Khi gặp tình trạng khó chịu ở vùng thượng vị, nhiều người đặt câu hỏi: Đau dạ dày nên ăn gì để vừa giảm đau, vừa hỗ trợ phục hồi niêm mạc tổn thương. Việc lựa chọn thực phẩm phù hợp có thể tác động trực tiếp đến quá trình lành bệnh và ngăn ngừa biến chứng. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn đau dạ dày nên ăn gì để xây dựng chế độ ăn uống khoa học và hiệu quả.
Tại sao ăn uống lại quan trọng khi bị đau dạ dày?
Hệ tiêu hóa, đặc biệt là dạ dày, là cơ quan trực tiếp tiếp xúc với thực phẩm mỗi ngày. Khi dạ dày bị tổn thương thường do axit dịch vị tăng cao, nhiễm khuẩn Helicobacter pylori, tác dụng phụ của thuốc chống viêm, hoặc căng thẳng kéo dài, lớp niêm mạc bảo vệ bên trong bị suy yếu và dễ bị viêm loét. Trong tình trạng này, nếu tiếp tục ăn những thực phẩm gây kích thích như đồ cay, chua, cứng, nhiều dầu mỡ hay rượu bia, tình trạng viêm loét sẽ trở nên nghiêm trọng hơn, thậm chí gây đau dữ dội, trào ngược, nôn ói hoặc chảy máu tiêu hóa.
Ngược lại, khi người bệnh biết cách lựa chọn thực phẩm phù hợp, chế độ ăn sẽ đóng vai trò như một “liều thuốc hỗ trợ” hiệu quả. Những món ăn mềm, dễ tiêu, ít axit sẽ giúp làm dịu niêm mạc bị tổn thương, hạn chế tình trạng tăng tiết axit dạ dày, đồng thời bổ sung năng lượng và dưỡng chất thiết yếu để phục hồi tổn thương viêm loét. Nhiều nghiên cứu còn cho thấy, một chế độ ăn cân bằng còn giúp cải thiện chức năng tiêu hóa, điều hòa nhu động dạ dày và giảm nguy cơ tái phát cơn đau.
Chính vì thế, việc hiểu rõ đau dạ dày nên ăn gì không chỉ là một lời khuyên đơn giản, mà còn là một phần quan trọng trong phác đồ chăm sóc bệnh nhân, đặc biệt ở giai đoạn chưa có biến chứng nghiêm trọng. Chế độ ăn hợp lý không thể thay thế hoàn toàn thuốc điều trị, nhưng nó giúp kiểm soát triệu chứng tốt hơn, rút ngắn thời gian hồi phục và giảm nguy cơ lệ thuộc thuốc kéo dài.

Đau dạ dày nên ăn gì để giảm đau, hỗ trợ tiêu hóa?
Khi niêm mạc dạ dày bị tổn thương, việc ăn uống không phù hợp có thể khiến triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn. Vì vậy, để giảm đau và hỗ trợ quá trình hồi phục, người bệnh cần hiểu rõ đau dạ dày nên ăn gì để lựa chọn thực phẩm và cách chế biến một cách khoa học.
- Ưu tiên thực phẩm mềm, dễ tiêu và chế biến đơn giản: Khi bị đau dạ dày, niêm mạc dạ dày vốn đang tổn thương sẽ rất nhạy cảm với thức ăn cứng, nhiều dầu mỡ hoặc gia vị. Do đó, người bệnh nên dùng các món ăn mềm như cháo loãng, súp rau củ xay nhuyễn, cơm mềm hay bánh mì không vỏ. Phương pháp chế biến cũng cần lưu ý: nên luộc, hấp hoặc nấu nhạt, tránh chiên xào vì dầu mỡ có thể làm chậm quá trình tiêu hóa và tăng cảm giác đầy trướng. Những thực phẩm này không chỉ dễ hấp thu mà còn giảm đáng kể áp lực co bóp cho dạ dày đang viêm.
- Bổ sung thực phẩm trung hòa axit và làm dịu niêm mạc: Một trong những nguyên nhân gây đau dạ dày là sự dư thừa axit dịch vị. Một số thực phẩm như yến mạch, bánh mì trắng, khoai tây luộc, bột sắn dây có khả năng trung hòa axit nhẹ, đồng thời cung cấp năng lượng lành tính. Tuy nhiên, sữa nên chọn loại ít béo hoặc tách béo, không cần phải dùng không đường/ít lactose, và không cần kiêng hoàn toàn khi đói. Thay vào đó, nên dùng sau bữa ăn nếu cần.
- Lựa chọn rau củ và trái cây phù hợp, chế biến đúng cách: Rau củ và trái cây là nguồn cung cấp vitamin, chất xơ hòa tan và chất chống oxy hóa thiết yếu trong quá trình lành vết loét. Người bị đau dạ dày nên chọn các loại trái cây chín mềm như chuối, đu đủ, lê hấp, táo hấp – đây là những thực phẩm không gây kích ứng niêm mạc. Về rau, nên dùng các loại như bí đỏ, cà rốt, cải bó xôi, mồng tơi… đã được nấu chín kỹ. Ăn sống hoặc nêm chua – cay vào rau củ là điều cần tránh tuyệt đối trong giai đoạn viêm cấp.
- Tăng cường đạm dễ tiêu, hạn chế chất béo động vật: Đạm đóng vai trò quan trọng trong tái tạo mô tổn thương, nhưng không phải loại nào cũng phù hợp. Nên ưu tiên các nguồn đạm ít béo và dễ tiêu như cá hấp, thịt gà bỏ da, trứng luộc, đậu hũ. Những thực phẩm này vừa cung cấp protein chất lượng cao, vừa không làm nặng bụng hay kích thích tiết axit. Ngược lại, các loại thịt đỏ nhiều mỡ, thịt nướng hoặc chế biến sẵn có thể gây đầy hơi, làm chậm lành vết loét và khiến triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.

Thực phẩm nên tránh để không làm bệnh nặng hơn
Bên cạnh việc bổ sung những thực phẩm có lợi cho quá trình phục hồi, người bị đau dạ dày cũng cần đặc biệt lưu ý đến những món nên kiêng. Việc tiêu thụ các loại thực phẩm không phù hợp có thể khiến tình trạng viêm loét dạ dày trở nên nghiêm trọng hơn, kéo dài thời gian điều trị và làm tăng nguy cơ biến chứng. Vậy đau dạ dày không nên ăn gì để tránh làm tổn thương thêm lớp niêm mạc? Dưới đây là những nhóm thực phẩm bạn nên loại bỏ khỏi thực đơn hằng ngày trong giai đoạn này.
- Đồ cay, chua, mặn quá mức: Các món như ớt, giấm, mù tạt, dưa muối,… dễ kích thích dạ dày tiết nhiều axit, làm tổn thương lớp niêm mạc. Nếu dạ dày đang viêm loét, việc tiếp xúc với các loại gia vị mạnh có thể khiến vết loét lan rộng và gây đau rát dữ dội hơn.
- Thức ăn chiên rán nhiều dầu mỡ: Các món như gà rán, khoai tây chiên, xúc xích… tuy hấp dẫn nhưng lại khó tiêu hóa, gây đầy hơi và tăng áp lực lên dạ dày. Tình trạng này làm gia tăng nguy cơ trào ngược dạ dày-thực quản.
- Đồ uống kích thích: Bia, rượu, cà phê, nước tăng lực không chỉ làm tổn thương niêm mạc dạ dày mà còn khiến cơ vòng thực quản dưới bị giãn, tạo điều kiện cho dịch vị axit trào ngược. Điều này làm trầm trọng thêm các triệu chứng đau, nóng rát vùng thượng vị.
- Thực phẩm sống, chưa nấu chín kỹ: Gỏi, rau sống, sushi, trứng lòng đào hoặc chưa chín hoàn toàn có thể chứa vi khuẩn gây hại cho hệ tiêu hóa. Trong lúc dạ dày đang yếu, việc nhiễm khuẩn dễ dẫn đến tiêu chảy, viêm dạ dày cấp hoặc ngộ độc thực phẩm.

Đau dạ dày nên ăn thế nào cho đúng?
Để hỗ trợ quá trình phục hồi niêm mạc và kiểm soát triệu chứng, người đau dạ dày không chỉ cần chọn đúng thực phẩm mà còn phải chú ý đến cách ăn uống hàng ngày. Dưới đây là bốn nguyên tắc cần ghi nhớ:
- Ăn đúng giờ, chia nhỏ bữa: Việc ăn uống không đều đặn hoặc bỏ bữa có thể làm tăng tiết axit, gây kích thích dạ dày. Chia khẩu phần thành 5–6 bữa nhỏ mỗi ngày giúp giảm tải cho hệ tiêu hóa, ổn định nhịp co bóp dạ dày và hạn chế cảm giác đói cồn cào gây đau.
- Ăn chậm, nhai kỹ: Khi thức ăn được nhai kỹ, enzym tiêu hóa trong nước bọt sẽ hoạt động hiệu quả hơn, giúp giảm áp lực lên dạ dày. Đồng thời, điều này cũng hạn chế việc nuốt khí, giảm đầy hơi và cảm giác trướng bụng.
- Không nằm ngay sau ăn: Sau khi ăn, nên duy trì tư thế ngồi hoặc vận động nhẹ nhàng trong ít nhất 30 phút. Nằm ngay sau ăn có thể khiến axit dạ dày trào ngược lên thực quản, gây bỏng rát vùng ngực và tăng nguy cơ viêm thực quản.
- Hạn chế uống nước nhiều trong bữa ăn: Uống quá nhiều nước khi đang ăn sẽ làm loãng dịch vị, giảm hiệu quả tiêu hóa và kéo dài thời gian thức ăn lưu lại trong dạ dày. Thay vào đó, nên uống nước trước bữa ăn khoảng 30 phút hoặc sau ăn từ 30–60 phút.

Biết rõ đau dạ dày nên ăn gì là bước đầu quan trọng giúp kiểm soát triệu chứng, làm dịu viêm loét và giảm thiểu nguy cơ biến chứng về sau. Chế độ ăn phù hợp, kết hợp với cách ăn uống đúng và sinh hoạt lành mạnh sẽ giúp người bệnh dạ dày sống khỏe mạnh và thoải mái hơn mỗi ngày. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hy vọng bài viết đã mang lại những thông tin hữu ích, giúp bạn chủ động hơn trong hành trình chăm sóc và bảo vệ dạ dày của mình.