Các điểm đau niệu quản là gì và khi nào cần đi khám?

Đau niệu quản thường xuất phát từ sự tắc nghẽn hoặc kích thích tại đường dẫn nước tiểu nối giữa thận và bàng quang. Những điểm đau này tương ứng với ba vị trí hẹp sinh lý của niệu quản và dễ trở nên nhạy cảm khi có sỏi, viêm hoặc chèn ép. Việc nhận biết đúng vị trí đau và đi khám sớm giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác nguyên nhân, hạn chế biến chứng và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Các điểm đau niệu quản là gì?

Các điểm đau niệu quản là những vị trí dọc theo chiều dài của niệu quản, nơi cơn đau bùng phát mạnh khi có sự cố xảy ra. Niệu quản kéo dài từ thận xuống bàng quang và có ba đoạn chính, mỗi đoạn đều có thể trở thành nơi tập trung cảm giác khó chịu.

Người bệnh thường nhận biết các điểm đau niệu quản qua các đặc điểm:

• Cơn đau quặn từng cơn, lan từ vùng lưng dưới xuống hông, bẹn hoặc bụng dưới.
• Kèm theo cảm giác tiểu buốt, tiểu khó.

Trước khi đi sâu vào từng vị trí, bạn có thể tham khảo sơ lược về ba điểm đau chính dọc theo niệu quản.

Điểm đau ở bể thận và niệu quản trên

Các cơn đau thường xuất hiện tại điểm nối giữa bể thận và niệu quản trên. Đây là vị trí dễ bị ảnh hưởng khi sỏi hoặc tắc nghẽn xảy ra.

• Vị trí: Nối giữa bể thận và niệu quản, thường cảm nhận rõ ở vùng lưng dưới ngay dưới xương sườn.
• Triệu chứng: Đau dữ dội lan ra sau lưng, cảm giác như bị đâm kim hoặc siết chặt.
• Cường độ đau tăng khi thay đổi tư thế hoặc vận động mạnh.
• Cơn đau thường xuất hiện đột ngột và kéo dài từng đợt, dễ nhầm lẫn với đau lưng thông thường.

Điểm đau niệu quản giữa

Đoạn giữa niệu quản cũng là nơi người bệnh dễ cảm nhận cơn đau. Triệu chứng thường xuất hiện khi sỏi di chuyển xuống đoạn giữa của niệu quản.

• Vị trí: Vùng hông, ngay dưới rốn, nơi niệu quản bắt chéo động mạch chậu.
• Triệu chứng: Đau âm ỉ hoặc co thắt, lan ra hai bên hông hoặc xuống vùng bẹn.
• Cảm giác như bị kéo giật hoặc co thắt mạnh.
• Khi sỏi di chuyển đến đoạn giữa, dòng nước tiểu bị cản trở đột ngột, tạo áp lực lớn lên thành niệu quản và kích thích dây thần kinh xung quanh.

Điểm đau niệu quản dưới

Điểm đau cuối cùng là nơi niệu quản nối với bàng quang, thường gây khó chịu khi đi tiểu.

• Vị trí: Nơi niệu quản nối với bàng quang, thường biểu hiện ở vùng bụng dưới hoặc tiểu khung.
• Triệu chứng: Đau âm ỉ nhưng có thể bùng phát thành cơn quặn khi đi tiểu.
• Cảm giác nóng rát lan từ bụng dưới xuống bộ phận sinh dục, tiểu khó.
• Lòng niệu quản hẹp nên sỏi nhỏ hoặc viêm nhẹ cũng gây phản ứng đau rõ rệt.

Cơ chế đau

Để hiểu rõ nguyên nhân tại sao đau xuất hiện, cần biết niệu quản có đường kính chỉ 3 đến 4mm, thành mỏng và giàu dây thần kinh. Khi có vật cản như sỏi hoặc viêm phù nề, thành ống giãn đột ngột, tạo tín hiệu đau lan tỏa theo đường đi của niệu quản.

Người bệnh cũng có thể nhận biết cơn đau qua các dấu hiệu sau:

• Đau tăng khi uống nhiều nước hoặc vận động.
• Đau giảm tạm thời khi nằm nghỉ.
• Nước tiểu đổi màu hoặc tiểu liên tục dù lượng nước tiểu ít.

Nguyên nhân gây đau tại các điểm đau niệu quản và dấu hiệu đi kèm

Các điểm đau niệu quản thường xuất hiện khi niệu quản bị cản trở. Một số nguyên nhân phổ biến gồm sỏi, viêm nhiễm hoặc co thắt cơ niệu quản. Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp nhất.

Sỏi niệu quản

Sỏi niệu quản là nguyên nhân phổ biến nhất khiến các điểm đau xuất hiện.

• Viên sỏi di chuyển từ thận xuống niệu quản, kẹt tại các điểm hẹp.
• Gây tắc nghẽn đột ngột và tăng áp lực nước tiểu phía trên.
• Kích thích dây thần kinh và tạo cơn đau quặn lan từ lưng xuống bẹn.
• Người bệnh cảm nhận rõ sự di chuyển của cơn đau theo từng vị trí sỏi dừng lại.

Nhiễm trùng đường tiết niệu

Vi khuẩn xâm nhập gây viêm niệu quản cũng là nguyên nhân gây đau.

• Viêm phù nề thành niệu quản, lòng ống hẹp, nước tiểu chảy chậm.
• Cơn đau âm ỉ kéo dài, kèm sốt nhẹ hoặc ớn lạnh.
• Tiểu rát, tiểu đỏ do niêm mạc bị kích ứng.

Co thắt niệu quản

Cơn đau có thể xuất hiện đột ngột do co thắt cơ trơn niệu quản.

• Thường do kích thích từ sỏi nhỏ hoặc tinh thể muối.
• Tạo áp lực lên các điểm đau, gây cơn đau quặn ngắn.
• Người bệnh có thể buồn nôn hoặc nôn.
• Tiểu khó hoặc tiểu ngắt quãng.

Hẹp bẩm sinh hoặc viêm mạn tính

Một số người bị hẹp niệu quản bẩm sinh hoặc viêm mạn tính kéo dài cơn đau.

• Nước tiểu ứ đọng lâu ngày, dễ hình thành sỏi mới và viêm tái phát.
• Cơn đau mang tính chu kỳ, tăng dần theo thời gian.
• Buồn nôn, khó chịu vùng bụng dưới do áp lực lan tỏa.

Cơ chế chung là khi dòng nước tiểu bị cản trở, áp lực phía trên tăng cao, thành ống giãn ra và kích thích đầu mút thần kinh. Đau dữ dội khi tắc nghẽn hoàn toàn, giảm dần khi dòng tiểu được khơi thông. Những dấu hiệu nghiêm trọng như sốt cao hoặc đau không giảm cần được đặc biệt chú ý.

Khi nào cần đi khám khi đau tại niệu quản? 

Người bệnh nên thăm khám càng sớm càng tốt khi xuất hiện các triệu chứng dưới đây. Việc chậm trễ có thể khiến tình trạng tắc nghẽn lan lên thận và gây tổn thương kéo dài. Bất kỳ cơn đau niệu quản kéo dài hoặc kèm theo bất thường đều cần được đánh giá y tế.

• Đau tại các điểm đau niệu quản kéo dài từ 6 giờ trở lên không giảm.
• Đau quặn từng cơn lặp lại nhiều lần trong ngày.
• Sốt kèm lạnh run nghi ngờ nhiễm trùng lan lên thận.
• Tiểu máu tươi hoặc nước tiểu đục kéo dài.
• Đau dữ dội đến mức không thể đứng thẳng hoặc đi lại.
• Phụ nữ mang thai hoặc người mắc bệnh nền như tiểu đường có cơn đau bất thường.

Phòng tránh đau niệu quản phụ thuộc nhiều vào thói quen sinh hoạt hằng ngày.

• Uống đủ từ 2 đến 2.5 lít nước mỗi ngày giúp pha loãng nước tiểu. Uống nước rải rác trong ngày giúp niệu quản hoạt động ổn định.
• Vận động nhẹ nhàng như đi bộ hoặc tập yoga giúp giảm ứ đọng.
• Theo dõi màu nước tiểu mỗi ngày, nước tiểu trong là dấu hiệu tốt.
• Hạn chế ăn mặn hoặc thực phẩm giàu oxalat như rau bina hoặc chocolate.
• Tăng cường trái cây và rau giàu citrate hỗ trợ ngăn ngừa sỏi.

Trên đây là lời giải đáp cho thắc mắc các điểm đau niệu quản là gì và khi nào cần đi khám mà bạn có thể tham khảo. Việc hiểu rõ từng vị trí đau giúp mỗi người nhận biết bất thường sớm và tìm đến hỗ trợ y tế đúng thời điểm. Khi cơ thể có tín hiệu bất thường, đặc biệt là đau quặn kéo dài hoặc tiểu máu, bạn nên thăm khám để được đánh giá chính xác.