Bệnh viêm gan A lây qua đường nào? Làm thế nào để phòng ngừa bệnh hiệu quả?

Theo ước tính năm 2019, toàn cầu ghi nhận khoảng 159 triệu ca nhiễm cấp tính và 39.000 ca tử vong do viêm gan A. Đây là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus HAV (Hepatitis A Virus) gây ra. Bệnh thường khởi phát đột ngột với các triệu chứng như sốt nhẹ, mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, đau bụng và đặc biệt là vàng da.

Mặc dù không tiến triển thành viêm gan mạn tính, viêm gan A vẫn có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng, đặc biệt ở người lớn tuổi hoặc những người có bệnh gan nền. Vậy bệnh viêm gan A lây qua đường nào?

Bệnh viêm gan A lây qua đường nào?

Viêm gan A chủ yếu lây qua đường tiêu hóa (phân – miệng), khi ăn phải thức ăn hoặc uống nước có chứa virus HAV. Ngoài ra, bệnh cũng có thể lây qua đường máu hoặc quan hệ tình dục không an toàn, tuy ít phổ biến hơn. Việc hiểu rõ con đường lây truyền chính là chìa khóa giúp chúng ta kiểm soát và phòng ngừa bệnh hiệu quả. Cùng tìm hiểu chi tiết:

Con đường lây truyền chính: Đường phân - miệng

Virus HAV chủ yếu lây truyền qua đường phân - miệng, tức là virus từ phân người bệnh xâm nhập vào cơ thể người lành qua miệng. Điều này thường xảy ra trong các tình huống:

• Ăn uống thực phẩm hoặc nước uống bị nhiễm bẩn.
• Tay bẩn sau khi đi vệ sinh hoặc tiếp xúc với phân người bệnh, sau đó chạm vào miệng.
• Thức ăn được chuẩn bị bởi người nhiễm HAV mà không tuân thủ vệ sinh cá nhân.

HAV có thể sống sót trong điều kiện môi trường khắc nghiệt và vẫn tồn tại trong thực phẩm hoặc nước chưa được xử lý kỹ. Đặc biệt, virus không bị tiêu diệt bởi quá trình đông lạnh thông thường.

Lây qua thực phẩm và nước nhiễm bẩn

Việc tiêu thụ thực phẩm sống hoặc nấu chưa chín như hải sản, rau sống, trái cây rửa không sạch, đặc biệt là từ nguồn ô nhiễm phân, là yếu tố nguy cơ cao. Ngoài ra, theo CDC, HAV còn được ghi nhận có trong các đợt bùng phát liên quan đến đá lạnh, quả mọng đông lạnh, trái cây tươi nhiễm khuẩn trong quá trình trồng trọt hoặc đóng gói.

Lây truyền giữa người với người

Câu hỏi “bệnh viêm gan A lây qua đường nào” không chỉ giới hạn ở thực phẩm và nước mà còn bao gồm tiếp xúc trực tiếp với người bệnh. Virus có thể truyền qua hành động chăm sóc, tiếp xúc thân mật hoặc sống chung trong môi trường không đảm bảo vệ sinh. Trẻ nhỏ hoặc người lớn không rửa tay sau khi thay tã, đi vệ sinh cũng có thể vô tình truyền bệnh cho người khác.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gan A

Sau khi đã hiểu rõ bệnh viêm gan A lây qua đường nào, điều quan trọng tiếp theo là xác định những yếu tố nguy cơ để chủ động phòng tránh.

Điều kiện vệ sinh kém

Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ nhiễm viêm gan A khá cao, nhất là ở các khu vực nông thôn, vùng sâu vùng xa, nơi điều kiện vệ sinh thực phẩm và nước sạch còn hạn chế. Trẻ em tại các khu vực này có nguy cơ nhiễm bệnh rất lớn do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện và thói quen vệ sinh cá nhân chưa tốt.

Tiếp xúc với người mắc bệnh

Những người sống chung nhà, làm việc hoặc chăm sóc bệnh nhân viêm gan A đều có nguy cơ cao lây nhiễm nếu không thực hiện đúng biện pháp phòng ngừa.

Du lịch hoặc làm việc tại vùng có dịch

Theo WHO, mỗi năm có khoảng 1,5 triệu ca có triệu chứng trên toàn cầu. Việc du lịch đến các quốc gia có tỷ lệ lưu hành HAV cao mà không tiêm phòng đầy đủ sẽ khiến nguy cơ mắc bệnh tăng cao.

Mức độ nguy hiểm của bệnh viêm gan A

Người bệnh có thể lây virus cho người khác ngay cả trước khi có triệu chứng. Thời kỳ lây lan mạnh nhất là từ cuối thời gian ủ bệnh (15 - 45 ngày) cho đến 1 tuần sau khi xuất hiện vàng da. Trẻ em và trẻ sơ sinh có thể thải virus kéo dài đến 6 tháng sau nhiễm bệnh.

Mặc dù bệnh không mạn tính và phần lớn trường hợp có thể hồi phục hoàn toàn, nhưng vẫn tồn tại nhiều rủi ro đáng chú ý, đặc biệt ở người có yếu tố nền. Biến chứng có thể gặp:

• Suy gan cấp: Hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, đặc biệt ở người lớn tuổi hoặc có bệnh gan mạn tính.
• Thời gian phục hồi kéo dài: Dù bệnh không gây tổn thương gan lâu dài, người bệnh có thể mất từ vài tuần đến vài tháng để phục hồi hoàn toàn sức khỏe.
• Gánh nặng cộng đồng: Viêm gan A có thể lây lan thành dịch, gây ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và hệ thống y tế.

Phòng ngừa bệnh viêm gan A hiệu quả

Việc trả lời rõ ràng câu hỏi “bệnh viêm gan A lây qua đường nào” là nền tảng để xây dựng các chiến lược phòng ngừa phù hợp. Cho đến hiện tại, bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, do đó phòng bệnh là yếu tố then chốt.

Thực hành lối sống lành mạnh và vệ sinh:

• Rửa tay kỹ với xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Ăn chín, uống sôi, tránh thực phẩm sống hoặc nghi ngờ ô nhiễm.
• Đảm bảo nguồn nước uống và sinh hoạt phải sạch, được xử lý hợp vệ sinh.
• Giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống (xử lý rác, nước thải đúng quy định).

Tiêm phòng vắc xin viêm gan A

Vắc xin là biện pháp phòng ngừa hiệu quả và lâu dài nhất hiện nay. Vắc xin phòng viêm gan A thường được khuyến nghị tiêm cho:

• Người lớn chưa từng nhiễm HAV hoặc chưa được tiêm phòng.
• Người có bệnh gan mạn tính, người hay đi du lịch đến vùng có dịch.
• Nhân viên y tế, người làm trong ngành thực phẩm, nhà trẻ, trại giam,…

Vậy nên tiêm phòng viêm gan A ở đâu? Hiện nay, Trung tâm Tiêm chủng Long Châu cung cấp dịch vụ tiêm chủng vắc xin viêm gan an toàn, uy tín với đội ngũ chuyên môn cao và cơ sở vật chất hiện đại. Việc tiêm phòng không chỉ bảo vệ bản thân mà còn góp phần giảm lây lan bệnh ra cộng đồng. Hãy đến Tiêm chủng Long Châu để chủ động tiêm phòng ngừa viêm gan A một cách hiệu quả nhất!

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ bệnh viêm gan A lây qua đường nào. Mặc dù không phải là bệnh mạn tính nhưng viêm gan A có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng nếu chủ quan. Do đó, nâng cao ý thức vệ sinh và tiêm vắc xin phòng bệnh là giải pháp then chốt để bảo vệ bản thân và cộng đồng.

Xem thêm:

Bị viêm gan A có chữa được không? Cách chẩn đoán và điều trị viêm gan A như thế nào?

Người bị bệnh viêm gan A thường có triệu chứng gì và cách phòng bệnh