóng băng (cryotherapy): Dùng nitơ lỏng để làm đông lạnh và phá hủy mụn cóc. Thường cần nhiều lần thực hiện, mỗi lần cách nhau 2 - 3 tuần.
• Phẫu thuật nhỏ: Cắt bỏ mụn cóc trong điều kiện vô trùng. Tuy nhiên, phương pháp này dễ để lại sẹo.
• Laser: Dùng tia laser đốt các mạch máu nuôi dưỡng mụn cóc, khiến mụn chết dần.
• Tiêm thuốc trực tiếp vào mụn: Như bleomycin, interferon, giúp tiêu diệt virus tại chỗ.

Những thói quen sinh hoạt giúp hạn chế diễn tiến của mụn cóc lòng bàn chân

Chế độ sinh hoạt

Các thói quen sinh hoạt giúp hạn chế diễn tiến mụn cóc lòng bàn chân như sau:

• Giữ vệ sinh chân sạch sẽ, rửa và lau khô kỹ giữa các kẽ ngón.
• Tránh gãi, cạo hoặc làm tổn thương mụn cóc vì có thể làm lây lan.
• Không dùng chung giày dép, khăn tắm, dao cạo với người khác.
• Thay tất mỗi ngày, chọn giày thông thoáng, hút ẩm tốt.
• Nếu có mụn, nên băng lại khi đi ra ngoài để tránh lây sang người khác.

Chế độ dinh dưỡng

Một hệ miễn dịch khỏe mạnh giúp cơ thể kiểm soát virus HPV tốt hơn. Vì vậy:

• Tăng cường rau xanh, trái cây giàu vitamin C, vitamin A.
• Bổ sung thực phẩm giàu kẽm, selen, những vi chất hỗ trợ miễn dịch.
• Uống đủ nước mỗi ngày, hạn chế thức ăn nhanh, đồ ngọt nhiều đường.

Phòng ngừa mụn cóc lòng bàn chân

Hiện tại chưa có vắc xin đặc hiệu chỉ phòng ngừa mụn cóc ở lòng bàn chân, nhưng một số vắc xin ngừa HPV hiện nay (như Gardasil) có khả năng giúp bảo vệ chống lại các chủng virus HPV nguy hiểm, trong đó có một số chủng gây mụn cóc sinh dục và các bệnh lý khác liên quan đến da niêm mạc.

Mặc dù vắc xin HPV không phòng ngừa trực tiếp tất cả các chủng HPV gây mụn cóc thông thường, bao gồm cả ở lòng bàn chân, nhưng việc tiêm vắc xin vẫn có lợi cho sức khỏe tổng thể và có thể giúp cơ thể tăng cường khả năng miễn dịch với các chủng HPV phổ biến. Bên cạnh đó, bạn có thể phòng ngừa mụn cóc lòng bàn chân bằng các biện pháp sau:

• Tránh đi chân trần ở nơi công cộng.
• Giữ da chân khỏe mạnh, tránh trầy xước.
• Không dùng chung vật dụng cá nhân với người khác.
• Vệ sinh giày dép thường xuyên.
• Điều trị sớm nếu phát hiện mụn cóc để hạn chế lây lan.

Mụn cóc lòng bàn chân không phải là bệnh nguy hiểm nhưng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống nếu không điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm, điều trị đúng cách và duy trì thói quen vệ sinh là những bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe đôi chân của bạn. Nếu có dấu hiệu nghi ngờ, đừng ngần ngại đến gặp bác sĩ chuyên khoa da liễu để được tư vấn cụ thể.

Để chủ động phòng ngừa các bệnh do virus HPV gây ra, trong đó có các dạng mụn cóc và những bệnh lý nguy hiểm khác, bạn nên tiêm vắc xin HPV càng sớm càng tốt. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp đầy đủ các loại vắc xin HPV uy tín, được nhập khẩu chính hãng, đảm bảo an toàn và hiệu quả cho sức khỏe của bạn và gia đình.