Dấu hiệu viêm dạ dày ở trẻ em: Cách phòng ngừa

Viêm dạ dày tá tràng không chỉ gặp ở người trưởng thành mà đang ngày càng phổ biến ở trẻ em. Bệnh ảnh hưởng đáng kể đến tiêu hóa, hấp thu dinh dưỡng và quá trình phát triển thể chất của trẻ. Đáng chú ý, những năm gần đây, tỷ lệ trẻ mắc viêm dạ dày tá tràng có xu hướng tăng nhanh, đặt ra nhu cầu nhận biết sớm và can thiệp kịp thời hơn. 

Dấu hiệu viêm dạ dày ở trẻ em

Viêm dạ dày ở trẻ thường diễn tiến âm thầm và dễ nhầm lẫn với các rối loạn tiêu hóa thông thường. Một số trẻ gần như không có triệu chứng cho đến khi tình trạng viêm nặng lên, ảnh hưởng đến ăn uống, hấp thu và tăng trưởng. Dưới đây là những dấu hiệu viêm dạ dày ở trẻ mà bậc phụ huynh nên lưu ý:

Trẻ hay đau bụng tái diễn

Đau bụng là triệu chứng phổ biến nhất ở trẻ bị viêm dạ dày. Cơn đau thường khu trú vùng thượng vị hoặc quanh rốn, xuất hiện từng đợt, có thể liên quan đến bữa ăn. Nhiều trường hợp đau kéo dài hoặc tái phát nhiều lần trong ngày. Đây cũng là triệu chứng dễ bị bỏ qua vì đau bụng ở trẻ có thể do nhiều nguyên nhân khác, khiến việc chẩn đoán viêm dạ dày chậm trễ.

Buồn nôn và nôn

Trẻ có thể buồn nôn sau ăn, nôn dịch dạ dày hoặc thậm chí nôn ra máu nếu tổn thương niêm mạc trở nên nghiêm trọng. Biểu hiện này thường đi kèm đau bụng hoặc đầy hơi, ảnh hưởng đến khả năng ăn uống của trẻ.

Đầy bụng, khó tiêu, ợ hơi

Tình trạng viêm làm giảm khả năng co bóp và tiêu hóa của dạ dày, gây ứ đọng thức ăn. Trẻ có thể cảm thấy chướng bụng, khó tiêu, ợ chua hoặc ợ nóng sau ăn. Những dấu hiệu này thường kéo dài và trở nên rõ hơn khi trẻ ăn đồ chiên rán, ăn nhanh hoặc ăn quá no.

Biếng ăn, giảm khẩu vị

Đau bụng, buồn nôn và khó tiêu khiến trẻ biếng ăn hơn bình thường. Nếu kéo dài, trẻ có nguy cơ suy dinh dưỡng, chậm tăng cân và giảm tập trung trong học tập. Nếu ép trẻ ăn lúc đang đau dạ dày có thể làm triệu chứng nghiêm trọng hơn.

Trẻ xanh xao, chóng mặt, mệt mỏi

Viêm dạ dày kéo dài có thể gây thiếu máu do giảm hấp thu hoặc viêm loét gây mất máu âm thầm. Trẻ biểu hiện da nhợt, chóng mặt, dễ mệt, kém hoạt bát và khó tập trung.

Nôn ra máu hoặc đi phân đen

Đây là dấu hiệu cảnh báo xuất huyết tiêu hóa, là biến chứng nguy hiểm của viêm loét dạ dày. Trẻ nôn ra máu tươi, máu lẫn dịch tiêu hóa hoặc đi phân đen như bã cà phê. Khi xuất hiện các dấu hiệu này, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức để được xử trí khẩn cấp.

Nguyên nhân gây viêm dạ dày ở trẻ

Viêm loét dạ dày ở trẻ em là một bệnh lý tiêu hóa ngày càng phổ biến, có thể khởi phát do nhiều yếu tố sinh học, dinh dưỡng và môi trường. Hiểu rõ căn nguyên giúp phụ huynh chủ động phòng ngừa và giảm nguy cơ tái phát ở trẻ. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến:

Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori)

Nhiễm HP là nguyên nhân chiếm tỷ lệ cao nhất trong các trường hợp viêm loét dạ dày ở trẻ em. Vi khuẩn này có khả năng sống trong môi trường acid và tấn công trực tiếp vào lớp niêm mạc dạ dày tá tràng, gây viêm mạn tính và hình thành ổ loét. Trẻ có thể nhiễm H. pylori qua thực phẩm, nước uống không đảm bảo vệ sinh hoặc tiếp xúc gần với người mang vi khuẩn. 

Sử dụng thuốc không đúng chỉ định

Việc lạm dụng thuốc ở trẻ nhỏ, đặc biệt là nhóm thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) như Ibuprofen, Aspirin, Naproxen, có thể làm giảm lớp nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày, khiến acid dễ gây tổn thương. Trẻ sử dụng thuốc kéo dài, không đúng liều hoặc tự ý dùng thuốc giảm đau, hạ sốt không theo hướng dẫn bác sĩ có nguy cơ cao phát triển viêm loét dạ dày tá tràng.

Chế độ ăn uống thiếu khoa học

Trẻ ăn quá nhiều thức ăn nhanh, đồ cay nóng, thực phẩm nhiều dầu mỡ hoặc ăn uống thất thường khiến dạ dày tăng tiết acid, gây kích ứng kéo dài. Bên cạnh đó, thói quen uống nước ngọt có gas, tiêu thụ đồ ăn vặt thường xuyên hoặc bỏ bữa cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ viêm loét ở trẻ.

Các nguyên nhân khác

Ngoài các yếu tố chính trên, viêm loét dạ dày ở trẻ còn có thể xuất phát từ nhiều tình trạng bệnh lý khác:

• Bệnh Crohn hoặc bệnh tự miễn gây viêm teo dạ dày
• Celiac (không dung nạp gluten).
• Trào ngược mật.
• Nhiễm virus như herpes gây viêm niêm mạc tiêu hóa.
• Suy giảm miễn dịch, trẻ dễ nhiễm trùng.
• Chấn thương vùng bụng, đặt máy thở kéo dài.
• Tiếp xúc với khói thuốc lá hoặc điều trị xạ trị - hóa trị.

Các biện pháp phòng ngừa viêm dạ dày tá tràng ở trẻ em

Phòng ngừa viêm dạ dày tá tràng ở trẻ em giúp bảo vệ sức khỏe tiêu hóa, hạn chế biến chứng và duy trì sự phát triển toàn diện. Bố mẹ cần chủ động thực hiện các biện pháp dưới đây để giảm nguy cơ mắc bệnh:

• Ăn uống hợp lý: Cho trẻ ăn đúng giờ, không bỏ bữa, nhai kỹ và tránh thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, đồ ăn vặt, nước ngọt có gas, trà, cà phê.
• Đảm bảo vệ sinh thực phẩm: Lựa chọn thực phẩm tươi sạch, sơ chế kỹ, nấu chín hoàn toàn. Rửa tay bằng xà phòng trước khi chế biến thức ăn hoặc trước khi ăn.
• Giảm căng thẳng cho trẻ: Tạo môi trường sống thoải mái, không gây áp lực học tập hay sinh hoạt. Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể chất và giải trí phù hợp lứa tuổi.
• Phòng ngừa lây nhiễm H. pylori: Không dùng chung đồ dùng cá nhân, ly cốc, đũa thìa; tầm soát vi khuẩn nếu có triệu chứng hoặc khi người thân trong gia đình bị nhiễm.
• Sử dụng thuốc đúng chỉ định: Không tự ý dùng thuốc kháng sinh hoặc NSAIDs; tuân thủ liều lượng và hướng dẫn của bác sĩ.
• Theo dõi sức khỏe và tiêm chủng đầy đủ: Khi trẻ có biểu hiện đau bụng, biếng ăn hoặc rối loạn tiêu hóa, nên đưa trẻ đi khám sớm; tiêm vaccine đầy đủ để tăng cường miễn dịch.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bố mẹ nhận diện rõ các dấu hiệu viêm dạ dày ở trẻ em và nắm được những cách phòng ngừa hiệu quả, từ đó chủ động bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa và hỗ trợ sự phát triển khỏe mạnh cho trẻ.