Hở van tim có nguy hiểm không? Cách nhận biết và chăm sóc đúng cách

Ở giai đoạn sớm, hở van có thể diễn ra âm thầm, không biểu hiện rõ ràng. Nhưng nếu mức độ hở tăng dần, tim phải làm việc nhiều hơn để bù đắp, dẫn đến mệt mỏi, khó thở và nhiều biến chứng khác. Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Hở van tim có nguy hiểm không?

Hở van tim không phải lúc nào cũng nguy hiểm. Nhiều người chỉ bị hở nhẹ và không có triệu chứng đáng kể, nhưng cũng có trường hợp bệnh tiến triển nặng và gây hậu quả nghiêm trọng.

Hở van tim là gì?

Khi van tim bị tổn thương (do lão hóa, cao huyết áp, viêm nội tâm mạc hoặc bệnh tim bẩm sinh), van không thể đóng kín. Điều này khiến một phần máu chảy ngược lại buồng tim thay vì được bơm đi. Càng nhiều máu rò rỉ, tim càng phải co bóp mạnh hơn, lâu dần dẫn đến suy tim nếu không được theo dõi đúng cách.

Khi nào hở van tim trở nên nguy hiểm?

Mức độ nguy hiểm phụ thuộc vào vị trí và độ hở của van:

• Hở van hai lá: Nếu hở nhẹ, người bệnh có thể sống bình thường nhiều năm. Tuy nhiên, hở nặng có thể gây khó thở, phù chân, rối loạn nhịp tim.
• Hở van động mạch chủ nặng hoặc kéo dài: Là dạng có nguy cơ cao vì có thể dẫn tới phì đại thất trái và suy tim nếu không được quản lý.
• Hở van ba lá hoặc van động mạch phổi: Ít gặp hơn và thường mức độ nhẹ hơn, tuy nhiên nếu nặng hoặc kéo dài, vẫn có thể ảnh hưởng tới chức năng tim và mạch máu phổi.

Nhiều nghiên cứu cho thấy bệnh nhân có hở van mức độ vừa ‑ nặng nếu không được quản lý có nguy cơ tử vong và biến chứng tim cao hơn so với người không bị hở van.

Hở van tim có thể không nguy hiểm ở giai đoạn nhẹ, nhưng nếu để tiến triển mà không được phát hiện sớm, bệnh có thể gây biến chứng nặng nề cho tim và hệ tuần hoàn.

Triệu chứng và dấu hiệu cảnh báo hở van tim nặng

Các triệu chứng của hở van tim thường tiến triển chậm và dễ bị nhầm với mệt mỏi thông thường. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu cảnh báo quan trọng mà bạn cần lưu ý.

Triệu chứng thường gặp ở giai đoạn sớm

Ở giai đoạn đầu, các biểu hiện của hở van tim thường khá mờ nhạt và dễ bị bỏ qua, tuy nhiên bạn có thể nhận ra bệnh thông qua một số triệu chứng thường gặp ở giai đoạn sớm như:

• Khó thở khi gắng sức hoặc leo cầu thang.
• Cảm giác hồi hộp, tim đập nhanh, nhất là khi nằm.
• Mệt mỏi kéo dài, giảm sức chịu đựng.

Dấu hiệu cảnh báo mức độ nặng

Khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể gặp:

• Khó thở cả khi nghỉ ngơi.
• Phù chân, cổ chân, bụng trướng.
• Đau ngực, hoa mắt, ngất xỉu.

Nếu xuất hiện những triệu chứng này, cần đi khám tim mạch càng sớm càng tốt để đánh giá mức độ hở và chức năng tim.

Người có tiền sử thấp tim, tăng huyết áp, bệnh tim bẩm sinh hoặc có hở van được xác định nên được bác sĩ tim mạch đánh giá kế hoạch theo dõi định kỳ (có thể mỗi 6 ‑ 12 tháng hoặc hơn tùy mức độ hở và chức năng tim).

Điều trị và chăm sóc khi bị hở van tim

Điều trị hở van tim phụ thuộc vào mức độ hở, loại van tổn thương và triệu chứng của người bệnh.

Phương pháp điều trị thường áp dụng

Tùy vào mức độ hở và tình trạng sức khỏe tim mạch của mỗi người, bác sĩ sẽ lựa chọn hướng xử trí phù hợp. Dưới đây là các phương pháp điều trị thường được áp dụng trong quản lý bệnh hở van tim:

• Theo dõi định kỳ: Với hở nhẹ, bác sĩ có thể chỉ định theo dõi bằng siêu âm tim, kiểm soát huyết áp, không cần can thiệp ngay.
• Dùng thuốc: Một số thuốc hỗ trợ giảm gánh nặng cho tim như thuốc lợi tiểu, thuốc giãn mạch hoặc thuốc điều hòa nhịp.
• Phẫu thuật sửa hoặc thay van: Khi hở nặng hoặc có dấu hiệu suy tim, phẫu thuật là lựa chọn cần thiết để cải thiện lưu thông máu.

Chăm sóc tại nhà để hỗ trợ tim khỏe hơn

Việc điều trị chỉ đạt hiệu quả cao khi người bệnh kết hợp lối sống lành mạnh:

• Giữ cân nặng ổn định, tránh tăng huyết áp.
• Ăn uống nhạt, tăng rau xanh, giảm muối và chất béo bão hòa.
• Hạn chế cà phê, rượu, thuốc lá.
• Duy trì vận động nhẹ: Đi bộ, yoga, đạp xe chậm.

Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc hoặc ngưng thuốc theo cảm tính. Nên tham khảo bác sĩ tim mạch để xác định mức độ vận động phù hợp tùy mức độ hở van và chức năng tim.

Cách phòng ngừa và sống chung với hở van tim

Dù không phải lúc nào cũng phòng ngừa được hoàn toàn, bạn vẫn có thể giảm nguy cơ hoặc làm chậm tiến triển bệnh bằng cách duy trì thói quen sống tốt cho tim.

• Ăn uống lành mạnh: Tăng cường thực phẩm tươi, hạn chế thức ăn chế biến sẵn.
• Tập luyện vừa sức: Giúp tim khỏe, tăng lưu thông máu.
• Ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng: Căng thẳng kéo dài có thể làm tăng huyết áp, ảnh hưởng đến hoạt động của tim.
• Khám sức khỏe định kỳ: Kiểm tra tim, huyết áp, cholesterol, tiểu đường, các yếu tố nguy cơ gây tổn thương van.

Ngoài ra, người từng bị nhiễm khuẩn họng, viêm nội tâm mạc hoặc bệnh thấp tim cần điều trị triệt để để tránh tổn thương van.

Một số bệnh nhiễm trùng có thể ảnh hưởng gián tiếp đến van tim, do đó việc tiêm vắc xin đầy đủ tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu giúp tăng cường sức khỏe tổng thể, hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động ổn định hơn.

Khi nào cần đi khám lại?

Nếu bạn đã từng được chẩn đoán hở van tim, đừng chủ quan khi cảm thấy khỏe. Việc tái khám định kỳ giúp bác sĩ theo dõi tiến triển và can thiệp sớm khi cần thiết.

Nên đi khám ngay khi:

• Xuất hiện khó thở, mệt bất thường hoặc sưng phù chân.
• Cảm giác tim đập nhanh, không đều, đau ngực.
• Có kế hoạch mang thai hoặc phẫu thuật lớn (vì cần kiểm tra tim trước).

Siêu âm tim định kỳ là phương pháp chính xác để đánh giá mức độ hở van tim có nguy hiểm không, đồng thời phát hiện sớm tình trạng suy tim tiềm ẩn.

Hở van tim không phải lúc nào cũng nguy hiểm, nhưng cũng không nên xem nhẹ. Nhiều người vẫn sống khỏe mạnh trong nhiều năm nếu được theo dõi và chăm sóc đúng cách. Ngược lại, nếu bỏ qua triệu chứng hoặc tự ý điều trị, bệnh có thể tiến triển thành suy tim, rối loạn nhịp hoặc biến chứng mạch máu.

Hiểu rõ hở van tim có nguy hiểm không giúp bạn chủ động bảo vệ trái tim mình: Duy trì lối sống lành mạnh, khám định kỳ và tuân thủ điều trị theo hướng dẫn y tế.