Cách phòng ngừa bệnh viêm gan siêu vi B hiệu quả và an toàn trong cuộc sống hằng ngày

Viêm gan B vẫn còn là vấn đề sức khỏe cộng đồng tại nhiều quốc gia, bao gồm cả Việt Nam. Không ít người vẫn lo lắng về nguy cơ lây nhiễm nhưng lại thiếu thông tin chính xác để tự bảo vệ bản thân. Vì vậy, việc hiểu đúng và thực hành các biện pháp phòng ngừa theo khuyến cáo là điều rất quan trọng để hạn chế nguy cơ mắc bệnh.

Viêm gan siêu vi B lây truyền như thế nào và vì sao cần phòng ngừa đúng cách?

Viêm gan siêu vi B lây truyền như thế nào?

Hiểu rõ các đường lây truyền của viêm gan siêu vi B là bước quan trọng để bạn chủ động thực hiện cách phòng ngừa bệnh viêm gan siêu vi B một cách hiệu quả và an toàn. Virus viêm gan B (HBV) được ghi nhận lây qua 3 con đường chính, hoàn toàn không lây qua ăn uống, tiếp xúc thông thường hay đường hô hấp.

Lây qua đường máu

Đây là con đường lây phổ biến nhất và có tỷ lệ rủi ro cao. Virus có thể tồn tại trong máu và các dịch cơ thể, vì vậy khi một lượng máu dù rất nhỏ của người nhiễm xâm nhập vào cơ thể người khỏe mạnh, nguy cơ lây nhiễm sẽ xảy ra.

Một số tình huống thường gặp:

• Dùng chung kim tiêm, ống chích, đặc biệt trong tiêm chích ma túy.
• Dùng chung vật sắc nhọn có thể dính máu: Dao cạo râu, kềm bấm móng, nhíp, dụng cụ cắt da.
• Xăm hình, châm cứu, làm móng, chăm sóc thẩm mỹ tại cơ sở không đảm bảo vô trùng, không thay kim/dụng cụ giữa các khách hàng.
• Tiếp xúc trực tiếp với máu qua vết thương hở, ví dụ khi sơ cứu hoặc xử lý tai nạn mà không mang găng tay.

Chỉ cần một vết xước nhỏ hoặc một điểm tổn thương niêm mạc là virus HBV có thể xâm nhập.

Lây qua quan hệ tình dục

Virus viêm gan B có nồng độ cao trong tinh dịch và dịch âm đạo. Khi quan hệ tình dục không an toàn với người nhiễm virus, HBV có thể thâm nhập qua các niêm mạc mỏng hoặc vi chấn thương mà bạn không nhìn thấy.

Nguy cơ tăng cao trong các trường hợp:

• Quan hệ không dùng bao cao su.
• Có nhiều bạn tình hoặc quan hệ với người không rõ tình trạng sức khỏe.
• Quan hệ tình dục mạnh gây trầy xước niêm mạc.

Vì virus có thể lây ngay cả khi người nhiễm không có triệu chứng, việc chủ động phòng ngừa là rất cần thiết.

Lây từ mẹ sang con

Đây là con đường lây truyền quan trọng tại các quốc gia có tỷ lệ nhiễm viêm gan B cao. Virus có thể lây:

• Trong giai đoạn mang thai, khi virus từ máu mẹ đi qua nhau thai (dù tỷ lệ thấp).
• Trong lúc sinh, khi trẻ tiếp xúc với máu hoặc dịch âm đạo của mẹ.
• Trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm viêm gan B nhưng không được tiêm vắc xin trong 24 giờ đầu có nguy cơ cao bị nhiễm virus và trở thành người mang virus mạn tính.

Vì vậy xét nghiệm viêm gan B cho phụ nữ mang thai là bước cần thiết để chủ động bảo vệ trẻ ngay từ khi chào đời.

Vì sao cần phòng bệnh viêm gan B đúng cách?

Viêm gan B diễn tiến âm thầm, nhiều người không có triệu chứng trong thời gian dài. Một số trường hợp có thể phát triển thành xơ gan hoặc các bệnh lý gan khác nếu không được theo dõi. Việc phòng bệnh đúng cách giúp giảm nguy cơ lây lan trong cộng đồng và bảo vệ những người có yếu tố nguy cơ cao.

Bật mí cách phòng ngừa bệnh viêm gan siêu vi B hiệu quả

Để phòng bệnh hiệu quả, bạn có thể thực hiện những biện pháp sau. Đây là những khuyến nghị có tính phổ thông, dễ áp dụng cho nhiều nhóm đối tượng.

Tiêm vắc xin viêm gan B đúng lịch

Tiêm vắc xin viêm gan B là biện pháp quan trọng và hiệu quả nhất để phòng bệnh. Vắc xin hoạt động bằng cách tạo ra kháng thể giúp cơ thể chống lại virus nếu tiếp xúc sau này.

• Trẻ sơ sinh nên được tiêm trong 24 giờ đầu sau sinh, theo khuyến cáo của ngành y tế.
• Người lớn chưa từng tiêm vắc xin hoặc chưa có kháng thể cũng có thể tiêm để bảo vệ bản thân.
• Những người sống trong gia đình có người mắc viêm gan B càng cần tiêm phòng để giảm nguy cơ lây nhiễm.

Không dùng chung kim tiêm và các vật sắc nhọn

Virus viêm gan B lây truyền qua máu. Vì vậy, dùng chung kim tiêm, ống chích hay các dụng cụ sắc nhọn như dao cạo, nhíp, kềm bấm móng…, có thể tạo cơ hội để virus xâm nhập vào cơ thể.

• Mỗi người nên sử dụng vật dụng cá nhân riêng.
• Nếu chăm sóc người bệnh, nên đeo găng tay và tránh tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc dịch cơ thể.

Quan hệ tình dục an toàn

Virus viêm gan B có trong dịch cơ thể, nên quan hệ tình dục không an toàn là một trong những đường lây truyền phổ biến.

• Sử dụng bao cao su đúng cách giúp giảm nguy cơ lây nhiễm.
• Hạn chế quan hệ tình dục bừa bãi hoặc không rõ tình trạng sức khỏe của đối tác.
• Nên xét nghiệm viêm gan B nếu muốn lập gia đình hoặc có bạn tình mắc bệnh.

Sàng lọc trước sinh để phòng lây truyền từ mẹ sang con

Phụ nữ mang thai cần được xét nghiệm viêm gan B để được tư vấn và xử lý đúng cách, giúp hạn chế lây truyền sang trẻ sơ sinh.

• Trẻ cần được tiêm vắc xin viêm gan B ngay sau sinh theo chỉ định của nhân viên y tế.
• Việc theo dõi sức khỏe mẹ và bé giúp giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm và biến chứng sau này.

Giữ vệ sinh an toàn khi xăm, châm cứu, làm móng

Nếu bạn có nhu cầu xăm hình, làm móng hoặc châm cứu, hãy đảm bảo cơ sở thực hiện:

• Sử dụng dụng cụ vô trùng.
• Có quy trình thay kim mới.
• Vệ sinh sạch sẽ theo tiêu chuẩn.

Điều này giúp bạn tránh nguy cơ tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể của người từng sử dụng dụng cụ đó trước đó.

Cẩn trọng khi xử lý vết thương và tiếp xúc với máu

Khi có vết thương hở hoặc phải chăm sóc người khác, cần:

• Đeo găng tay.
• Sát khuẩn tay đúng cách.
• Che chắn vết thương bằng băng dán y tế.

Việc này giảm nguy cơ tiếp xúc máu trực tiếp, là đường lây nhiễm chính của viêm gan B.

Những thói quen an toàn giúp phòng bệnh viêm gan siêu vi B trong đời sống hằng ngày

Ngoài những biện pháp chính, bạn có thể bổ sung các thói quen sau để tăng hiệu quả phòng ngừa:

• Không dùng chung vật dụng cá nhân dễ dính máu: Kềm bấm móng, bàn chải đánh răng, dao cạo…, đều có thể vô tình gây trầy xước. Dùng chung làm tăng nguy cơ lây virus.
• Khám sức khỏe định kỳ: Việc kiểm tra sức khỏe thường xuyên giúp phát hiện sớm viêm gan B hoặc theo dõi nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ.
• Vệ sinh cá nhân đúng cách: Giữ tay sạch, vệ sinh các vết thương nhỏ, rửa tay bằng xà phòng khi tiếp xúc với vật sắc nhọn giúp hạn chế nguy cơ.
• Tránh kỳ thị người bệnh: Viêm gan B không lây qua ho, hắt hơi, nói chuyện, ăn uống chung. Tôn trọng và hỗ trợ người bệnh giúp họ có tâm lý thoải mái và hợp tác trong điều trị.

Hiểu đúng về cách phòng ngừa bệnh viêm gan siêu vi B là bước quan trọng trong bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng. Tiêm vắc xin đúng lịch, quan hệ tình dục an toàn, không dùng chung vật sắc nhọn, giữ vệ sinh cá nhân và sàng lọc trước sinh là những biện pháp thiết thực và hiệu quả nhất. Nếu bạn có thắc mắc hoặc thuộc nhóm nguy cơ cao, hãy trao đổi với nhân viên y tế để được tư vấn phù hợp.