Dấu hiệu trẻ bị còi xương: Những biểu hiện ba mẹ cần nhận biết sớm

Việc phát hiện sớm dấu hiệu trẻ bị còi xương không chỉ giúp ba mẹ chủ động chăm sóc sức khỏe xương khớp cho con mà còn ngăn ngừa được nhiều biến chứng nguy hiểm về lâu dài. Tuy nhiên, không phải phụ huynh nào cũng dễ dàng nhận diện các triệu chứng này ngay từ đầu. Chính vì vậy, bài viết sẽ cung cấp thông tin chi tiết về biểu hiện, nguyên nhân và cách phòng ngừa còi xương ở trẻ.

Các dấu hiệu trẻ bị còi xương thường gặp

Dưới đây là những dấu hiệu trẻ bị còi xương phổ biến mà ba mẹ nên lưu ý. Việc phát hiện sớm sẽ giúp can thiệp kịp thời, hỗ trợ quá trình phát triển toàn diện của trẻ.

Trẻ khó ngủ, ngủ không yên giấc

Một trong những dấu hiệu trẻ bị còi xương dễ nhận thấy là trẻ thường ngủ không sâu giấc, hay giật mình, quấy khóc về đêm. Trạng thái ngủ không ngon khiến bé mệt mỏi vào ban ngày, ảnh hưởng đến sự phát triển cả về thể chất lẫn trí não. Ba mẹ cần quan sát giấc ngủ của trẻ để phát hiện sớm dấu hiệu này.

Đổ mồ hôi trộm, đặc biệt khi ngủ

Đổ mồ hôi trộm, nhất là vùng đầu, gáy khi trẻ ngủ, là biểu hiện đặc trưng của còi xương. Dù thời tiết mát mẻ hoặc trẻ không vận động nhiều, mồ hôi vẫn ra nhiều khiến trẻ khó chịu, thường xuyên trở mình, gối bị ướt. Đây là dấu hiệu dễ nhận ra khi chăm sóc giấc ngủ cho con.

Xuất hiện rụng tóc vành khăn

Trẻ còi xương hay có thói quen lắc đầu qua lại khi ngủ do ngứa ngáy, khó chịu, kết hợp với mồ hôi nhiều khiến tóc ở sau gáy bị rụng thành từng mảng, tạo thành hình vành khăn. Đây là dấu hiệu khá điển hình mà nhiều bậc phụ huynh từng ghi nhận ở con mình.

Chậm phát triển chiều cao và cân nặng

Khi trẻ bị còi xương, tốc độ tăng trưởng chiều cao và cân nặng sẽ chậm hơn so với tiêu chuẩn độ tuổi. Nếu thấy trẻ thấp bé, nhẹ cân hơn bạn cùng lứa, nên sớm đưa trẻ đi khám dinh dưỡng.

Xương mềm, biến dạng xương

Đây là dấu hiệu trẻ bị còi xương nặng, thường xuất hiện muộn khi tình trạng thiếu hụt vitamin D và canxi kéo dài. Trẻ có thể bị biến dạng lồng ngực, xương sọ mềm, chân vòng kiềng hoặc tay cong vẹo. Những biến dạng này nếu không điều trị kịp thời sẽ ảnh hưởng lâu dài đến khả năng vận động.

Răng mọc chậm, răng yếu, dễ sâu

Răng mọc chậm, mọc không đều và dễ bị sâu là dấu hiệu trẻ bị còi xương liên quan đến sự thiếu hụt canxi. Men răng yếu khiến trẻ dễ gặp các vấn đề về răng miệng.

Trẻ lười vận động, hay đau nhức chân tay

Trẻ còi xương thường mệt mỏi, kém linh hoạt, ít chạy nhảy. Một số bé còn hay kêu đau nhức chân tay, dễ té ngã khi đi lại. Đây là dấu hiệu cho thấy hệ cơ xương của bé đang yếu, cần được bổ sung dinh dưỡng và điều trị đúng cách.

Nguyên nhân gây còi xương ở trẻ

Còi xương là hệ quả của nhiều nguyên nhân tác động, chủ yếu liên quan đến chế độ dinh dưỡng và môi trường sống. Việc nắm rõ nguyên nhân giúp chủ động hơn trong việc phòng ngừa tình trạng trẻ bị còi xương.

• Thiếu vitamin D: Đây là nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ còi xương. Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thu canxi, phốt pho giúp xương chắc khỏe. Khi thiếu vitamin D, cơ thể trẻ không thể chuyển hóa các khoáng chất cần thiết cho xương.
• Thiếu ánh nắng mặt trời: Ánh nắng sáng sớm giúp cơ thể tổng hợp vitamin D tự nhiên. Trẻ ít được tắm nắng, nhất là ở thành phố hoặc những khu vực ô nhiễm, thường có nguy cơ cao xuất hiện dấu hiệu còi xương.
• Chế độ dinh dưỡng không cân đối: Bữa ăn thiếu hụt canxi, phốt pho, vitamin D khiến quá trình tạo xương bị gián đoạn, dẫn đến xương mềm, dễ biến dạng. Ngoài ra, trẻ bú mẹ hoàn toàn nhưng mẹ lại thiếu dinh dưỡng cũng có nguy cơ cao.
• Sinh non hoặc trẻ nhẹ cân: Những trẻ sinh non, nhẹ cân dễ bị thiếu dự trữ vitamin D, canxi ngay từ khi chào đời nên nguy cơ xuất hiện dấu hiệu bị còi xương cao hơn.

Cách phòng ngừa còi xương ở trẻ

Phòng ngừa còi xương cho trẻ ngay từ đầu là biện pháp thiết thực giúp bảo vệ sức khỏe và vóc dáng của bé trong tương lai. Dưới đây là những cách phòng tránh hiệu quả nên áp dụng để giảm nguy cơ xuất hiện dấu hiệu trẻ bị còi xương.

• Cho trẻ tắm nắng hợp lý: Mỗi ngày nên cho trẻ tắm nắng vào sáng sớm (trước 9h) khoảng 15 - 30 phút để cơ thể tổng hợp đủ vitamin D. Đây là phương pháp tự nhiên, an toàn giúp phòng tránh còi xương hiệu quả.
• Đảm bảo chế độ dinh dưỡng cân đối: Cung cấp cho trẻ thực phẩm giàu canxi (sữa, phô mai, tôm, cua,...), vitamin D, phốt pho. Với trẻ bú mẹ, mẹ cần ăn uống đủ chất để sữa có đủ dinh dưỡng cho con.
• Bổ sung vitamin D, canxi khi cần thiết: Với trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc trẻ có nguy cơ cao, bác sĩ có thể chỉ định bổ sung vitamin D, canxi theo liều lượng phù hợp để phòng ngừa sớm dấu hiệu trẻ bị còi xương.
• Tạo thói quen vận động: Khuyến khích trẻ vận động, vui chơi ngoài trời giúp xương phát triển khỏe mạnh, tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ phòng tránh còi xương.
• Khám sức khỏe định kỳ: Đưa trẻ đi khám sức khỏe theo lịch để kịp thời phát hiện các bất thường, trong đó có các dấu hiệu bị còi xương, từ đó có biện pháp can thiệp phù hợp.

Biến chứng khi không phát hiện sớm dấu hiệu trẻ bị còi xương

Nếu các dấu hiệu trẻ bị còi xương không được nhận diện và xử lý kịp thời, trẻ có thể gặp phải nhiều biến chứng ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và sự phát triển. Những biến chứng phổ biến gồm:

• Biến dạng xương: Trẻ có thể bị chân vòng kiềng, ngực gà, gù lưng hoặc cong vẹo cột sống. Gây khó khăn trong vận động, sinh hoạt hằng ngày.
• Chậm phát triển thể chất: Việc không kịp thời xử lý dấu hiệu trẻ bị còi xương khiến tốc độ tăng trưởng chiều cao, cân nặng của trẻ chậm hơn so với chuẩn, dẫn đến tình trạng thấp bé nhẹ cân khi trưởng thành.
• Rối loạn chức năng cơ xương: Trẻ còi xương nặng có thể thường xuyên đau nhức xương khớp, cơ yếu, vận động kém linh hoạt. Điều này làm giảm khả năng tham gia các hoạt động thể chất, vui chơi.
• Ảnh hưởng trí tuệ và khả năng học tập: Giấc ngủ kém chất lượng do còi xương khiến trẻ mệt mỏi, kém tập trung, từ đó tác động tiêu cực đến khả năng nhận thức và học hỏi.

Còi xương không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất mà còn tác động tiêu cực đến sức khỏe lâu dài của trẻ. Chính vì vậy, việc chủ động theo dõi và phát hiện sớm dấu hiệu trẻ bị còi xương là điều cần thiết để can thiệp kịp thời, giúp con phát triển toàn diện. Đừng chủ quan trước những biểu hiện nhỏ, hãy thực hiện chế độ dinh dưỡng khoa học, tạo thói quen tắm nắng đúng cách và thăm khám định kỳ để giảm thiểu nguy cơ trẻ mắc còi xương.

Việc tiêm vắc xin đầy đủ và đúng lịch không chỉ giúp tăng cường sức đề kháng mà còn đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa sớm dấu hiệu trẻ bị còi xương, bảo vệ sức khỏe và sự phát triển toàn diện cho bé. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hiện là địa chỉ uy tín được nhiều phụ huynh tin chọn, với hệ thống phòng tiêm hiện đại, quy trình an toàn và đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm. Khi tiêm vắc xin tại đây, bé sẽ được theo dõi sức khỏe kỹ lưỡng trước, trong và sau tiêm, đảm bảo an toàn tối đa. Để đặt lịch hẹn tiêm phòng, quý phụ huynh vui lòng liên hệ Trung tâm Tiêm chủng Long Châu qua hotline miễn phí 18006928.