Điếc: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Tìm hiểu chung về bệnh điếc

Điếc là tình trạng mất khả năng nghe một phần hoặc toàn bộ âm thanh. Mức độ điếc có thể khác nhau, từ nhẹ (nghe kém) đến nặng (điếc hoàn toàn).

Phân loại điếc:

• Điếc dẫn truyền: Xảy ra khi âm thanh không thể truyền đến tai trong do tắc nghẽn hoặc tổn thương ở tai ngoài hoặc tai giữa.

• Điếc thần kinh: Xảy ra khi có tổn thương ở tai trong (ốc tai) hoặc dây thần kinh thính giác.

• Điếc hỗn hợp: Là sự kết hợp của cả điếc dẫn truyền và điếc thần kinh giác quan.

Triệu chứng bệnh điếc

Những dấu hiệu và triệu chứng của điếc

Triệu chứng điếc ở người lớn

Hầu hết mọi người mất thính lực một cách từ từ. Họ thậm chí có thể không nhận ra điều đó đang xảy ra. Nói chung, bạn có thể đang bị mất thính lực nếu:

• Bạn thường xuyên yêu cầu người khác nhắc lại.

• Bạn gặp khó khăn khi theo dõi cuộc trò chuyện, đặc biệt là khi bạn nói chuyện điện thoại hoặc trong môi trường ồn ào như nhà hàng.

• Bạn nghĩ rằng mọi người đang nói lẩm bẩm.

• Bạn không nghe được một số âm thanh có tần số cao, như tiếng chim hót.

• Bạn cần tăng âm lượng trên tivi, máy tính hoặc máy tính bảng của mình.

• Bạn bị ù tai (tiếng kêu trong tai).

• Đau tai

• Bạn cảm thấy như có áp lực hoặc chất lỏng bên trong tai.

• Bạn gặp vấn đề về thăng bằng hoặc chóng mặt.

Triệu chứng điếc ở trẻ sơ sinh và trẻ em

Ở trẻ sơ sinh bị mất thính lực, có thể có vẻ như trẻ nghe được một số âm thanh nhưng không nghe được những âm thanh khác. Trẻ có thể:

• Không giật mình khi nghe tiếng động lớn.

• Không quay đầu về phía nguồn âm thanh sau 6 tháng tuổi.

• Không nói được những từ đơn giản như "mẹ" hoặc "bố" khi được 1 tuổi.

• Không phản ứng khi bạn gọi tên trẻ.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh điếc

Điếc có thể dẫn đến nhiều biến chứng, khiến bạn cảm thấy mất kết nối với thế giới xung quanh. Bạn có thể trở nên bực bội, cáu kỉnh hoặc tức giận. Những người bị điếc nặng có thể trở nên lo lắng hoặc trầm cảm. Trẻ em bị điếc có thể gặp khó khăn ở trường và đạt điểm kém.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn hoặc người thân có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào của điếc, hãy đi khám bác sĩ để được đánh giá và điều trị kịp thời. Việc phát hiện và điều trị sớm có thể giúp ngăn ngừa điếc tiến triển nặng hơn.

Nguyên nhân dẫn đến điếc

Nguyên nhân gây điếc dẫn truyền bao gồm:

• Ráy tai tích tụ trong tai của bạn.

• Chất lỏng trong tai giữa do cảm lạnh hoặc dị ứng.

• Nhiễm trùng tai giữa (viêm tai giữa).

• Thủng màng nhĩ.

• Khối u tai.

• Vật gì đó bị mắc kẹt trong tai bạn. Ví dụ, con bạn, khi đối mặt với một món ăn phụ là đậu Hà Lan, có thể quyết định nhét một hạt vào tai.

• Các tình trạng bẩm sinh (tình trạng có từ khi sinh ra) ảnh hưởng đến cách hình thành tai giữa hoặc tai ngoài của trẻ sơ sinh.

Nguyên nhân gây điếc thần kinh bao gồm:

• Lão hóa.

• Các bệnh như bệnh động mạch vành (bệnh tim), huyết áp cao (tăng huyết áp), đột quỵ hoặc tiểu đường.

• Thuốc độc tính lên tai.

• Một số tình trạng di truyền.

• Bị đánh vào đầu.

• Điếc do tiếng ồn. Tiếp xúc lâu dài với tiếng ồn lớn, như làm việc trong môi trường rất ồn ào như nhà máy và công trường xây dựng.

• Nhiễm trùng bẩm sinh như Cytomegalovirus (CMV).

Nguyên nhân gây điếc hỗn hợp:

Điều đó có nghĩa là nó ảnh hưởng đến tai ngoài và tai giữa cũng như tai trong của bạn. Ví dụ, nếu bạn dùng thuốc ảnh hưởng đến tai trong và bạn vô tình làm thủng màng nhĩ ở tai giữa, bạn sẽ bị điếc hỗn hợp.

Nguy cơ gây bệnh điếc

Những ai có nguy cơ bị điếc?

Điếc có thể gặp ở bất cứ ai. Tuy nhiên, thính lực thường suy giảm theo tuổi tác, đặc biệt là ở người cao tuổi

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải điếc

Các yếu tố tăng nguy cơ mắc phải điếc:

• Tiếp xúc với tiếng ồn lớn: Làm việc hoặc thường xuyên tiếp xúc với tiếng ồn lớn (ví dụ: Công trường xây dựng, nhà máy, buổi hòa nhạc) có thể gây tổn thương tai và dẫn đến điếc.

• Tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình có người bị điếc, bạn cũng có nguy cơ cao hơn.

• Một số bệnh lý: Các bệnh như tiểu đường, bệnh tim mạch, huyết áp cao, và một số bệnh tự miễn có thể ảnh hưởng đến thính giác.

• Sử dụng một số loại thuốc: Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc kháng sinh Aminoglycoside và thuốc hóa trị, có thể gây độc cho tai.

• Nhiễm trùng tai: Nhiễm trùng tai tái phát hoặc không được điều trị kịp thời có thể gây tổn thương tai và dẫn đến điếc.

• Chấn thương đầu: Chấn thương đầu có thể gây tổn thương tai trong hoặc dây thần kinh thính giác.

• Yếu tố bẩm sinh: Một số trẻ em sinh ra đã bị điếc do di truyền hoặc do các vấn đề trong quá trình phát triển thai nhi.

• Các yếu tố khác: Hút thuốc lá, tiếp xúc với hóa chất độc hại, và một số bệnh lý khác cũng có thể làm tăng nguy cơ điếc.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh điếc

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán điếc

Các xét nghiệm chẩn đoán điếc bao gồm:

Xét nghiệm thính lực:

• Đo thính lực đồ: Kiểm tra khả năng nghe.

• Đo nhĩ lượng: Kiểm tra màng nhĩ và tai giữa.

• Đo âm ốc tai: Kiểm tra tai trong.

• Đo điện thính giác thân não: Kiểm tra dây thần kinh thính giác.

Xét nghiệm hình ảnh:

• Chụp CT hoặc MRI: Kiểm tra cấu trúc tai.

Phương pháp điều trị điếc

Phương pháp điều trị điếc phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

• Máy trợ thính: Thiết bị khuếch đại âm thanh để giúp người bị điếc nghe rõ hơn.

• Cấy ốc tai điện tử: Thiết bị điện tử cấy ghép giúp kích thích dây thần kinh thính giác.

• Phẫu thuật: Phẫu thuật có thể được thực hiện để điều trị một số nguyên nhân gây điếc, chẳng hạn như xơ cứng tai hoặc u dây thần kinh thính giác.

• Thuốc: Một số loại thuốc có thể được sử dụng để điều trị các bệnh gây điếc, chẳng hạn như nhiễm trùng tai.

Chế độ sinh hoạt và phòng ngừa bệnh điếc

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của điếc

Chế độ sinh hoạt:

• Tránh xa tiếng ồn: Hạn chế tiếp xúc với tiếng ồn lớn từ các nguồn như buổi hòa nhạc, công trường xây dựng, hoặc máy móc công nghiệp.

• Sử dụng thiết bị bảo vệ: Khi phải làm việc trong môi trường ồn ào, hãy đeo nút bịt tai hoặc thiết bị bảo vệ thính giác.

• Giảm âm lượng: Khi nghe nhạc hoặc xem tivi, hãy giữ âm lượng ở mức vừa phải.

• Tập thể dục thường xuyên: Vận động giúp cải thiện tuần hoàn máu, bao gồm cả tuần hoàn máu đến tai.

• Kiểm soát các bệnh mãn tính: Các bệnh như tiểu đường và tim mạch có thể ảnh hưởng đến thính giác, vì vậy hãy kiểm soát tốt các bệnh này.

• Tránh hút thuốc và hạn chế rượu bia: Hút thuốc và uống rượu bia quá mức có thể làm tổn thương các tế bào lông trong tai trong.

• Không ngoáy tai quá sâu: Ngoáy tai bằng tăm bông hoặc vật cứng có thể đẩy ráy tai vào sâu hơn hoặc làm tổn thương màng nhĩ.

• Vệ sinh tai nhẹ nhàng: Sử dụng khăn mềm hoặc dung dịch vệ sinh tai chuyên dụng để làm sạch tai ngoài.

• Điều trị nhiễm trùng tai kịp thời: Nếu bạn bị nhiễm trùng tai, hãy đi khám bác sĩ để được điều trị đúng cách.

• Khám thính lực định kỳ: Đặc biệt là khi bạn trên 50 tuổi hoặc có các yếu tố nguy cơ cao.

• Phát hiện sớm các vấn đề về thính giác: Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể giúp ngăn ngừa điếc tiến triển nặng hơn.

Chế độ dinh dưỡng:

• Bổ sung vitamin và khoáng chất: Một số nghiên cứu cho thấy vitamin B12, vitamin D và magie có thể hỗ trợ sức khỏe thính giác.

• Chế độ ăn uống cân bằng: Ăn nhiều trái cây, rau quả, và thực phẩm giàu omega-3 để hỗ trợ sức khỏe thính giác.

Phương pháp phòng ngừa điếc hiệu quả

Đặc hiệu

Không có vắc xin nào trực tiếp ngăn ngừa bệnh điếc, nhưng một số vắc xin có thể gián tiếp giảm nguy cơ điếc bằng cách bảo vệ khỏi các bệnh gây tổn thương thính giác, bao gồm:

• Vắc xin MMR (sởi, quai bị, rubella): Phòng ngừa quai bị (có thể gây điếc do tổn thương thần kinh thính giác) và rubella bẩm sinh (liên quan đến điếc ở trẻ nếu mẹ nhiễm khi mang thai).

• Vắc xin Hib: Ngăn viêm màng não do Haemophilus influenzae loại B, một nguyên nhân tiềm tàng gây điếc.

Không đặc hiệu

Phòng ngừa điếc bằng cách:

• Tránh tiếp xúc với tiếng ồn lớn.

• Sử dụng nút bịt tai hoặc thiết bị bảo vệ tai khi làm việc trong môi trường ồn ào.

• Điều trị kịp thời các bệnh nhiễm trùng tai.

• Khám thính lực định kỳ, đặc biệt là khi bạn có nguy cơ bị điếc.

Để biết thêm thông tin chi tiết về vắc xin và các biện pháp bảo vệ sức khỏe, bạn có thể tham khảo thêm tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu.