Căng cơ háng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý an toàn

Đau vùng bẹn hoặc háng khiến nhiều người lo lắng vì dễ nhầm lẫn với bệnh xương khớp, tiết niệu hoặc nhóm bệnh sinh lý. Thực tế, căng cơ vùng háng là chấn thương thường gặp ở người hoạt động thể thao, vận động mạnh hoặc bước sai tư thế. Việc hiểu rõ bản chất tổn thương cơ giúp lựa chọn biện pháp xử lý đúng cách và rút ngắn thời gian hồi phục.

Căng cơ háng là gì?

Nhóm cơ adductor là nhóm cơ chịu trách nhiệm khép đùi và ổn định vùng chậu. Khi các sợi cơ này bị kéo giãn quá mức hoặc rách một phần, người bệnh sẽ cảm nhận rõ cơn đau tại vùng bẹn háng, đặc biệt khi xoay chân hoặc chuyển hướng nhanh trong vận động. Đây là chấn thương xảy ra phổ biến ở người chơi thể thao và cả người sinh hoạt bình thường khi thực hiện động tác quá sức.

Tình trạng căng cơ háng thường có thể nhận diện qua các dấu hiệu sau:

• Đau vùng bẹn háng khi cử động.
• Cảm giác giật hoặc rát khi xoay chân hoặc bước mạnh.
• Đau tăng rõ khi chạy, nhảy hoặc đưa chân sang hai bên.
• Một số trường hợp có vết bầm tím hoặc sưng nhẹ ở vùng háng.

Nhìn chung, căng cơ háng không quá nguy hiểm nếu được xử lý kịp thời, nhưng lại gây khó chịu và ảnh hưởng lớn đến vận động trong sinh hoạt hằng ngày.

Nguyên nhân căng cơ háng phổ biến nhất hiện nay

Để hạn chế tái phát và lựa chọn cách xử lý phù hợp, người bệnh cần hiểu rõ các nhóm nguyên nhân gây căng cơ háng. Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp nhất hiện nay:

Do hoạt động thể thao

Các hoạt động mạnh và đòi hỏi sự linh hoạt của chân là nguyên nhân phổ biến dẫn đến căng cơ háng. Các động tác gắng sức dễ làm nhóm cơ adductor chịu áp lực quá mức và dẫn đến tổn thương:

• Chạy nước rút, đá bóng, tennis hoặc đá cầu vì đây là những môn có nhiều chuyển hướng đột ngột.
• Xoạc chân hoặc thực hiện động tác giãn cơ quá mức một cách đột ngột.
• Tập gym sai kỹ thuật khiến lực tác động vào vùng háng tăng lên bất thường.

Những hoạt động này làm cho vùng cơ háng phải làm việc liên tục trong cường độ cao và dễ dẫn đến tình trạng căng cơ háng nếu không được khởi động kỹ.

Do sinh hoạt thường ngày

Không chỉ trong thể thao mà trong sinh hoạt hằng ngày cũng có nhiều tình huống dễ gây căng cơ háng. Các chuyển động bất ngờ và quá sức đều có thể làm vùng cơ háng bị tổn thương:

• Trượt chân hoặc bước hụt khi đang di chuyển làm lực dồn vào vùng bẹn.
• Nâng vật nặng quá sức khiến cơ háng phải chịu áp lực đột ngột.
• Trượt ngã hoặc va chạm mạnh dẫn đến kéo giãn cơ đột ngột.

Những động tác tưởng chừng nhẹ nhàng nhưng lại gây căng cơ háng nếu cơ bị yếu hoặc thiếu linh hoạt.

Các yếu tố nguy cơ khác

Ngoài nguyên nhân trực tiếp thì các yếu tố nguy cơ dưới đây cũng làm tăng khả năng bị căng cơ háng. Dưới đây là nhóm người dễ gặp phải chấn thương ở cơ háng:

• Cơ háng yếu và ít vận động khiến khả năng chịu lực kém.
• Khởi động không kỹ trước khi vận động mạnh.
• Cơ thể mất nước hoặc thiếu điện giải làm giảm khả năng co giãn của cơ.
• Người từng có tiền sử chấn thương cơ háng khiến vùng cơ yếu và dễ tái phát.

Hiểu rõ nhóm nguy cơ sẽ giúp giảm thiểu khả năng gặp phải tình trạng căng cơ háng trong tương lai.

Cách xử lý và điều trị căng cơ háng theo hướng dẫn y khoa

Xử lý đúng cách ngay từ đầu là yếu tố quan trọng giúp rút ngắn thời gian phục hồi khi bị căng cơ háng. Tùy thuộc mức độ tổn thương mà phương pháp xử lý sẽ khác nhau. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể:

Sơ cứu tại nhà

Giai đoạn đầu là thời điểm quan trọng giúp hạn chế sưng đau và tổn thương lan rộng. Do đó, người bị căng cơ háng nên làm dịu vùng tổn thương càng sớm càng tốt:

• Chườm lạnh 10 - 15 phút/ lần trong 48 giờ đầu để giảm đau và giảm sưng.
• Nghỉ ngơi và tránh mọi động tác xoạc chân hoặc vận động mạnh.
• Kê chân cao hơn thân khi nằm để giảm áp lực lên vùng háng.

Nếu tuân thủ tốt các biện pháp sơ cứu thì tình trạng căng cơ háng sẽ giảm đáng kể ngay trong vài ngày đầu.

Điều trị hỗ trợ

Sau giai đoạn đau cấp người bệnh có thể áp dụng các biện pháp hỗ trợ giúp phục hồi nhanh hơn. Các phương pháp này chỉ áp dụng khi vùng háng đã giảm đau đáng kể:

• Chườm nóng sau 48 giờ để tăng tuần hoàn và thư giãn cơ.
• Kéo giãn nhẹ nhàng vùng đùi trong khi cơn đau đã giảm, nhằm tăng độ linh hoạt của cơ háng.
• Massage vùng cơ háng đúng kỹ thuật để giúp cơ thư giãn và giảm căng cứng.

Những phương pháp hỗ trợ này giúp quá trình phục hồi sau căng cơ háng diễn ra thuận lợi hơn.

Khi nào cần đi khám?

Không phải trường hợp nào cũng có thể tự xử lý tại nhà. Do đó, người bệnh nên đi khám khi có dấu hiệu bất thường hoặc nghi ngờ tổn thương nặng:

• Đau kéo dài hơn một tuần dù đã nghỉ ngơi đúng cách.
• Đau tăng khi vận động nhẹ.
• Vùng háng sưng to hoặc bầm tím nhiều.
• Không thể co hoặc duỗi chân bình thường.

Thăm khám sớm giúp loại trừ tổn thương nghiêm trọng và ngăn ngừa biến chứng liên quan đến căng cơ háng.

Biến chứng và cách phòng ngừa

Tránh biến chứng và phòng ngừa tái phát là mục tiêu quan trọng sau mỗi lần chấn thương. Hiểu rõ nguy cơ và biện pháp phòng ngừa sẽ giúp duy trì sự linh hoạt cho cơ háng và giảm tối đa tình trạng căng cơ háng tái diễn.

Căng cơ háng có nguy hiểm không?

Đa phần trường hợp căng cơ háng không nguy hiểm nếu được xử lý đúng ngay từ đầu. Tuy nhiên khi bỏ qua điều trị hoặc tiếp tục vận động mạnh khi cơ chưa hồi phục người bệnh có thể gặp phải nhiều vấn đề. Trước khi liệt kê chi tiết cần nhấn mạnh rằng tổn thương cơ nếu kéo dài sẽ ảnh hưởng lớn đến vận động:

• Đau mạn tính khiến việc đi lại và sinh hoạt bị hạn chế.
• Giảm khả năng vận động và rất dễ tái phát khi tập luyện thể thao.
• Ảnh hưởng đến hiệu suất vận động và sinh hoạt hàng ngày.

Vì vậy, dù căng cơ háng không quá nghiêm trọng nhưng cũng không nên chủ quan.

Cách phòng ngừa căng cơ háng

Phòng ngừa bao giờ cũng dễ hơn điều trị. Trước khi liệt kê cần nhấn mạnh rằng duy trì thói quen vận động hợp lý là yếu tố quan trọng nhất giúp giảm nguy cơ căng cơ háng:

• Khởi động kỹ trước khi tập luyện để các nhóm cơ được làm nóng và sẵn sàng vận động.
• Không tăng cường độ luyện tập quá nhanh để tránh gây áp lực lên vùng cơ háng.
• Tập mạnh cơ háng và cơ đùi bằng các bài tập giãn cơ phù hợp.
• Uống đủ nước và bổ sung nước điện giải để cơ hoạt động trơn tru.
• Tránh vận động quá sức hoặc thực hiện động tác xoạc chân đột ngột.

Các biện pháp này giúp bảo vệ vùng cơ háng và giảm nguy cơ căng cơ háng tái phát.

Căng cơ háng là chấn thương thường gặp chủ yếu do vận động mạnh hoặc sai tư thế. Hiểu đúng dấu hiệu, nguyên nhân và cách xử lý sẽ giúp bạn phục hồi nhanh và hạn chế tái phát. Nếu tình trạng không cải thiện sau vài ngày hoặc cơn đau ngày càng tăng bạn nên đi khám để được hướng dẫn điều trị phù hợp. Chủ động phòng ngừa và chăm sóc đúng cách sẽ giúp cơ háng khỏe hơn và giảm đáng kể nguy cơ gặp lại chấn thương này.