Lấy nước tiểu xét nghiệm lúc nào là tốt nhất? Quy trình lấy nước tiểu xét nghiệm

Trong quá trình chăm sóc sức khỏe, xét nghiệm nước tiểu đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm các bất thường về thận và hệ tiết niệu. Hãy cùng Trung tâm Tiêm chủng Long Châu tìm hiểu về vấn đề thời điểm lấy mẫu xét nghiệm nước tiểu ngay sau đây.

Lấy nước tiểu xét nghiệm lúc nào là tốt nhất?

Việc lựa chọn thời điểm lấy nước tiểu để xét nghiệm đóng vai trò rất quan trọng vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến độ chính xác và tin cậy của kết quả. Nhiều yếu tố, bao gồm nồng độ các chất trong nước tiểu, số lượng tế bào và khả năng phát hiện vi khuẩn, đều thay đổi tùy theo thời điểm trong ngày. Do đó, việc lấy mẫu đúng cách sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán bệnh lý một cách chính xác và kịp thời.

Nước tiểu buổi sáng - thời điểm lý tưởng nhất

Nước tiểu được lấy ngay sau khi ngủ dậy vào buổi sáng thường được coi là thời điểm tốt nhất để xét nghiệm. Lý do là nước tiểu buổi sáng có xu hướng cô đặc hơn so với các thời điểm khác trong ngày, nồng độ các chất như protein, glucose, hồng cầu, bạch cầu hay các tế bào bất thường cao hơn. Điều này giúp dễ dàng phát hiện các dấu hiệu bất thường trong thận, đường tiết niệu hoặc các vấn đề chuyển hóa. 

Đối với một số xét nghiệm đặc biệt như xét nghiệm protein niệu hoặc kiểm tra sự tồn tại của vi khuẩn, mẫu nước tiểu buổi sáng mang lại kết quả đáng tin cậy hơn so với nước tiểu lấy vào các thời điểm khác.

Nước tiểu giữa dòng (midstream urine) - kỹ thuật quan trọng

Khi lấy mẫu nước tiểu, bác sĩ thường khuyến cáo nên lấy phần giữa dòng của nước tiểu, tức là không lấy phần đầu dòng và cuối dòng. Phần đầu dòng có thể chứa vi khuẩn hoặc tế bào từ niệu đạo, trong khi phần cuối dòng có thể lẫn cặn bẩn hoặc các tế bào bong tróc. 

Việc lấy phần giữa dòng giúp giảm nguy cơ nhiễm khuẩn và mang lại kết quả xét nghiệm chính xác hơn. Đối với trẻ em hoặc những người không thể tự đi tiểu, có thể cần hỗ trợ bằng phương pháp thông bàng quang theo chỉ định của bác sĩ.

Hướng dẫn quy trình lấy nước tiểu xét nghiệm

Chất lượng mẫu nước tiểu và phương pháp lấy mẫu có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả xét nghiệm, vì vậy người bệnh cần tuân thủ đúng các hướng dẫn khi lấy mẫu.

Lấy nước tiểu bằng phương pháp tự đi tiểu

Bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh lấy nước tiểu một lần duy nhất hoặc trong vòng 24 giờ, thường tập trung lấy nước tiểu giữa dòng với thể tích khoảng 20 ml. Cụ thể:

• Trước khi đi tiểu, bệnh nhân được hướng dẫn vệ sinh sạch sẽ bộ phận sinh dục ngoài và hậu môn.
• Khi đi tiểu, phần nước tiểu đầu và cuối bãi được chứa riêng, chỉ phần nước tiểu giữa dòng được dùng để xét nghiệm.
• Y tá sẽ chuyển phần nước tiểu giữa dòng vào ống đong và ống nghiệm với thể tích khoảng 20 ml, sau đó đậy kín nắp.
• Mẫu nước tiểu sẽ được đưa đến phòng thí nghiệm để phân tích, đồng thời các dụng cụ lấy mẫu được xử lý theo đúng quy định.

Lấy nước tiểu trong 24 giờ

Đối với xét nghiệm nước tiểu 24 giờ, quy trình thực hiện như sau:

• Mẫu nước tiểu nên bắt đầu từ buổi sáng trước khi bệnh nhân đi khám.
• Trước lần đi tiểu đầu tiên, bệnh nhân được hướng dẫn vệ sinh sạch bộ phận sinh dục và hậu môn, nhưng chỉ bắt đầu thu mẫu từ lần đi tiểu thứ hai.
• Cần lấy toàn bộ nước tiểu trong 24 giờ, bao gồm cả khi đi đại tiện, đậy nắp sau mỗi lần đi tiểu và bảo quản ở nơi mát.
• Bệnh nhân được hướng dẫn uống nước như bình thường trong thời gian lấy mẫu.
• Sau lần đi tiểu cuối cùng, điều dưỡng sẽ đo và ghi lại tổng lượng nước tiểu 24 giờ, lắc đều mẫu, lấy đủ lượng theo yêu cầu, cho vào ống nghiệm và gửi cùng giấy chỉ định xét nghiệm đến phòng thí nghiệm.

Cách lấy nước tiểu bằng phương pháp thông bàng quang

Kỹ thuật lấy mẫu nước tiểu qua thông bàng quang được áp dụng cho những trường hợp đặc biệt, bao gồm:

• Bệnh nhân không kiểm soát được việc đi tiểu.
• Trẻ em không thể tự lấy nước tiểu.
• Phụ nữ trong kỳ kinh nguyệt.

Quy trình thực hiện:

• Bệnh nhân nằm ngửa trên giường, tư thế thoải mái, đã trải nilon dưới mông để vệ sinh.

• Phủ khăn khoác, cởi quần, xoay chéo khăn để che kín chân và bộ phận sinh dục, giữ tư thế hai chân chống, đùi hơi dạng.
• Đặt khay hoặc gói dụng cụ vô khuẩn, túi đựng đồ bẩn giữa hai chân bệnh nhân.
• Mở khay vô khuẩn, trải săng có lỗ để lộ bộ phận sinh dục.
• Lót băng gạc: Dựng đứng dương vật và để lộ bao quy đầu với nam, hoặc đặt gạc trên xương mu với nữ, sau đó sát khuẩn vùng sinh dục bằng dung dịch chuyên dụng. Nam giới: Sát khuẩn bao quy đầu và miệng sáo. Nữ giới: Sát khuẩn môi lớn, môi bé và lỗ niệu đạo.
• Bôi trơn đầu ống thông, kẹp phần đuôi ống bằng kẹp Kocher, đặt khay chứa mẫu vô khuẩn giữa đùi bệnh nhân.
• Nhẹ nhàng đưa đầu ống thông vào niệu đạo: 4 - 5 cm với nữ, 15- 20 cm với nam, sau đó mở kẹp Kocher.
• Khi thấy nước tiểu chảy, bỏ đi phần nước tiểu đầu, chỉ lấy phần tiếp theo vào ống nghiệm cho đủ 20 ml. Sau khi nước tiểu đã được lấy, gập đầu ống và rút ra.
• Lau khô bộ phận sinh dục, bỏ săng và màng nilon, mặc quần lại, giúp bệnh nhân nằm thoải mái, đắp chăn và dọn dẹp khăn khoác.
• Gửi mẫu nước tiểu cùng giấy xét nghiệm đến phòng thí nghiệm để phân tích.

Những lưu ý quan trọng trước khi xét nghiệm nước tiểu

Trước khi xét nghiệm nước tiểu, cần lưu ý những vấn đề quan trọng sau:

• Thông báo cho bác sĩ về các triệu chứng bất thường như tiểu buốt, tiểu rắt, đau khi đi tiểu hoặc nước tiểu có màu sắc khác thường.
• Tuân thủ đầy đủ và nghiêm ngặt các hướng dẫn của bác sĩ hoặc nhân viên y tế.
• Cung cấp thông tin về tất cả các loại thuốc đang sử dụng, bởi chúng có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.
• Nếu đang mang thai hoặc trong chu kỳ kinh nguyệt, cần báo trước để bác sĩ cân nhắc thời điểm lấy mẫu thích hợp.
• Đảm bảo bảo quản mẫu nước tiểu đúng cách trong suốt quá trình thu thập.
• Vệ sinh tay và bộ phận sinh dục sạch sẽ trước khi lấy mẫu nước tiểu.

Như vậy, vấn đề lấy nước tiểu xét nghiệm lúc nào là tốt nhất đã được giải đáp. Thời điểm và phương pháp lấy mẫu quyết định phần lớn chất lượng kết quả xét nghiệm. Người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, thực hiện đúng quy trình và bảo quản mẫu đúng cách để kết quả xét nghiệm phản ánh chính xác tình trạng sức khỏe.