HIV có lây qua vết xước nhỏ không? Cần làm gì khi biết mình bị nhiễm HIV?

Virus HIV (human immunodeficiency virus) là nguyên nhân gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS), làm tổn thương nghiêm trọng hệ thống miễn dịch của con người. HIV có thể lây truyền qua nhiều con đường khác nhau, trong đó lây nhiễm qua tiếp xúc với máu và dịch cơ thể là phổ biến. 

Bệnh HIV có lây qua vết xước nhỏ hay không?

Đây là câu hỏi phổ biến với những ai có tiếp xúc gần với người nhiễm HIV, đặc biệt là khi có va chạm ngoài da. Thực tế, HIV có lây qua vết xước nhỏ nếu hội tụ đủ các điều kiện nguy cơ, dù khả năng không cao như nhiều người lầm tưởng.

HIV không thể xâm nhập qua da lành lặn mà phải thông qua các điểm xâm nhập như vết thương hở, niêm mạc hoặc lỗ chân lông bị tổn thương. Nếu một vết xước nhỏ không gây chảy máu và không tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc dịch chứa virus HIV thì nguy cơ lây nhiễm gần như bằng không.

Tuy nhiên, HIV có lây qua vết xước nhỏ nếu thỏa mãn hai điều kiện:

• Vết xước đủ sâu, gây chảy máu hoặc trầy niêm mạc (môi, miệng, bộ phận sinh dục).
• Vết xước đó tiếp xúc với dịch cơ thể như máu, tinh dịch, dịch âm đạo hoặc dịch trực tràng chứa virus HIV.

Vì thế, trong môi trường thông thường như bị cào nhẹ qua quần áo hay bị móng tay sạch cào nhẹ, HIV có lây qua vết xước nhỏ là điều rất khó xảy ra. Tuy nhiên, trong một số tình huống đặc biệt như dùng chung kim tiêm, tiếp xúc máu khi vết thương còn hở, nguy cơ có thể tăng lên đáng kể.

HIV có lây qua vết thương hở không còn chảy máu?

Vết thương hở được hiểu là những tổn thương có khả năng tiếp xúc với môi trường ngoài như vết trầy, xước, cắt hoặc chảy máu. Tuy nhiên, nếu vết thương đã khô và không còn tiết dịch thì khả năng virus HIV xâm nhập sẽ rất thấp, gần như không đáng kể.

HIV có lây qua vết thương hở không còn chảy máu không? Câu trả lời phụ thuộc vào tình trạng thực tế của vết thương. Nếu vết thương đã đóng màng, không chảy máu và không tiếp xúc với dịch chứa virus HIV thì bạn có thể yên tâm. Ngược lại, nếu vết thương hở, chưa khô và có tiếp xúc với máu hoặc dịch từ người nhiễm thì nguy cơ vẫn có, dù không cao như lây qua quan hệ tình dục hoặc truyền máu trực tiếp.

Các con đường chính lây truyền HIV

HIV là virus chỉ tồn tại và nhân lên trong cơ thể con người. Virus này không sống được lâu ngoài môi trường nên con đường lây nhiễm cũng có giới hạn nhất định. Ba con đường chính mà HIV có thể lây truyền, bao gồm:

Lây truyền qua đường máu

HIV có thể lây khi máu của người nhiễm xâm nhập trực tiếp vào máu người lành. Một số tình huống phổ biến:

• Dùng chung kim tiêm (tiêm chích ma túy, tiêm truyền y tế không vô trùng).
• Sử dụng các dụng cụ có thể gây tổn thương da như dao cạo râu, kim xăm, dao mổ nếu không được tiệt trùng kỹ.
• Tiếp xúc vết thương hở giữa người nhiễm HIV và người không nhiễm.

Lây qua quan hệ tình dục không an toàn

Đây là con đường phổ biến nhất. Virus HIV có thể xâm nhập qua các vết xước nhỏ ở niêm mạc âm đạo, hậu môn hoặc miệng khi quan hệ tình dục không dùng bao cao su.

Như đã có đề cập vấn đề HIV có lây qua vết xước nhỏ không bên trên, trong quan hệ tình dục, nếu có các tổn thương niêm mạc dù nhỏ như trầy xước do cọ xát mạnh hoặc viêm nhiễm, virus vẫn có thể xâm nhập. Do đó, nam giới cần sử dụng bao cao su đúng cách để phòng ngừa.

Lây từ mẹ sang con

Phụ nữ mang thai bị HIV có thể truyền virus sang con trong thai kỳ, khi sinh hoặc trong thời gian cho con bú. Tuy nhiên, với phương pháp điều trị dự phòng thích hợp trong thai kỳ, nguy cơ có thể giảm đáng kể, thậm chí dưới 1%.

Nếu bạn nghi ngờ mình đã tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể người nhiễm HIV qua vết xước nhỏ, cần xử lý nhanh và đúng cách để giảm nguy cơ lây nhiễm:

• Rửa sạch vết thương ngay lập tức bằng nước sạch và xà phòng dưới vòi nước chảy liên tục trong ít nhất 5 phút.
• Không chà xát mạnh hoặc để vết thương tiếp xúc với các chất có thể gây tổn thương thêm.
• Đến cơ sở y tế ngay lập tức để được tư vấn, thăm khám và chỉ định điều trị dự phòng phơi nhiễm (PEP) nếu cần.
• Xét nghiệm HIV theo đúng lịch trình (thường là sau 4 - 6 tuần và 3 tháng) để xác định nguy cơ chính xác.
• Việc can thiệp sớm bằng phác đồ PEP trong vòng 72 giờ sau phơi nhiễm có thể giảm nguy cơ lây nhiễm HIV tới hơn 80%.

Cần làm gì khi biết mình bị nhiễm HIV?

Việc biết mình nhiễm HIV có thể gây sốc với nhiều người. Tuy nhiên, HIV hiện không còn là "bản án tử" như trước kia. Với sự tiến bộ của y học, người nhiễm HIV hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh nếu tuân thủ điều trị.

Nếu nhận kết quả dương tính với HIV:

Giữ tâm lý bình tĩnh

HIV không đồng nghĩa với cái chết. Nhiều người nhiễm HIV vẫn có thể sống khỏe mạnh, làm việc và sinh hoạt bình thường trong nhiều năm.

Bắt đầu điều trị càng sớm càng tốt

Thuốc kháng virus (ARV) giúp ức chế sự nhân lên của virus và phục hồi hệ miễn dịch.

Tuân thủ phác đồ điều trị

Uống thuốc đúng giờ mỗi ngày để đảm bảo hiệu quả tối ưu.

Thông báo cho bạn tình

Giúp đối phương chủ động phòng ngừa và kiểm tra sức khỏe.

Tham vấn tâm lý

Giảm áp lực tâm lý và được hỗ trợ từ cộng đồng hoặc các nhóm hỗ trợ người nhiễm HIV.

Tóm lại, HIV có lây qua vết xước nhỏ không thì câu trả lời là có thể xảy ra nhưng tỷ lệ rất thấp nếu vết xước không tiếp xúc trực tiếp với máu hay dịch chứa virus HIV. Tuy nhiên, không nên chủ quan với bất kỳ nguy cơ nào. Việc chủ động phòng tránh, hiểu rõ cơ chế lây nhiễm và tuân thủ các biện pháp bảo vệ sẽ giúp bạn và người thân an toàn trước căn bệnh này. Đối với người đã nhiễm HIV, hãy kiên trì điều trị, duy trì lối sống lành mạnh và hướng đến một cuộc sống tích cực, ý nghĩa hơn mỗi ngày.