Hở van tim 2 lá có nguy hiểm không? Hiểu đúng để sống khỏe cùng trái tim

Khi nhận kết quả siêu âm tim có dòng ghi “hở van hai lá”, nhiều người cảm thấy lo lắng mà chưa thật sự hiểu rõ ý nghĩa của tình trạng này. Thực tế, hở van hai lá không phải lúc nào cũng nguy hiểm, nhưng nếu chủ quan hoặc theo dõi sai cách, bệnh có thể âm thầm tiến triển và ảnh hưởng đến chức năng tim về lâu dài.

Hở van tim 2 lá có nguy hiểm không?

Tim người có bốn van giúp điều hòa dòng máu theo một chiều nhất định. Khi van hai lá, nằm giữa tâm nhĩ trái và tâm thất trái - không đóng kín hoàn toàn, máu có thể chảy ngược từ thất trái về nhĩ trái trong lúc tim co bóp. Đây là hiện tượng gọi là hở van tim 2 lá (hay hở van hai lá).

Ở giai đoạn sớm, lượng máu trào ngược thường ít, không gây triệu chứng. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài hoặc tăng dần, tim phải làm việc nhiều hơn để bù đắp phần máu rò rỉ. Lâu dần, cơ tim có thể bị giãn, gây suy tim, rối loạn nhịp hoặc các biến chứng nguy hiểm khác.

Hở van hai lá được đánh giá mức độ dựa trên kết quả siêu âm tim và ảnh hưởng tới chức năng tim.

• Hở nhẹ: Thường không ảnh hưởng đến sức khỏe, chỉ cần theo dõi định kỳ.
• Hở trung bình: Có thể gây mệt mỏi, khó thở khi gắng sức.
• Hở nặng: Nguy cơ suy tim, phù phổi, cần can thiệp y tế.

Nếu hở nhẹ, bệnh thường không đáng lo. Nhưng nếu để tiến triển hoặc không được theo dõi, bệnh có thể gây hậu quả nghiêm trọng đến tim và hệ tuần hoàn.

Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết hở van tim 2 lá

Để biết hở van tim 2 lá có nguy hiểm không, cần hiểu rõ nguyên nhân gây ra và triệu chứng cảnh báo.

Nguyên nhân thường gặp

Có nhiều yếu tố khiến van hai lá bị hở, phổ biến gồm:

• Thoái hóa van tim theo tuổi tác: Dây chằng van bị giãn hoặc đứt.
• Thấp tim: Biến chứng sau nhiễm liên cầu khuẩn, gây tổn thương van.
• Nhồi máu cơ tim hoặc bệnh cơ tim giãn nở: Ảnh hưởng khả năng co bóp của tim.
• Tăng huyết áp mạn tính: Khiến tim trái phải làm việc nhiều hơn.
• Bẩm sinh hoặc tổn thương do chấn thương lồng ngực.

Triệu chứng thường gặp

Ở giai đoạn nhẹ, bệnh có thể không có biểu hiện rõ ràng. Nhưng nếu bệnh tiến triển, người bệnh có thể gặp:

• Khó thở khi gắng sức hoặc khi nằm.
• Cảm giác tim đập nhanh, hồi hộp.
• Mệt mỏi, giảm khả năng vận động.
• Phù chân, cổ chân, hoặc bụng trướng.
• Ho khan về đêm, đặc biệt khi nằm.

Nếu xuất hiện những dấu hiệu trên, cần đi khám tim mạch để xác định mức độ hở van và được tư vấn theo dõi phù hợp.

Hở van tim 2 lá: Khi nào cần điều trị và cách theo dõi đúng cách?

Việc điều trị hở van hai lá phụ thuộc vào mức độ hở, triệu chứng và chức năng tim.

Phương pháp chẩn đoán

Bác sĩ thường chỉ định:

• Siêu âm tim Doppler: Đánh giá mức độ hở, lượng máu trào ngược và chức năng thất trái.
• Điện tâm đồ: Kiểm tra rối loạn nhịp hoặc giãn buồng tim.
• X-quang ngực: Phát hiện phì đại tim hoặc ứ máu phổi.

Phương pháp điều trị

Tùy trường hợp, bác sĩ có thể lựa chọn:

• Theo dõi định kỳ: Áp dụng với hở nhẹ, chưa có triệu chứng.
• Điều trị nội khoa: Dùng thuốc lợi tiểu, giãn mạch, kiểm soát huyết áp hoặc nhịp tim.
• Can thiệp ngoại khoa: Phẫu thuật sửa hoặc thay van khi hở nặng, gây suy tim hoặc rối loạn chức năng thất trái.

Theo dõi tại nhà và khám định kỳ

• Kiểm tra sức khỏe tim mạch mỗi 6 - 12 tháng.
• Báo ngay cho bác sĩ khi có triệu chứng mới như khó thở, phù chân, mệt kéo dài.
• Không tự ý dùng thuốc hoặc bỏ thuốc mà không có chỉ định.

Một số nghiên cứu cho thấy hở van vừa ‑ nặng nếu không được quản lý đúng có nguy cơ tăng tử vong và biến chứng cao hơn so với người không bị hở van. Ví dụ một nghiên cứu cho thấy tỉ lệ tử vong 5 năm là khoảng 30% ở bệnh nhân MR so với 13% ở người cùng tuổi.

Lối sống và chế độ sinh hoạt giúp tim khỏe mạnh hơn

Ngay cả khi hở van hai lá ở mức nhẹ, việc duy trì thói quen sống lành mạnh đóng vai trò rất quan trọng trong việc ổn định chức năng tim.

Một số thói quen nên duy trì:

• Ăn nhạt: Giảm lượng muối để tránh ứ nước và phù.
• Tăng rau xanh, trái cây và cá giàu omega-3.
• Hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ chế biến sẵn.
• Không hút thuốc, hạn chế rượu bia, cà phê.
• Duy trì vận động nhẹ nhàng: Như đi bộ, yoga, đạp xe chậm.
• Kiểm soát cân nặng, huyết áp, mỡ máu và đường huyết.

Phần lớn các trường hợp hở van tim 2 lá có nguy hiểm không phụ thuộc vào mức độ hở và khả năng theo dõi đúng cách. Hở nhẹ thường không gây ảnh hưởng lớn, nhưng hở nặng có thể dẫn đến suy tim, rối loạn nhịp và giảm tuổi thọ.

Điều quan trọng là không chủ quan, cần duy trì thói quen sống lành mạnh, khám định kỳ và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ tim mạch.