Mụn cóc sinh dục: Nguyên nhân, phương pháp chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa

Tìm hiểu chung mụn cóc sinh dục

Mụn cóc sinh dục là bệnh lây qua đường tình dục do virus HPV gây ra, tấn công thượng bì và niêm mạc ẩm ướt. Thường xuất hiện ở đầu dương vật ở nam và cổ tử cung ở nữ.

Thời gian ủ bệnh của mụn cóc sinh dục thường kéo dài từ 1 đến 8 tháng. Trong giai đoạn này, người nhiễm virus thường không có triệu chứng rõ ràng nhưng vẫn có khả năng lây nhiễm cho người khác. Phần lớn các trường hợp nhiễm HPV có thể tự khỏi trong vòng 1 đến 2 năm, tuy nhiên, ở một số bệnh nhân, virus có thể tồn tại lâu hơn.

Đối với những người có hệ miễn dịch khỏe mạnh, mụn cóc sinh dục đôi khi có thể tự biến mất mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, ở những bệnh nhân suy giảm miễn dịch, chẳng hạn như phụ nữ mang thai hoặc người nhiễm HIV, bệnh có nguy cơ kéo dài và lan rộng hơn.

Triệu chứng mụn cóc sinh dục

Những dấu hiệu và triệu chứng của mụn cóc sinh dục

Triệu chứng của bệnh thường xuất hiện sau thời gian ủ bệnh (khoảng 1 - 6 tháng) và bao gồm:

Ở nữ giới:

Ban đầu, các u nhú nhỏ li ti xuất hiện với màu đỏ, mềm, đường kính khoảng 1 - 2 mm, có cuống và mọc riêng lẻ ở các khu vực như mép trong bộ phận sinh dục, môi lớn, môi bé, đôi khi xuất hiện cả ở vùng miệng. Các nốt mụn có thể lan rộng xuống vùng hậu môn, bẹn, mông, âm đạo và cổ tử cung, gây ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.

Theo thời gian, các nốt mụn phát triển nhanh chóng, kết hợp lại thành những mảng lớn, có dạng nhú gai với bề mặt sần sùi. Những vùng mụn này thường mềm, ẩm ướt và dễ tổn thương. Bản thân các nốt mụn không gây ngứa hay đau, nhưng khi bị cọ sát, chúng có thể bị trầy xước, tiết dịch có mùi hôi, gây cảm giác khó chịu cho người bệnh.

Ở nam giới:

Ban đầu, các nốt mụn nhỏ li ti, màu đỏ thường mọc riêng lẻ trên bộ phận sinh dục, tập trung nhiều nhất ở bao quy đầu và thân dương vật. Thông thường, các nốt mụn này không gây ngứa ngáy hay đau đớn, nhưng khi phát triển to dần, chúng có thể tạo cảm giác vướng víu, khó chịu.

Sau một thời gian, các nốt mụn tăng về kích thước và số lượng, liên kết lại thành từng mảng lớn hơn, có bề mặt sần sùi và thường xuyên trong tình trạng ẩm ướt.

Những biểu hiện này nếu không được can thiệp sớm có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh mụn cóc sinh dục

Mụn cóc sinh dục xuất hiện trên cổ tử cung hoặc bên trong âm đạo có thể gây ra những biến đổi bất thường ở niêm mạc cổ tử cung (chứng loạn sản), làm tăng nguy cơ phát triển ung thư cổ tử cung.

Ở phụ nữ mang thai nhiễm mụn cóc sinh dục, sự thay đổi nồng độ hormone trong cơ thể có thể kích thích sự gia tăng cả về số lượng lẫn kích thước của các nốt mụn, gây cản trở đường sinh nở. Bên cạnh đó, virus HPV có thể lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình sinh thường, dẫn đến tình trạng mụn cóc phát triển trong đường hô hấp của trẻ sơ sinh, gây ảnh hưởng đến sức khỏe hô hấp của trẻ.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân gây mụn cóc sinh dục

Virus Human papillomavirus (HPV) là tác nhân chính gây ra mụn cóc sinh dục, trong đó phổ biến nhất là các type 6 và 11.

Mụn cóc sinh dục chủ yếu lây truyền từ người này sang người khác thông qua quan hệ tình dục không an toàn, đặc biệt khi có nhiều bạn tình. Bệnh thường gặp ở những người có hệ miễn dịch suy giảm, chẳng hạn như bệnh nhân nhiễm HIV hoặc những người đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch kéo dài.

Nguy cơ mắc mụn cóc sinh dục

Những ai có nguy cơ mắc phải mụn cóc sinh dục?

Bất kỳ ai ở mọi lứa tuổi đều có khả năng nhiễm mụn cóc sinh dục, tuy nhiên, bệnh thường gặp nhất ở thanh thiếu niên và người trẻ tuổi. Nam giới được ghi nhận có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với nữ giới.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải mụn cóc sinh dục

Một số yếu tố có thể làm gia tăng nguy cơ mắc mụn cóc sinh dục như:

• Quan hệ tình dục với nhiều bạn tình.

• Không sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục.

• Hệ miễn dịch suy giảm do mắc các bệnh lý như HIV/AIDS hoặc do sử dụng thuốc ức chế miễn dịch kéo dài.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị mụn cóc sinh dục

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán mụn cóc sinh dục

Lâm sàng

Việc chẩn đoán mụn cóc sinh dục chủ yếu dựa trên các biểu hiện triệu chứng và dấu hiệu lâm sàng đặc trưng của bệnh.

Xét nghiệm

• Chẩn đoán phân biệt: Cần phân biệt mụn cóc sinh dục với ung thư biểu mô tế bào và các tổn thương sần ở giai đoạn 2 của bệnh giang mai thứ phát (thường có đầu bằng phẳng). Để làm rõ chẩn đoán, xét nghiệm huyết thanh học giang mai (STS) nên được thực hiện tại thời điểm phát bệnh và lặp lại sau 3 tháng.

• Sinh thiết: Sinh thiết được chỉ định trong các trường hợp mụn cóc không điển hình, kèm theo loét, chảy máu hoặc tồn tại dai dẳng nhằm loại trừ khả năng ung thư.

• Quan sát tổn thương: Sử dụng phương pháp soi đèn hoặc nội soi để quan sát chi tiết các tổn thương ở cổ tử cung và hậu môn. Để làm rõ các nốt mụn nhỏ, có thể sử dụng dung dịch acid acetic 3 - 5% bôi lên tổn thương trong vài phút trước khi soi.

• Xác nhận nhiễm HPV: Chẩn đoán xác định sự hiện diện của virus HPV có thể thực hiện bằng xét nghiệm khuếch đại acid nucleic (NAAT) để phát hiện DNA của virus HPV.

Những xét nghiệm và phương pháp trên giúp chẩn đoán chính xác, phân biệt với các bệnh lý khác và hỗ trợ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Phương pháp điều trị mụn cóc sinh dục hiệu quả

Hiện tại, chưa có phương pháp nào có thể điều trị triệt để mụn cóc sinh dục, do virus HPV có khả năng tồn tại lâu dài trong cơ thể. Sau khi điều trị, bệnh vẫn có thể tái phát nếu không có biện pháp phòng ngừa phù hợp.

Ở những bệnh nhân có hệ miễn dịch khỏe mạnh, mụn cóc sinh dục đôi khi có thể tự biến mất mà không cần can thiệp y tế. Ngược lại, ở những người suy giảm miễn dịch, bệnh thường khó điều trị và ít đáp ứng với các phương pháp can thiệp hiện có.

Việc lựa chọn phương pháp điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:

• Kích thước, số lượng và vị trí của mụn cóc.

• Mức độ hợp tác của bệnh nhân trong quá trình điều trị.

• Chi phí điều trị và tác dụng phụ của phương pháp.

• Kinh nghiệm chuyên môn của bác sĩ điều trị.

Tiểu phẫu ngoại khoa

Các phương pháp ngoại khoa phổ biến bao gồm:

• Áp lạnh bằng nitơ lỏng (Cryotherapy);

• Đốt điện;

• Laser CO₂;

• Phẫu thuật cắt bỏ mụn cóc.

Tùy thuộc vào kích thước và số lượng mụn, bệnh nhân có thể được gây tê tại chỗ hoặc gây mê toàn thân. Trong đó, phương pháp phẫu tích điện được xem là hiệu quả nhất hiện nay, thường được thực hiện dưới hình thức gây mê toàn thân.

Thuốc điều trị tại chỗ:

Các loại thuốc thường được sử dụng bao gồm:

• Thuốc chống phân bào: Podophyllotoxine, Podophyllin, 5-fluorouracil.

• Chất ăn mòn: Acid trichloroacetic (TCA).

• Thuốc cảm ứng miễn dịch: Imiquimod.

• Chiết xuất từ trà xanh: Sinecatechins.

Các loại thuốc này thường cần được sử dụng trong thời gian dài, từ vài tuần đến vài tháng, và có thể gây đau rát vùng da tổn thương. Trước khi bôi thuốc, nên thoa một lớp sáp dầu khoáng (petroleum jelly) lên vùng da lành xung quanh để tránh kích ứng.

Interferon alfa (Interferon alfa-2b, Interferon alfa-n3):

Thuốc này có thể được tiêm trực tiếp vào tổn thương hoặc tiêm bắp. Tuy nhiên, hiệu quả điều trị lâu dài của Interferon alfa vẫn chưa được xác định rõ ràng.

• Tổn thương niệu đạo: Sử dụng thuốc Thiotepa (thuốc alkylating) bơm trực tiếp vào niệu đạo. Nam giới có thể bôi 5-fluorouracil 2–3 lần/ngày để điều trị tổn thương niệu đạo. Tuy nhiên, thuốc này có thể gây sưng tấy và hiếm khi dẫn đến tắc nghẽn niệu đạo.

• Tổn thương cổ tử cung: Trước khi điều trị, bệnh nhân cần được làm xét nghiệm Pap smear (Papanicolaou) để loại trừ các bất thường khác như loạn sản hay ung thư cổ tử cung.

Cắt bao quy đầu (ở nam giới):

Phẫu thuật cắt bao quy đầu có thể được xem xét để giảm độ ẩm ở khu vực sinh dục, hạn chế môi trường thuận lợi cho mụn cóc phát triển và lây lan.

Tư vấn và điều trị cho bạn tình:

Bạn tình hoặc vợ/chồng của bệnh nhân mắc mụn cóc sinh dục cũng cần được tư vấn, thăm khám và xét nghiệm nhằm phát hiện sớm tình trạng nhiễm HPV và can thiệp kịp thời.

Việc kết hợp nhiều phương pháp điều trị và tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn của bác sĩ sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, giảm thiểu nguy cơ tái phát và biến chứng.

Chế độ sinh hoạt và phòng ngừa mụn cóc sinh dục

Những thói quen sinh hoạt giúp hạn chế diễn tiến của mụn cóc sinh dục

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị và hướng dẫn từ bác sĩ chuyên khoa.

• Duy trì lối sống lành mạnh, tích cực và hạn chế căng thẳng, lo âu.

• Thông báo ngay cho bác sĩ khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trong quá trình điều trị.

• Thăm khám định kỳ để bác sĩ theo dõi tiến triển của bệnh và điều chỉnh phương pháp điều trị kịp thời nếu tình trạng chưa cải thiện.

• Tránh quan hệ tình dục trong suốt quá trình điều trị để ngăn ngừa lây nhiễm và làm tổn thương lan rộng.

Chế độ dinh dưỡng:

• Bổ sung thực phẩm giàu Indole-3-Carbinol (I3C): Ăn nhiều rau họ cải như bắp cải, bông cải xanh, cải Brussels, súp lơ trắng, cải xoăn… Những loại rau này có thể hỗ trợ giảm thiểu sự phát triển của mụn cóc sinh dục.

• Tăng cường hệ miễn dịch: Bổ sung các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như việt quất, cherry, cà chua, ớt chuông, bí đỏ; các loại rau lá xanh đậm như cải xoăn, rau bina; ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu và thịt nạc để cải thiện khả năng miễn dịch, giúp cơ thể chống lại virus HPV.

• Hạn chế thực phẩm có hại: Tránh sử dụng các loại thực phẩm dễ gây dị ứng, thực phẩm chế biến sẵn, thịt đỏ, đồ uống chứa caffeine, chất kích thích và thực phẩm chứa chất béo chuyển hóa.

Phương pháp phòng ngừa mụn cóc sinh dục hiệu quả

Phương pháp phòng ngừa đặc hiệu:

Tiêm vắc xin là biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa mụn cóc sinh dục. Hiện nay, có hai loại vắc xin phổ biến đó là Gardasil 4 và Gardasil 9.

• Gardasil 4: Bảo vệ cơ thể khỏi các chủng HPV-6 và HPV-11, hai chủng virus gây ra phần lớn các trường hợp mụn cóc sinh dục.

• Gardasil 9: Không chỉ ngăn ngừa HPV-6 và HPV-11 mà còn bảo vệ chống lại nhiều chủng HPV nguy cơ cao khác liên quan đến ung thư cổ tử cung và các bệnh lý khác do HPV gây ra.

Việc tiêm vắc xin nên được thực hiện ở độ tuổi từ 9 đến 14, trước khi có quan hệ tình dục và nguy cơ phơi nhiễm với virus. Điều này giúp tăng cường hiệu quả bảo vệ, giảm thiểu nguy cơ mắc mụn cóc sinh dục và các bệnh do HPV gây ra.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu là một trong những địa chỉ uy tín hàng đầu cung cấp dịch vụ tiêm chủng vắc xin phòng HPV. Với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại và quy trình tiêm chủng an toàn, Trung tâm cam kết mang lại dịch vụ chất lượng cao, đảm bảo hiệu quả phòng bệnh tối ưu cho khách hàng. Hãy đến ngay Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để được tư vấn và đặt lịch tiêm vắc xin HPV hoặc đặt lịch hẹn trực tuyến để tiết kiệm thời gian và chủ động bảo vệ sức khỏe cho bạn và gia đình!

Phương pháp phòng ngừa không đặc hiệu

Ngoài việc tiêm vắc xin, bạn có thể giảm nguy cơ mắc mụn cóc sinh dục bằng cách:

• Quan hệ tình dục an toàn: Tránh quan hệ tình dục bừa bãi và duy trì mối quan hệ chung thủy một vợ, một chồng.

• Sử dụng bao cao su: Bao cao su giúp giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm HPV. Tuy nhiên, HPV vẫn có thể lây truyền qua vùng da không được bao cao su che chắn.

• Thăm khám y tế định kỳ: Nếu bạn hoặc bạn tình có dấu hiệu mắc mụn cóc sinh dục, hãy thăm khám bác sĩ ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.