Biến cố tim mạch cấp do RSV: Mối nguy tiềm ẩn ở người lớn tuổi không nên bỏ qua

Khi nhắc đến virus hợp bào hô hấp RSV, nhiều người thường nghĩ đây là tác nhân gây viêm đường hô hấp ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, RSV ngày càng được quan tâm nhiều hơn ở nhóm người lớn tuổi do liên quan đến các biến chứng nghiêm trọng, không chỉ giới hạn ở phổi.

Bằng chứng khoa học mới nhất về nguy cơ biến cố tim mạch cấp do RSV

Trong vài năm gần đây, nhiều nghiên cứu quy mô lớn đã ghi nhận mối liên quan rõ rệt giữa nhiễm virus hợp bào hô hấp RSV và biến cố tim mạch cấp do RSV ở người lớn, đặc biệt là nhóm từ 50 đến 65 tuổi trở lên.

Một nghiên cứu hồi cứu được công bố trên JAMA Internal Medicine phân tích dữ liệu hơn 6.000 bệnh nhân ≥50 tuổi nhập viện vì RSV cho thấy gần 22% bệnh nhân gặp ít nhất một biến cố tim mạch cấp trong thời gian nằm viện. Các biến cố thường gặp nhất bao gồm suy tim cấp, rối loạn nhịp tim mới khởi phát và hội chứng mạch vành cấp. Nghiên cứu này cũng chỉ ra rằng suy tim cấp là biến cố chiếm tỷ lệ cao nhất trong nhóm bệnh nhân RSV nặng.

Các nghiên cứu quan sát cho thấy nguy cơ biến cố tim mạch (như suy tim, rối loạn nhịp, nhồi máu cơ tim) tăng đáng kể ở người lớn bị RSV so với nhóm không bị RSV, nhất là ở những người có bệnh nền tim mạch.

Đáng chú ý, biến cố tim mạch cấp do RSV không chỉ xảy ra ở người đã có bệnh tim mạch từ trước. Một số nghiên cứu quan sát cho thấy các biến cố này vẫn được ghi nhận ở bệnh nhân chưa từng được chẩn đoán bệnh tim rõ ràng, gợi ý rằng nhiễm RSV có thể đóng vai trò như một yếu tố khởi phát hoặc làm lộ rõ tình trạng tim mạch tiềm ẩn.

Ngoài giai đoạn nhập viện, một số phân tích theo dõi sau xuất viện cho thấy nguy cơ biến cố tim mạch vẫn tăng trong vài tuần đến vài tháng sau nhiễm RSV, so với thời điểm không nhiễm virus. Điều này cho thấy tác động của RSV lên hệ tim mạch không chỉ giới hạn trong giai đoạn bệnh hô hấp cấp.

Những dữ liệu trên cho thấy biến cố tim mạch cấp do RSV không còn là hiện tượng hiếm gặp, đặc biệt trong bối cảnh dân số đang già hóa và tỷ lệ mắc bệnh tim mạch nền ngày càng tăng. Việc nhận diện RSV như một yếu tố nguy cơ tim mạch ở người lớn tuổi đang ngày càng được nhấn mạnh trong y văn hiện đại.

Vì sao RSV gây biến cố tim mạch cấp?

Để hiểu rõ mối liên quan giữa RSV và tim mạch, cần nhìn nhận RSV như một tác nhân gây viêm toàn thân chứ không chỉ giới hạn ở đường hô hấp. Khi virus xâm nhập cơ thể, phản ứng viêm được kích hoạt mạnh mẽ nhằm chống lại tác nhân gây bệnh.

Tình trạng viêm toàn thân này có thể làm gia tăng gánh nặng cho hệ tim mạch, đặc biệt ở những người có dự trữ tim hạn chế. Phản ứng viêm có thể làm tăng nhu cầu oxy của cơ tim, trong khi tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp lại làm giảm khả năng cung cấp oxy, từ đó tạo ra mất cân bằng cung cầu oxy cho tim.

Ngoài ra, RSV có thể thúc đẩy rối loạn chức năng nội mô mạch máu, làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối hoặc làm nặng thêm tình trạng xơ vữa động mạch sẵn có. Ở một số bệnh nhân, tình trạng sốt, mất nước hoặc rối loạn điện giải trong quá trình nhiễm RSV cũng có thể kích hoạt rối loạn nhịp tim.

Sự kết hợp của các yếu tố này góp phần lý giải vì sao biến cố tim mạch cấp do RSV có thể xảy ra trong giai đoạn bệnh cấp hoặc ngay sau đó.

Những đối tượng có nguy cơ cao gặp biến cố tim mạch cấp do RSV

Không phải tất cả người nhiễm RSV đều có nguy cơ giống nhau. Một số nhóm đối tượng được ghi nhận có nguy cơ cao hơn rõ rệt đối với biến cố tim mạch cấp do RSV.

Trước hết là người lớn tuổi, đặc biệt từ 60 đến 65 tuổi trở lên. Ở nhóm này, hệ miễn dịch suy giảm theo tuổi và các cơ quan, bao gồm tim và phổi, có khả năng thích nghi kém hơn trước stress nhiễm trùng.

Những người có bệnh tim mạch nền như suy tim mạn, bệnh mạch vành, tăng huyết áp lâu năm hoặc rối loạn nhịp tim cũng thuộc nhóm nguy cơ cao. Nhiễm RSV có thể làm mất bù tình trạng bệnh nền vốn đã tồn tại.

Ngoài ra, người mắc các bệnh mạn tính khác như đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hoặc bệnh thận mạn cũng dễ gặp biến chứng hơn khi nhiễm RSV. Những yếu tố này có thể làm tăng phản ứng viêm và giảm khả năng hồi phục của cơ thể.

Việc nhận diện sớm các nhóm nguy cơ giúp định hướng theo dõi chặt chẽ hơn trong và sau giai đoạn nhiễm RSV.

Dấu hiệu cảnh báo sớm có thể liên quan đến biến cố tim mạch cấp do RSV

Trong quá trình nhiễm RSV, không phải mọi biểu hiện bất thường đều liên quan đến tim mạch. Tuy nhiên, ở nhóm nguy cơ cao, một số dấu hiệu cần được đặc biệt chú ý vì có thể gợi ý biến cố tim mạch cấp do RSV.

Người bệnh có thể xuất hiện cảm giác đau tức ngực, khó thở tăng dần không tương xứng với mức độ triệu chứng hô hấp, hoặc cảm giác hồi hộp đánh trống ngực kéo dài. Một số trường hợp có biểu hiện mệt nhiều, chóng mặt hoặc ngất thoáng qua.

Ở người lớn tuổi, các dấu hiệu có thể không điển hình. Thay vì đau ngực rõ ràng, người bệnh có thể chỉ cảm thấy mệt bất thường, lơ mơ hoặc giảm khả năng gắng sức rõ rệt so với trước đó. Đây là lý do việc theo dõi sát tình trạng toàn thân trong và sau nhiễm RSV là rất quan trọng.

Khi xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh cần được đánh giá y tế kịp thời để loại trừ hoặc phát hiện sớm biến cố tim mạch.

Phòng ngừa biến cố tim mạch cấp do RSV có thể bắt đầu từ đâu?

Trong bối cảnh RSV ngày càng được ghi nhận là yếu tố nguy cơ đối với tim mạch, các biện pháp phòng ngừa đóng vai trò quan trọng. Việc kiểm soát tốt các bệnh nền tim mạch, hô hấp và chuyển hóa giúp giảm nguy cơ biến chứng khi nhiễm RSV.

Bên cạnh đó, hiện nay đã có các vắc xin phòng RSV dành cho người lớn tuổi và nhóm nguy cơ cao. Tiêm vắc xin giúp giảm nguy cơ nhiễm RSV nặng, từ đó gián tiếp làm giảm khả năng xảy ra biến cố tim mạch cấp do RSV trong mùa dịch hô hấp.

Việc chủ động tư vấn và tiêm vắc xin tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu có thể là một trong những giải pháp giúp người lớn tuổi và người có bệnh nền tăng cường bảo vệ sức khỏe trong giai đoạn nguy cơ cao.

Biến cố tim mạch cấp do RSV là vấn đề đang được y văn chú ý nhiều hơn trong những năm gần đây, đặc biệt ở người lớn tuổi và người có bệnh tim mạch nền. RSV không chỉ gây bệnh đường hô hấp mà còn có thể kích hoạt các biến cố tim mạch nghiêm trọng. Nhận diện sớm nguy cơ, theo dõi các dấu hiệu cảnh báo và chủ động phòng ngừa là chìa khóa giúp giảm thiểu biến chứng và bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Người lớn tuổi và người có bệnh nền tim mạch nên chủ động tìm hiểu về các biện pháp phòng ngừa RSV. Bạn có thể đặt lịch tiêm vắc xin tại Trung tâm Tiêm chủng Long Châu để được tư vấn phù hợp, đồng thời đọc thêm các bài viết liên quan về RSV, tim mạch và sức khỏe người cao tuổi để trang bị kiến thức cần thiết cho bản thân và gia đình.