Bướu cổ kiêng ăn gì và nên ăn gì? Nguyên tắc dinh dưỡng cho người bướu cổ

Thực tế cho thấy, nhiều người mắc bệnh vẫn chưa hiểu rõ vai trò của dinh dưỡng trong việc kiểm soát bệnh. Một số thực phẩm có thể vô tình làm bệnh nặng hơn, trong khi một số khác lại có tác dụng hỗ trợ tuyến giáp hoạt động hiệu quả. Chính vì vậy, việc xây dựng chế độ ăn uống đúng cách là điều không thể bỏ qua. 

Bướu cổ kiêng ăn gì để tránh làm bệnh nặng hơn?

Để tránh làm tuyến giáp hoạt động sai lệch hoặc bướu phát triển to hơn, người bệnh cần kiêng hoặc hạn chế một số nhóm thực phẩm có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng tuyến giáp. Dưới đây là các nhóm thực phẩm cần tránh để kiểm soát bệnh tốt hơn:

Rau họ cải sống và thực phẩm chứa goitrogen

Rau họ cải như bắp cải, súp lơ, cải xoăn, củ cải trắng, cải bó xôi chứa goitrogen - một chất ức chế hấp thu i-ốt của tuyến giáp, đặc biệt khi ăn sống hoặc chưa nấu kỹ. Điều này có thể làm bướu cổ to hơn, nhất là ở những người thiếu i-ốt. Nếu muốn sử dụng, bạn nên luộc hoặc xào kỹ để giảm hàm lượng goitrogen từ đó hạn chế tác động tiêu cực lên tuyến giáp. Người bệnh cần chú ý không ăn salad hoặc uống sinh tố từ các loại rau này để tránh làm bệnh nặng thêm.

Đậu nành và các chế phẩm từ đậu nành

Đậu hũ, sữa đậu nành, đậu nành rang hoặc các sản phẩm từ đậu nành chứa isoflavone - hoạt chất có thể ảnh hưởng đến enzyme tham gia sản xuất hormone tuyến giáp, đặc biệt ở những người thiếu i-ốt hoặc bị suy giáp. Việc tiêu thụ quá nhiều đậu nành có thể làm giảm hiệu quả điều trị và khiến bướu cổ phát triển. Người bệnh nên hạn chế sử dụng và chỉ ăn với lượng nhỏ, sau khi tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn.

Thực phẩm chế biến sẵn

Thực phẩm chế biến sẵn như mì gói, xúc xích, thịt hộp, khoai tây chiên chứa hàm lượng natri và chất bảo quản cao có thể gây viêm và giữ nước trong cơ thể. Những yếu tố này ảnh hưởng đến chuyển hóa và làm tăng nguy cơ bướu cổ phát triển. Ngoài ra, thực phẩm này thường thiếu dinh dưỡng cần thiết, gây mất cân bằng trong cơ thể, đặc biệt ở người có bệnh lý tuyến giáp. Người bệnh nên ưu tiên thực phẩm tươi để hỗ trợ sức khỏe tốt hơn.

Đường tinh luyện và đồ ngọt

Đường tinh luyện trong bánh kẹo, nước ngọt, siro có thể làm tăng viêm trong cơ thể, gây rối loạn cân bằng hormone tuyến giáp. Điều này dễ dẫn đến tăng hoặc giảm cân bất thường, làm trầm trọng các triệu chứng của bướu cổ, đặc biệt ở người bị suy giáp và cường giáp. Người bệnh cần hạn chế tiêu thụ đường tinh luyện, thay vào đó sử dụng các loại trái cây tươi để cung cấp năng lượng và dưỡng chất cần thiết.

Caffeine và rượu bia

Caffeine trong cà phê, trà đặc và rượu bia là những chất kích thích có thể làm trầm trọng các triệu chứng cường giáp như hồi hộp, tim đập nhanh, mất ngủ hoặc rối loạn nội tiết. Những chất này cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình hấp thu thuốc điều trị bướu cổ, làm giảm hiệu quả điều trị. Người bệnh nên hạn chế hoặc tránh hoàn toàn các loại đồ uống này, thay bằng nước lọc hoặc trà thảo mộc nhẹ để hỗ trợ sức khỏe tuyến giáp.

Người bị bướu cổ nên ăn gì để hỗ trợ điều trị?

Bên cạnh việc kiêng khem, người bệnh bướu cổ cần bổ sung các thực phẩm giàu dưỡng chất để hỗ trợ chức năng tuyến giáp và giảm nguy cơ biến chứng. Dưới đây là các nhóm thực phẩm nên ưu tiên:

• Thực phẩm giàu i-ốt (với người không bị cường giáp): Muối i-ốt, rong biển, tảo biển, trứng, hải sản (như cá thu, cá mòi) giúp tuyến giáp sản xuất đủ hormone, ngăn ngừa phì đại do thiếu i-ốt. Tuy nhiên, người bị bướu cổ do cường giáp (Basedow) cần hạn chế i-ốt và chỉ bổ sung theo chỉ định của bác sĩ.
• Thực phẩm giàu selen: Hạt Brazil, hạt hướng dương, cá ngừ, trứng chứa selen - một vi chất quan trọng giúp bảo vệ tuyến giáp khỏi tổn thương do viêm và điều hòa hệ miễn dịch.
• Các thực phẩm giàu kẽm và sắt: Thịt nạc, hải sản, ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh như rau bina hỗ trợ quá trình tổng hợp hormone tuyến giáp và cải thiện chuyển hóa cơ thể.
• Vitamin D và chất chống oxy hóa: Có trong nấm, cá hồi, lòng đỏ trứng, sữa, rau xanh, trái cây tươi (như cam, bưởi). Những chất này giúp tăng cường miễn dịch, cải thiện chức năng tuyến giáp và hỗ trợ sức khỏe xương khớp.

Việc lựa chọn thực phẩm phù hợp sẽ giúp người bệnh bướu cổ cải thiện sức khỏe tổng thể và hỗ trợ điều trị hiệu quả hơn.

Nguyên tắc dinh dưỡng cho người bị bướu cổ

Để đảm bảo chế độ ăn uống hỗ trợ điều trị bướu cổ một cách khoa học, người bệnh cần tuân thủ các nguyên tắc dinh dưỡng sau:

• Phân loại đúng thể bệnh để điều chỉnh dinh dưỡng phù hợp: Bướu cổ lành tính: Có thể ăn đa dạng nhưng tránh goitrogen sống và tăng i-ốt nếu thiếu. Bướu cổ cường giáp: Hạn chế thực phẩm giàu i-ốt, caffeine và các chất kích thích chuyển hóa. Bướu cổ suy giáp: Bổ sung i-ốt, selen, kẽm đồng thời kiểm soát cân nặng và đường huyết.
• Nấu chín các thực phẩm có chứa goitrogen: Rau cải, súp lơ, củ cải nên được luộc hoặc xào kỹ để giảm tác động lên hấp thu i-ốt thay vì ăn sống hoặc làm salad.
• Không tự ý kiêng khem thái quá: Loại bỏ quá nhiều nhóm thực phẩm có thể dẫn đến thiếu vi chất, gây rối loạn chuyển hóa và làm bệnh nặng hơn. Việc kiêng ăn cần dựa trên tư vấn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.
• Kết hợp ăn uống và điều trị y khoa: Dinh dưỡng chỉ đóng vai trò hỗ trợ, không thể thay thế thuốc hoặc các phương pháp điều trị chuyên sâu. Người bệnh cần tái khám định kỳ để điều chỉnh chế độ ăn theo diễn tiến bệnh.

Những sai lầm phổ biến khi xây dựng chế độ ăn cho người bướu cổ

Nhiều người mắc bướu cổ thường mắc sai lầm trong việc lựa chọn thực phẩm dẫn đến tình trạng bệnh không được kiểm soát tốt. Dưới đây là một số sai lầm phổ biến cần tránh:

• Kiêng hoàn toàn i-ốt mà không biết thể bệnh: Việc kiêng i-ốt hoàn toàn có thể nguy hiểm cho người bị suy giáp hoặc thiếu i-ốt, làm bướu cổ to hơn và ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp.
• Loại bỏ hết đậu nành hoặc rau họ cải: Những thực phẩm này vẫn có thể được ăn với lượng hợp lý nếu được chế biến kỹ, đặc biệt khi tuyến giáp hoạt động ổn định. Loại bỏ hoàn toàn có thể gây thiếu hụt dinh dưỡng.
• Tự ý áp dụng chế độ ăn detox, low-carb hoặc ăn chay nghiêm ngặt: Những chế độ ăn khắc nghiệt này có thể dẫn đến thiếu đạm, vi chất như kẽm, sắt, selen từ đó làm suy giảm chức năng tuyến giáp và sức khỏe tổng thể.

Hiểu rõ bướu cổ kiêng ăn gì, nên ăn gì và tuân thủ các nguyên tắc dinh dưỡng phù hợp với thể bệnh là yếu tố quan trọng để kiểm soát tình trạng sức khỏe và hỗ trợ điều trị hiệu quả. Nếu bạn đang thắc mắc hoặc cần điều chỉnh chế độ ăn, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa nội tiết hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có hướng dẫn phù hợp nhất. Mong rằng, những chia sẻ hôm nay của Tiêm chủng Long Châu sẽ giúp bạn đọc có thêm nhiều kiến thức sức khỏe bổ ích.