Cách đo huyết áp chuẩn xác và những yếu tố ảnh hưởng đến kết quả đo

Huyết áp thể hiện áp lực của máu tác động lên thành mạch khi tim co bóp và giãn ra. Khi huyết áp tăng cao kéo dài mà không được kiểm soát, nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy tim và suy thận sẽ tăng lên rõ rệt. Điều đáng lo ngại là nhiều trường hợp tăng huyết áp diễn tiến âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng trong thời gian dài. Vì vậy, đo huyết áp định kỳ là cách hiệu quả để theo dõi sức khỏe tim mạch.

Các phương pháp đo huyết áp phổ biến

Hiện nay, có nhiều phương pháp đo huyết áp khác nhau, mỗi cách đều có ưu điểm và hạn chế riêng. Việc hiểu rõ từng phương pháp sẽ giúp bạn lựa chọn hình thức phù hợp với nhu cầu theo dõi sức khỏe của mình.

Đo huyết áp tại cơ sở y tế

Đây là phương pháp quen thuộc, thường được thực hiện trong các buổi khám sức khỏe hoặc khi người bệnh đến kiểm tra tim mạch. Việc đo do nhân viên y tế thực hiện, sử dụng các thiết bị đã được kiểm định.

Ưu điểm của phương pháp này là độ tin cậy cao và có thể kết hợp đánh giá lâm sàng. Tuy nhiên, một số người có xu hướng căng thẳng khi đi khám, khiến chỉ số huyết áp cao hơn bình thường so với khi đo ở nhà.

Đo huyết áp tại nhà

Đo huyết áp tại nhà ngày càng được nhiều người lựa chọn, đặc biệt là người trung niên, cao tuổi hoặc người bị tụt huyết áp, tăng huyết áp cần theo dõi huyết áp thường xuyên.

Phương pháp này giúp phản ánh sát hơn tình trạng huyết áp trong sinh hoạt hằng ngày, giảm ảnh hưởng của tâm lý căng thẳng. Tuy nhiên, để kết quả chính xác, người đo cần sử dụng máy đo đạt chuẩn và thực hiện đúng kỹ thuật.

Đeo máy theo dõi huyết áp liên tục 24 giờ

Phương pháp này sử dụng thiết bị đo tự động, ghi nhận huyết áp nhiều lần trong suốt 24 giờ, kể cả ban đêm. Đây là cách đo thường được chỉ định trong những trường hợp cần đánh giá biến động huyết áp chi tiết.

Ưu điểm là cung cấp cái nhìn toàn diện về huyết áp theo thời gian. Nhược điểm là chi phí cao và không cần thiết với đa số người khỏe mạnh. Nhìn chung, đo huyết áp tại nhà đúng cách và đều đặn là lựa chọn phù hợp với phần lớn người dân hiện nay. Tuy nhiên, để các con số đo được thực sự có giá trị tham khảo, người đo cần thực hiện đúng kỹ thuật và tuân thủ những nguyên tắc cơ bản trong quá trình đo huyết áp.

Cách đo huyết áp đúng để có kết quả chính xác

Để kết quả đo huyết áp phản ánh đúng tình trạng sức khỏe, bạn cần chú ý từ khâu chuẩn bị đến thao tác đo. Trước khi đi vào chi tiết, hãy đảm bảo rằng cơ thể đang ở trạng thái thư giãn và ổn định.

Tư thế đo huyết áp chuẩn

Tư thế đo là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số huyết áp. Trước khi đo, bạn nên nghỉ ngơi ít nhất 5 phút: 

• Ngồi thẳng lưng, tựa lưng vào ghế;
• Hai bàn chân đặt song song trên sàn, không bắt chéo;
• Cánh tay đo đặt thoải mái trên bàn, ngang mức tim.

Ngồi sai tư thế có thể khiến kết quả đo cao hoặc thấp hơn thực tế.

Vị trí đo huyết áp

Huyết áp thường được đo ở bắp tay vì đây là vị trí cho kết quả ổn định và đáng tin cậy. Bạn cần lưu ý:

• Quấn vòng bít trực tiếp lên da, không quấn ngoài áo;
• Quấn băng đủ chặt, bờ dưới của bao đo cách nếp lằn khuỷu khoảng 2cm;
• Vòng bít vừa khít, không quá chặt hoặc quá lỏng

Trong một số trường hợp đặc biệt, có thể đo ở cổ tay nhưng cần thực hiện đúng hướng dẫn để tránh sai số.

Thao tác đo huyết áp

Sau khi đã chuẩn bị tư thế và vị trí đúng, thao tác đo cần được thực hiện nhẹ nhàng và tập trung.

• Không nói chuyện, không cử động khi đang đo;
• Đo ít nhất hai lần, mỗi lần cách nhau ít nhất 1 - 2 phút;
• Lấy giá trị trung bình để đánh giá.

Nếu kết quả giữa hai lần đo chênh lệch trên 10 mmHg, đo lại sau khi đã nghỉ ngơi trên 5 phút. Giá trị huyết áp ghi nhận là trung bình của hai lần đo cuối cùng. Ghi lại số đo theo đơn vị mmHg dưới dạng huyết áp tối đa/huyết áp tối thiểu, không làm tròn số đo (ví dụ 126/82 mmHg).

Thời điểm nào đo huyết áp tốt nhất?

Huyết áp có thể thay đổi trong ngày, vì vậy thời điểm đo cũng rất quan trọng. Thời gian phù hợp nhất là:

• Buổi sáng: Khoảng thời gian thích hợp để đo huyết áp là ngay sau khi vừa thức dậy, khi cơ thể còn đang ở trạng thái nghỉ ngơi, chưa ăn uống hay dùng thuốc. Việc đo vào lúc này giúp hạn chế tác động từ sinh hoạt trong ngày, từ đó phản ánh khá sát mức huyết áp nền của cơ thể.
• Buổi tối: Bạn nên đo huyết áp vào buổi tối, tốt nhất là trước khi đi ngủ khoảng một giờ và sau khi đã thư giãn. Thời điểm này giúp đánh giá xem huyết áp có được duy trì ổn định vào ban đêm hay không, qua đó hỗ trợ theo dõi sự thay đổi huyết áp trong cả ngày.

Đo huyết áp vào cùng thời điểm mỗi ngày sẽ giúp theo dõi xu hướng thay đổi chính xác hơn.

Những sai lầm phổ biến khi đo huyết áp

Trước khi kết luận chỉ số huyết áp của mình, bạn nên kiểm tra xem mình có mắc những sai lầm thường gặp hay không.

• Đo ngay sau khi vận động mạnh hoặc ăn no;
• Uống cà phê, hút thuốc trước khi đo;
• Ngồi sai tư thế, bắt chéo chân;
• Chỉ đo một lần rồi kết luận.

Những sai lầm này có thể khiến kết quả đo không phản ánh đúng tình trạng sức khỏe.

Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả đo huyết áp

Kết quả đo huyết áp chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, không chỉ riêng bệnh lý. Một số yếu tố thường gặp gồm:

• Tâm lý căng thẳng, lo âu;
• Thiếu ngủ hoặc mệt mỏi;
• Chế độ ăn nhiều muối;
• Thời tiết lạnh;
• Tuổi tác và bệnh nền.

Hiểu rõ các yếu tố này giúp bạn đánh giá chỉ số huyết áp một cách bình tĩnh và khách quan hơn.

Những câu hỏi thường gặp

Dưới đây là một số thắc mắc phổ biến liên quan đến việc đo huyết áp mà nhiều người quan tâm.

Đo huyết áp tay trái hay tay phải chính xác hơn?

Ở lần đo đầu tiên, bạn nên đo cả hai tay. Tay nào có chỉ số cao hơn thì nên dùng tay đó để theo dõi lâu dài. Nếu sự chênh lệch giữa hai tay lớn và kéo dài, bạn nên đi khám để được tư vấn thêm.

Chỉ số huyết áp bình thường là bao nhiêu?

Nhiều người thắc mắc huyết áp bình thường là bao nhiêu, ở người trưởng thành, huyết áp được xem là bình thường khi huyết áp tâm thu nằm trong khoảng 120 - 129 mmHg, và huyết áp tâm trương là 80 - 84 mmHg. Còn chỉ số huyết áp tối ưu là dưới 120/80 mmHg.

Cách đo huyết áp đúng kỹ thuật không chỉ dừng lại ở việc thao tác máy móc, mà còn là sự kiên trì và tỉ mỉ trong từng bước thực hiện. Việc duy trì thói quen đo vào cùng một thời điểm trong ngày, ghi chép cẩn thận các chỉ số và đảm bảo cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi trước khi đo chính là "chìa khóa" để có kết quả chính xác nhất. Những con số trên máy không đơn thuần là dữ liệu, chúng là những tín hiệu phản ánh sức khỏe hệ tim mạch của bạn. Bằng cách làm chủ kỹ năng này, bạn đã chủ động xây dựng một lá chắn vững chắc để bảo vệ bản thân và những người thân yêu trước các nguy cơ tiềm ẩn từ bệnh cao huyết áp.