Chân vòng kiềng có chữa được không? Các phương pháp điều trị

Dáng chân cong chữ O không chỉ làm giảm thẩm mỹ mà còn có thể dẫn đến đau khớp, lệch khung xương chậu và thoái hóa khớp sớm nếu không được điều trị đúng cách. Nhiều người lo lắng rằng chân vòng kiềng là “bệnh suốt đời”. Tuy nhiên, theo các chuyên gia chỉnh hình, tình trạng này hoàn toàn có thể điều trị được, nếu phát hiện sớm và lựa chọn phương pháp phù hợp với từng độ tuổi.

Chân vòng kiềng có chữa được không?

Câu trả lời là có thể chữa được, nhưng mức độ cải thiện phụ thuộc vào nguyên nhân, độ tuổi và tình trạng biến dạng xương của mỗi người. Ở trẻ nhỏ (dưới 2 tuổi), chân vòng kiềng sinh lý thường tự hết khi xương phát triển cân đối. Nhưng nếu sau 2 tuổi mà dáng chân vẫn cong hoặc tiến triển nặng hơn, cần can thiệp y khoa.

Đối với người trưởng thành, vì xương đã phát triển hoàn thiện, việc điều chỉnh cần đến các biện pháp chuyên sâu như vật lý trị liệu, đeo nẹp chỉnh hình hoặc phẫu thuật chỉnh trục xương để phục hồi dáng chân.

Hiệu quả điều trị chân vòng kiềng phụ thuộc nhiều yếu tố sau:

• Tuổi của người bệnh: Càng trẻ, khả năng điều chỉnh dáng chân càng cao nhờ hệ xương còn mềm dẻo.
• Nguyên nhân gây cong chân: Nếu nguyên nhân do thiếu dinh dưỡng, việc bổ sung vitamin D và canxi có thể giúp phục hồi tốt.
• Mức độ biến dạng xương: Trường hợp nhẹ có thể cải thiện bằng bài tập chỉnh hình, còn cong nặng cần điều trị y tế chuyên sâu.

Việc tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ trong quá trình điều trị là yếu tố then chốt quyết định khả năng hồi phục hoàn toàn của bệnh nhân.

Nguyên nhân khiến chân vòng kiềng khó tự hồi phục

Không phải trường hợp nào chân vòng kiềng cũng có thể tự thẳng lại theo thời gian. Một số nguyên nhân khiến tình trạng này khó phục hồi tự nhiên, bao gồm:

Thiếu hụt vitamin D và canxi

Khi cơ thể thiếu vitamin D và canxi, xương trở nên mềm, yếu, dễ bị biến dạng dưới áp lực của trọng lượng cơ thể. Đây là nguyên nhân phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trong giai đoạn tập đi.

Thiếu dưỡng chất không chỉ gây chân vòng kiềng, mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của hệ xương, khiến trẻ dễ bị còi xương, chậm mọc răng và giảm sức đề kháng.

Bệnh Blount (xương chày cong)

Bệnh Blount là rối loạn phát triển ở đầu trên xương chày khiến phần dưới chân cong rõ rệt ra ngoài. Tình trạng này thường gặp ở trẻ nhỏ hoặc thanh thiếu niên có cân nặng cao.

Nếu không được phát hiện sớm, xương chày sẽ cong ngày càng nhiều, dẫn đến lệch khớp gối và gây đau khi vận động. Điều này làm cho việc điều trị trở nên khó khăn, đòi hỏi can thiệp phẫu thuật trong nhiều trường hợp.

Yếu tố di truyền và tư thế vận động sai

Một số người có cấu trúc xương bẩm sinh khiến trục chân bị cong tự nhiên. Ngoài ra, các thói quen như tập đi quá sớm, ngồi xổm lâu hoặc mang vác nặng trong thời gian dài cũng làm tăng áp lực lên xương chày, khiến tình trạng cong chân nặng hơn.

Việc điều chỉnh tư thế sinh hoạt và luyện tập đúng cách có thể giúp hạn chế tình trạng này, đồng thời hỗ trợ hiệu quả trong quá trình điều trị.

Các phương pháp điều trị chân vòng kiềng hiện nay

Tùy theo độ tuổi và nguyên nhân, bác sĩ sẽ đưa ra hướng xử lý phù hợp. Cụ thể như sau:

Điều trị không phẫu thuật 

Với các trường hợp chân cong nhẹ, đặc biệt ở trẻ em, có thể cải thiện bằng những phương pháp an toàn và tự nhiên sau:

• Bổ sung dinh dưỡng: Tăng cường thực phẩm giàu canxi, vitamin D, phốt pho như sữa, cá hồi, trứng, rau xanh đậm. Kết hợp tắm nắng sáng 15 - 20 phút mỗi ngày để cơ thể tổng hợp vitamin D tự nhiên.
• Vật lý trị liệu: Áp dụng các bài tập kéo giãn cơ, điều chỉnh dáng đi, tăng sức cơ đùi và cơ hông để hỗ trợ cân bằng trục xương.
• Đeo nẹp chỉnh hình: Dành cho trẻ trên 2 tuổi hoặc người lớn có mức độ cong nhẹ. Nẹp giúp định hướng lại trục chân, giảm áp lực lên khớp gối.

Các biện pháp này thường được bác sĩ khuyến nghị kết hợp song song trong 3 - 6 tháng đầu để đạt hiệu quả tốt nhất.

Phẫu thuật chỉnh hình 

Khi chân cong nặng, gây lệch khớp hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến dáng đi, phẫu thuật là lựa chọn cần thiết. Phương pháp này thường được áp dụng cho trường hợp nặng hoặc người trưởng thành.

Một số kỹ thuật thường được áp dụng gồm:

• Phẫu thuật cắt và chỉnh trục xương (osteotomy): Bác sĩ cắt xương chày hoặc xương đùi, điều chỉnh lại trục thẳng và cố định bằng nẹp kim loại.
• Sử dụng khung cố định ngoài (Ilizarov): Giúp điều chỉnh dần trục xương theo thời gian mà không cần mổ mở lớn.
• Phục hồi chức năng sau mổ: Bao gồm các bài tập vận động nhẹ, giúp duy trì linh hoạt và ngăn biến chứng cứng khớp.

Theo các chuyên gia chỉnh hình, tỷ lệ phục hồi dáng chân bình thường sau phẫu thuật khá khả quan, nếu người bệnh tuân thủ đúng hướng dẫn phục hồi và chế độ chăm sóc hậu phẫu.

Cách phòng ngừa và chăm sóc sau điều trị chân vòng kiềng

Để phòng tránh và duy trì kết quả điều trị hiệu quả, cần có chiến lược chăm sóc khoa học cả trước và sau điều trị. Cụ thể như sau:

Phòng ngừa ngay từ giai đoạn sơ sinh

Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh. Cha mẹ có thể giúp con phòng tránh chân vòng kiềng bằng cách:

• Cho trẻ sơ sinh bú mẹ đầy đủ trong 6 tháng đầu để hấp thu vitamin D và canxi tự nhiên.
• Không tập đi quá sớm hoặc địu sai tư thế khiến chân chịu áp lực không đều.
• Cho trẻ tắm nắng nhẹ mỗi sáng để tăng cường tổng hợp vitamin D, hỗ trợ phát triển xương chắc khỏe.

Chăm sóc sau điều trị

Sau điều trị, đặc biệt là phẫu thuật, việc chăm sóc đúng cách đóng vai trò then chốt trong quá trình hồi phục:

• Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ về tập đi lại và phục hồi chức năng.
• Tránh ngồi xổm, đứng lâu hoặc mang vác nặng trong thời gian đầu hồi phục.
• Duy trì cân nặng hợp lý, vì thừa cân làm tăng áp lực lên khớp gối và cản trở quá trình hồi phục dáng chân.

Theo dõi định kỳ

Sau khi điều trị, bệnh nhân cần được theo dõi định kỳ để đánh giá kết quả và phát hiện sớm các dấu hiệu tái phát.

• Nên tái khám sau 3 - 6 tháng, để bác sĩ kiểm tra sự phát triển hoặc độ ổn định của trục xương.
• Với trẻ em, cha mẹ có thể đo khoảng cách giữa hai đầu gối khi trẻ đứng để theo dõi mức độ cải thiện.

Việc theo dõi đều đặn giúp đảm bảo kết quả điều trị được duy trì ổn định, hạn chế nguy cơ tái cong chân về sau.

Khi nào nên đi khám bác sĩ chỉnh hình?

Không phải trường hợp nào chân cong cũng cần phẫu thuật, nhưng việc đi khám sớm giúp xác định nguyên nhân chính xác. Bạn nên đưa trẻ hoặc người lớn bị cong chân đi khám khi:

• Hai chân cong nhiều, không cân xứng.
• Có cảm giác đau hoặc mỏi đầu gối, hông khi đi lại.
• Trẻ trên 2 tuổi mà dáng chân không cải thiện.

Bác sĩ chỉnh hình sẽ đo góc cong, chụp X-quang và tư vấn phương pháp điều trị phù hợp nhất, giúp tối ưu khả năng hồi phục.

Tóm lại, chân vòng kiềng có chữa được không và câu trả lời là có, nhưng mức độ hiệu quả phụ thuộc vào nguyên nhân, độ tuổi và tình trạng cong của xương. Với trẻ nhỏ, tình trạng này có thể được cải thiện nhờ dinh dưỡng và vận động đúng cách. Với người trưởng thành, cần đến sự hỗ trợ của các phương pháp y học hiện đại như nẹp chỉnh hình hoặc phẫu thuật. Việc phát hiện sớm, tuân thủ hướng dẫn điều trị và duy trì lối sống lành mạnh là chìa khóa giúp cải thiện dáng chân, ngăn ngừa biến chứng và mang lại sự tự tin trong cuộc sống.