Dị ứng hải sản nên làm gì? Nguyên nhân, mức độ nguy hiểm và cách phòng tránh tái phát

Tại Việt Nam, tỷ lệ người mắc dị ứng hải sản đang có xu hướng gia tăng, đặc biệt ở những người có cơ địa nhạy cảm. Theo nghiên cứu của Đại học Y Dược TP.HCM, protein trong hải sản là một trong những dị nguyên phổ biến gây phản ứng dị ứng nặng. Vậy dị ứng hải sản nên làm gì? Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, mức độ nguy hiểm, cách xử lý và biện pháp phòng ngừa tái phát dị ứng hải sản. 

Tổng quan về tình trạng dị ứng hải sản

Dị ứng hải sản là phản ứng quá mẫn của hệ miễn dịch khi cơ thể tiếp xúc với các protein có trong hải sản, đặc biệt là tropomyosin – một loại protein phổ biến trong tôm, cua, mực, sò và các loại hải sản có vỏ khác. Phản ứng dị ứng có thể xảy ra ngay lập tức, chỉ vài phút sau khi ăn/tiếp xúc hoặc trì hoãn vài giờ, tùy thuộc vào mức độ nhạy cảm của từng người. Các triệu chứng có thể bao gồm từ nhẹ như nổi mẩn, ngứa đến nghiêm trọng như sốc phản vệ.

Thực tế cho thấy, không phải ai cũng bị dị ứng hải sản nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao hơn, bao gồm:

• Người có cơ địa dị ứng: Những người mắc các bệnh như hen suyễn, viêm mũi dị ứng, viêm da cơ địa hoặc eczema thường dễ bị dị ứng thực phẩm, bao gồm hải sản.
• Trẻ nhỏ: Hệ miễn dịch của trẻ còn non yếu, dễ nhạy cảm với các protein lạ.
• Người có tiền sử dị ứng thực phẩm khác: Nếu đã từng bị dị ứng với đậu phộng, trứng, sữa hoặc các loại thực phẩm khác, nguy cơ dị ứng hải sản sẽ cao hơn.
• Di truyền: Tiền sử gia đình có người bị dị ứng thực phẩm cũng làm tăng khả năng mắc phải.

Dị ứng hải sản có nguy hiểm không?

Dị ứng hải sản có thể gây ra các triệu chứng từ nhẹ như ngứa, nổi mề đay đến các tình trạng nguy hiểm như sốc phản vệ. Sốc phản vệ là một phản ứng dị ứng toàn thân, có thể gây tụt huyết áp, khó thở và trong một số trường hợp hiếm gặp dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Theo thống kê, một số trường hợp dị ứng hải sản nghiêm trọng đã phải nhập viện để hồi sức tích cực do các biến chứng như phù thanh quản hoặc suy hô hấp. Một câu hỏi đặt ra: Dị ứng hải sản có tự hết không?

Dị ứng hải sản có thể tự khỏi trong một số trường hợp nhẹ nhưng không phải lúc nào cũng vậy. Các triệu chứng dị ứng nhẹ có thể biến mất sau vài giờ hoặc vài ngày nhưng dị ứng nặng hơn có thể cần điều trị y tế và kéo dài hơn. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu nghiêm trọng và biết dị ứng hải sản nên làm gì là yếu tố then chốt để tránh các rủi ro nguy hiểm.

Dị ứng hải sản nên làm gì? 

Khi xuất hiện các dấu hiệu dị ứng hải sản, việc xử lý nhanh chóng và đúng cách sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Vậy xử lý khi bị dị ứng hải sản ra sao?

Ngưng tiếp xúc và loại bỏ thức ăn dị ứng

Ngay khi nhận thấy các dấu hiệu cảnh báo dị ứng hải sản, việc bạn cần làm là:

• Ngừng ăn ngay lập tức: Nếu nhận thấy các dấu hiệu bất thường sau khi ăn hải sản, hãy dừng lại ngay và không tiếp tục tiêu thụ món ăn đó.
• Súc miệng và rửa sạch: Súc miệng bằng nước sạch để loại bỏ các protein còn sót lại trong miệng. Rửa tay và các vùng da tiếp xúc với hải sản để hạn chế kích ứng thêm.
• Uống nhiều nước: Nước giúp cơ thể đào thải các chất gây dị ứng nhanh hơn, hỗ trợ giảm triệu chứng nhẹ.

Sử dụng thuốc chống dị ứng

Nếu các triệu chứng dị ứng ở mức độ nhẹ, bạn có thể:

• Dùng thuốc kháng histamin: Các thuốc như Loratadin hoặc Cetirizin có thể giúp giảm ngứa, nổi mề đay hoặc phát ban. Lưu ý chỉ sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ.
• Theo dõi triệu chứng: Sau khi dùng thuốc, nghỉ ngơi và theo dõi tình trạng trong vài giờ. Nếu triệu chứng không cải thiện hoặc nặng hơn, bạn cần đến cơ sở y tế ngay.

Trong trường hợp xuất hiện sưng phù (môi, mắt, họng) hoặc khó thở, tuyệt đối không tự điều trị tại nhà mà cần đến bệnh viện ngay lập tức.

Cấp cứu khi có dấu hiệu nghiêm trọng

Nếu người bị dị ứng có các triệu chứng nghiêm trọng, việc bạn cần làm là hành động khẩn cấp:

• Nhận diện dấu hiệu sốc phản vệ: Bao gồm sưng môi/họng, khó thở, nổi mề đay toàn thân, chóng mặt, choáng váng hoặc ngất xỉu.
• Gọi cấp cứu: Liên hệ ngay với số cấp cứu 115 hoặc đưa người bệnh đến bệnh viện gần nhất.
• Sử dụng bút tiêm Epinephrine: Nếu đã được bác sĩ chỉ định trước đó, hãy sử dụng bút tiêm Epinephrine (EpiPen) để kiểm soát phản ứng dị ứng ngay lập tức.

Việc xử lý kịp thời trong những trường hợp này có thể cứu sống người bệnh, vì vậy dị ứng hải sản nên làm gì cần được ưu tiên thực hiện nhanh chóng.

Cách phòng ngừa dị ứng hải sản tái phát

Để giảm nguy cơ tái phát dị ứng hải sản, bạn cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa sau:

Tránh xa hoàn toàn thực phẩm gây dị ứng

Để giảm nguy cơ tái phát dị ứng hải sản, bạn cần tránh xa hoàn toàn hải sản gây dị ứng, cụ thể:

• Không tiêu thụ hải sản: Tránh hoàn toàn các loại hải sản như tôm, cua, mực, sò hoặc các món ăn có chứa chiết xuất từ hải sản (nước mắm, mắm tôm…).
• Đọc kỹ nhãn thực phẩm: Khi mua thực phẩm chế biến sẵn, hãy kiểm tra kỹ thành phần để đảm bảo không có hải sản hoặc protein liên quan.
• Thông báo khi ăn ngoài: Khi ăn tại nhà hàng, hãy thông báo với nhân viên về tình trạng dị ứng để tránh các món có nguy cơ gây dị ứng.

Làm xét nghiệm xác định dị nguyên

Làm xét nghiệm xác định dị nguyên cũng là một cách giúp phòng ngừa tái phát dị ứng hải sản. Các xét nghiệm xác định dị nguyên bao gồm:

• Xét nghiệm máu IgE đặc hiệu: Giúp xác định chính xác loại protein trong hải sản gây dị ứng.
• Test lẩy da: Thực hiện tại các bệnh viện có chuyên khoa dị ứng - miễn dịch để xác định mức độ nhạy cảm với từng loại hải sản.

Luôn chuẩn bị thuốc dị ứng bên người

Đối với những người có tiền sử dị ứng nhẹ, hãy luôn giữ sẵn các loại thuốc như Loratadin hoặc Cetirizin trong túi. Với những người có nguy cơ sốc phản vệ, bút Epinephrine là vật dụng không thể thiếu. Hãy đảm bảo bạn và người thân biết cách sử dụng bút này trong trường hợp khẩn cấp.

Ngoài ra, hãy chia sẻ tình trạng dị ứng của bạn với gia đình, bạn bè hoặc đồng nghiệp để họ có thể hỗ trợ khi cần.

Dị ứng hải sản là một tình trạng không hiếm gặp nhưng nếu biết dị ứng hải sản nên làm gì, bạn có thể kiểm soát và giảm thiểu nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Việc nhận biết sớm các triệu chứng, xử lý kịp thời và áp dụng các biện pháp phòng ngừa là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe. Nếu bạn hoặc người thân có tiền sử dị ứng hải sản, hãy chủ động thăm khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa để được tư vấn và xây dựng kế hoạch kiểm soát phù hợp. 

Một lối sống cẩn trọng và khoa học sẽ giúp bạn tận hưởng các bữa ăn an toàn, tránh xa những rủi ro không đáng có từ dị ứng hải sản. Cảm ơn bạn đã dành thời gian đón đọc bài viết hôm nay của Tiêm chủng Long Châu.